Generalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska

Echinocystis lobata fot. Zygmunt Dajdok

 

Nazwa polska: Kolczurka klapowana

Nazwa łacińska: Echinocystis lobata (F. Michx.) Torr. & A. Gray

Nazwa angielska: Wild cucumber

 

Kategoria stopnia inwazyjności: średnio inwazyjny gatunek obcy

Kategoria stopnia rozprzestrzenienia w Polsce: gatunek szeroko rozprzestrzeniony

 

Informacje o gatunku

Naturalnym rejonem występowania kolczurki klapowanej jest wschodnia i środkowa część Ameryki Północnej. W Polsce uznawana jest za inwazyjny kenofit zadomowionym na terytorium kraju. Wykorzystywana jest w ogrodnictwie jako szybko rosnące, ozdobne pnącze. Z miejsc uprawy ucieka i rozprzestrzenia się spontanicznie na otaczające obszary. Rozmnaża się wyłącznie za pomocą nasion. Samodzielna ekspansja gatunku zachodzi w wyniku transportu nasion przez wodę lub wiatr. Dzięki charakterystycznej budowie torebek kolczurki, możliwe jest również unoszenie się owoców na powierzchni wody oraz przenoszenie ich przez wiatr. Wykorzystanie wody w rozprzestrzenianiu się w znacznym stopniu ułatwia kolczurce kolonizowanie nowych obszarów, w tym przede wszystkim dolin rzecznych – gatunek ten jest spotykany głównie na siedliskach półnaturalnych i naturalnych, np. w ziołoroślach okrajkowych, wiklinach nadrzecznych, lasach łęgowych, czy w zbiorowiskach szuwarowych, a także na siedliskach antropogenicznych, w pobliżu miejsc wcześniejszej uprawy. Wspinając się po innych roślinach, przyczynia się do ograniczenia im dostępu do światła, konkuruje z nimi o składniki pokarmowe, wodę i miejsce do bytowania. Dzięki właściwościom allelopatycznym ogranicza kiełkowanie i wzrost innych roślin. Opanowane przez nią zbiorowiska roślinne cechują się niższą różnorodnością florystyczną, niższą produkcją dóbr ekosystemowych, a także ograniczoną zdolnością regulacyjną. Kolczurka klapowana zawiera związek chemiczny (kukurbitacyna), który w większych ilościach w przypadku spożycia może mieć działanie szkodliwe dla człowieka i zwierząt, co może mieć duże znaczenie na obszarach, gdzie gatunek ten z terenów nadrzecznych rozprzestrzenia się na przyległe łąki i pastwiska. W sporadycznych przypadkach kolczurka może przyczyniać się do niszczenia elementów infrastruktury, np. siatek ogrodzeniowych czy rynien.

Mapa występowania gatunku w środowisku przyrodniczym w Polsce w Geoserwisie GDOŚ