Generalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska

Asclepias syriaca fot. Magda Podlaska

 

Nazwa polska: Trojeść amerykańska

Nazwa łacińska: Asclepias syriaca L.

Nazwa angielska: Broadleaf milkweed

Kategoria stopnia inwazyjności: mało inwazyjny gatunek obcy

Kategoria stopnia rozprzestrzenienia w Polsce: ograniczony zasięg występowania

 

Informacje o gatunku

Naturalnym regionem występowania trojeści amerykańskiej jest Ameryka Północna: regiony środkowe, południowo- i północno-wschodnie USA oraz południowe i wschodnie regiony Kanady. Gatunek rozmnaża się zarówno generatywnie jak i wegetatywnie. Rośliny wytwarzają duże ilości nasion opatrzonych puchem i rozsiewanych przez wiatr. Pomnażanie wegetatywne znacząco wspomaga rozmnażanie generatywne i następuje dzięki rozrostowi i fragmentacji podziemnych kłączy, których przyrost roczny może sięgać 3 m. Głównym, inicjalnym źródłem ognisk ekspansji trojeści amerykańskiej w Polsce są rośliny celowo wprowadzane do uprawy, w szczególności do celów pszczelarskich. Uprawy zakładane są przez siew, jak i przez sadzenie fragmentów kłączy. Pozostałości upraw i rośliny zdziczałe mogą utrzymywać się nawet przez ponad 50 lat, w niektórych przypadkach nie zwiększając znacznie areału lokalnego gatunku. W sposób niezamierzony trojeść amerykańska może być zawlekana zarówno w postaci nasion jak i fragmentów kłączy, wraz z odpadami roślinnymi z ogrodów, z ziemią podczas różnych prac rolnych, budowlanych i drogowych. Nawet niewielkie fragmenty kłączy mogą dać początek nowym płatom roślin. Tempo ekspansji jest mimo to nikłe, zważywszy na długą historię uprawy i dotychczasowe rozprzestrzenienie w kraju. Pierwsze informacje dotyczące uprawy gatunku na obszarze Polski pochodzą z XVIII w., ale znaczny wzrost liczby stanowisk w naturze nastąpił dopiero w ciągu ostatnich 20-30 lat, osiągając w całym kraju liczbę około 100. Należy liczyć się jednak z gwałtownym, eksplozywnym wzrostem populacji po przekroczeniu pewnego progu zagęszczenia.

Na obszarach masowego występowania trojeść amerykańska może powodować spadek różnorodności biologicznej, w szczególności spadek liczebności niektórych populacji roślin oraz zmiany składu gatunkowego i struktury niektórych zbiorowisk roślinnych, aż do ich zupełnego zaniku. Dotyczy to jednak nielicznej grupy gatunków występujących w rozproszeniu, w niewielkich populacjach, na tzw. "siedliskach marginalnych", w szczególności związanych z murawami ciepłolubnymi i kserotermicznymi i innymi siedliskami występującymi na nieużytkach w krajobrazie rolniczym.

Skupiska trojeści amerykańskiej, dzięki intensywnej produkcji nektaru i bardzo dużej atrakcyjności dla licznych gatunków zapylaczy (w tym także dla pszczół) w złożony sposób oddziałują na ugrupowania owadów, a pośrednio – na populacje innych roślin, w tym na ich sukces reprodukcyjny. Oddziaływania te mają zróżnicowane skutki, powodując:

a) zwiększoną śmiertelność drobnych owadów, ginących w kwiatach pułapkowych trojeści,

b) zwiększoną podaż pokarmu, co może wpływać na zwiększoną przeżywalność i wzrost populacji niektórych owadów zapylających, a przez to

c) pośredni korzystny wpływ na liczbę owadów odwiedzających inne rośliny, ale i

d) pośredni negatywny wpływ na szanse zapylenia i zawiązanie nasion przez inne rośliny, zarówno dziko rosnące, jak i uprawne.

Trojeść amerykańska nie należy do gatunków skutecznie konkurujących ze zbożami, okopowymi i innymi roślinami uprawnymi i warunkach Polski nie jest groźnym chwastem upraw rolnych. Może jednak ograniczać plony zarówno przez konkurencję o zasoby, o owady zapylające, jak i oddziaływania allelopatyczne. Jest ona gospodarzem dla owadów, bakterii, grzybów i wirusów atakujących rośliny uprawne. Roślina wydziela sok mleczny, zawierający toksyczne glikozydy i mogące wywoływać zatrucia u owiec i bydła, a sporadycznie także koni.

Mapa występowania gatunku w środowisku przyrodniczym w Polsce w Geoserwisie GDOŚ