Generalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska

Elodea nuttallii fot. Łukasz Krajewski

 

Nazwa polska: Moczarka delikatna

Nazwa łacińska: Elodea nuttallii (Planch.) H. St. John

Nazwa angielska: Nuttall's waterweed

 

Kategoria stopnia inwazyjności: średnio inwazyjny gatunek obcy

Kategoria stopnia rozprzestrzenienia w Polsce: ograniczony zasięg występowania

 

Informacje o gatunku

Moczarka delikatna pochodzi z Ameryki Północnej, z której trafiła do Europy najprawdopodobniej dopiero w XX wieku. Gatunek szeroko rozpowszechniony w Europie, zgodnie z bazą DAISE występuje w 12 krajach. Na terenie Polski moczarka delikatna została zidentyfikowana po raz pierwszy w latach 1990-1993 w starorzeczu Biebrzy koło Goniądza. Szczegółowe badania rozmieszczenia tego gatunku prowadzone od 2012 w kraju wskazują silnie inwazyjny charakter rozprzestrzeniania się tego gatunku. Moczarka delikatna rozprzestrzenia się głównie w dolinach dużych rzek: (1) Wisły (głównie w środkowym biegu), (2) ujściu Odry i (3) sporadycznie Warty (region Środkowa Dolina Warty). Rozprzestrzenianie w kraju moczarki delikatnej odbywa się przede wszystkim w sposób spontaniczny, a jej stanowiska są raczej przypadkowe. Transport wegetatywnych fragmentów roślin zachodzi głównie przez prądy wód rzek; łączność z kanałami w dolinach rzecznych i naturalną dynamikę rzeki głównej (powódź) należy uznać za podstawowy czynnik sprzyjający kolonizacji przez ten gatunek. Stąd wody płynące są zazwyczaj bardziej narażone na spontaniczną ekspansję niż jeziora, szczególnie te bardziej izolowane, położone na obrzeżach zlewni.

Moczarkę delikatna uznawana jest za gatunek obcy, występujący na obszarze Polski w środowisku przyrodniczym, zadomowiony – w skali kraju. Na podstawie obecnych obserwacji, można potwierdzić, że gatunek ten występuje w wodach silnie eutroficznych (i silnie zmienionych) i nie wytworzył jednoznacznej "niszy ekologicznej" w środowisku naturalnym, w porównaniu do np. moczarki kanadyjskiej (E. canadensis). Jego zadomowienie można rozpatrywać w skali lokalnej i prawdopodobnie regionalnej.Lokalnie gatunek ma charakter inwazyjny i agresywny – rozwija się masowo, a jego negatywny wpływ poprzez konkurencję o światło i składniki pokarmowe z rodzimą florą wodną w skali kraju jest już obserwowany (obserwacje własne autorów). Moczarkę delikatną charakteryzuje ponadto wyższe tempo wzrostu i zdolność regeneracji z fragmentów pędów w porównaniu do m. kanadyjskiej, którą skutecznie wypiera. Moczarka delikatna negatywnie oddziałuje na obiekty wodne utrudniając ich użytkowanie, np. zatykanie rur, upośledzanie pracy silników łodzi, przerastanie podwodnych elementów budowli wodnych, zapór rzecznych, elektrowni etc. Masowy rozwój utrudnia również użytkowanie rekreacyjne zbiorników, tj. żeglugę, pływanie, korzystanie z łodzi motorowych, wędkarstwo. Oddziaływanie to jest zdecydowanie większe od tego, obserwowanego przy masowych pojawach rodzimych gatunków wodnych.

Mapa występowania gatunku w środowisku przyrodniczym w Polsce w Geoserwisie GDOŚ