Generalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska

Reynoutria x bohemica fot. Barbara Tokarska-Guzik

 

Nazwa polska: Rdestowiec czeski

Nazwa łacińska: Reynoutria x bohemica Chrtek & Chrtkova

Nazwa angielska: Japanese knotweed

 

Kategoria stopnia inwazyjności: bardzo inwazyjny gatunek obcy

Kategoria stopnia rozprzestrzenienia w Polsce: gatunek szeroko rozprzestrzeniony

 

Informacje o gatunku

Rdestowiec czeski (pośredni) jest mieszańcem rdestowca ostrokończystego i rdestowca sachalińskiego. Po raz pierwszy został opisany w latach 80. XX wieku. W granicach naturalnego zasięgu (Azja Wschodnia) występowania gatunków rodzicielskich rdestowiec pośredni został odnotowany później, dopiero pod koniec XX wieku. Historia wprowadzenia rdestowca pośredniego do Polski nie jest w pełni udokumentowana. Prawdopodobnie początkowo gatunek był wprowadzany celowo jako roślina ozdobna (pod nazwą rdestowca ostrokończystego, od którego nie był wówczas odróżniany), przede wszystkim w drodze pomnażania wegetatywnego, a następnie jako uciekinier z upraw rozprzestrzenił się spontanicznie bez udziału człowieka. Występowanie rdestowca pośredniego zostało potwierdzone w Polsce w końcu lat 90. XX wieku. Odtąd proces zajmowania nowych stanowisk stale postępuje. Jednak jego rozmieszczenie jest najsłabiej poznane z uwagi na niepełne dane. Przyjmuje się, że rozmieszczenie gatunku jest mocno niedoszacowane, a liczba stanowisk zaniżona, ze względu na częste trudności w odróżnieniu mieszańca od gatunków rodzicielskich, zwłaszcza r. ostrokończystego. Gatunek jest rozpowszechniony na terenie całego kraju lecz na rozproszonych stanowiskach, szczególnie na Śląsku i w okolicach Warszawy, gdzie tworzy często zwarte jednogatunkowe płaty zajmujące duże powierzchnie. Rdestowiec pośredni często współwystępuje z pozostałymi gatunkami, szczególnie z r. ostrokończystym. Źródłem inwazji są przede wszystkim szybko rosnące kłącza oraz pędy o dużej zdolności regeneracji. Nowa roślina może rozwinąć się z fragmentu kłącza o długości 1 cm jak też z niewielkiego odcinka pędu zawierającego pojedynczy węzeł, umieszczonego w glebie lub w wodzie. Gatunek w porównaniu do form rodzicielskich: r. ostrokończystego i r. sachalińskiego, cechuje się większymi zdolnościami odrastania z pędów podziemnych. Wykazuje także największą zdolność regeneracji z części pędów nadziemnych. Mimo, że r. pośredni rozmnaża się przede wszystkim w sposób wegetatywny przyjmuje się, że rozmnażanie generatywne, jest głównym czynnikiem determinującym inwazyjny charakter gatunku. Dyspersja kłączy wraz z wodą (szczególnie w czasie wezbrań rzek) przyczynia się do rozprzestrzeniania roślin wzdłuż dolin rzecznych. Fragmenty roślin często wskutek niezamierzonych działań ludzi, są zawlekane m.in. wraz z transportem zanieczyszczonymi nimi ziemi, która później jest wykorzystywana m.in. podczas prac związanych z umacnianiem brzegów, budową dróg, parkingów czy nawet jako ziemia do ogrodów. Inwazję gatunku ułatwiają jego znaczne rozmiary, wysoki potencjał regeneracyjny i działanie allelopatyczne, szczególnie nadziemnych części roślin. Rdestowiec pośredni kolonizuje przede wszystkim siedliska nadrzeczne i ruderalne (np. przydroża, nasypy kolejowe, nieużytki miejskie i poprzemysłowe, parki, cmentarze i ogródki); coraz częściej pojawia się na terenach rolniczych. Gatunek negatywnie wpływa na rodzime gatunki roślin, m.in. przez ograniczenie dostępu do światła. Uniemożliwia kiełkowanie nasion wielu gatunków rodzimych poprzez tworzenie grubej i wolno rozkładającej się warstwy opadłych liści i łodyg. Wpływa na pulę materii organicznej gleby i wywiera negatywny wpływ na rośliny porastające nieużytki, gdzie obecność gatunku wyklucza i/lub poważnie redukuje pokrycie wielu gatunków roślin poprzez konkurencję. W efekcie duże i zwarte łany rdestowca pośredniego obniżają różnorodność biologiczną siedlisk naturalnych i półnaturalnych, w tym ekosystemów łęgowych, stanowiąc zagrożenie dla płazów, gadów, ptaków i ssaków, których podstawowym pożywieniem są m.in. stawonogi.

Mapa występowania gatunku w środowisku przyrodniczym w Polsce w Geoserwisie GDOŚ