Świadectwo fitosanitarne to dokument, który potwierdza stan zdrowotności roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów eksportowanych lub reeksportowanych do państw trzecich (poza UE). Zasady jego wystawiania zostały określone w prawie polskim i międzynarodowym, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów fitosanitarnych państw przeznaczenia przesyłki. Wystawienie świadectwa fitosanitarnego jest uzależnione od wymagań fitosanitarnych państwa importującego określonych dla eksportowanego lub reeksportowanego asortymentu.

Świadectwo fitosanitarne jest wydawane tylko, gdy:

• wymagają tego przepisy fitosanitarne państwa przeznaczenia lub państwo(a) tranzytu, (czyli tego, przez które przesyłka będzie przemieszczana) oraz
• spełnione zostały wymagania fitosanitarne określone w przepisach tych krajów.

Jeżeli nie można uzyskać świadectwa lub nie są znane wymagania fitosanitarne państwa, do którego towar ma być eksportowany z Polski lub przez które ma być przewożony, wtedy może być ono wydane po stwierdzeniu, że towar jest wolny od:

• agrofagów kwarantannowych dla Unii, 
• agrofagów objętych szczególnymi środkami w Unii 
• praktycznie wolny od innych agrofagów.

Opinia ta może zostać wydana w wyniku:

• kontroli, w tym kontroli dokumentów, 
• oceny wizualnej, 
• oceny makroskopowej 
• badań laboratoryjnych.

O wydanie świadectwa może wnioskować: 

• podmiot zarejestrowany w urzędowym rejestrze podmiotów profesjonalnych, 
• osoba, która nie jest podmiotem profesjonalnym (zgodnie z definicją określoną w art. 2 pkt. 9 Rozporządzenia 2016/2031) i wywozi produkty wyłącznie w celach niezarobkowych.

Wniosek składa eksporter lub osoba przez niego upoważniona. 

Od 14 grudnia 2019 r. podmioty, które zwracają się o wydanie świadectwa fitosanitarnego w celu wyprowadzenia towarów poza terytorium Unii, muszą być wpisane do urzędowego rejestru podmiotów profesjonalnych przez wojewódzkiego inspektora ochrony roślin i nasiennictwa (WIORiN) właściwego dla miejsca zamieszkania lub siedziby podmiotu (rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2031). 

Procedura rejestracji podmiotów została szczegółowo uregulowana w art. 21 ustawy o ochronie roślin przed agrofagami.

Jeśli państwo trzecie określiło wymagania w zakresie obowiązku rejestracji podmiotów (producentów rolnych, przedsiębiorców) zaangażowanych w proces:

• produkcji (uprawy),
• wytwarzania,
• pakowania,
• przechowywania,
• sortowania,

wtedy podmioty, które zamierzają prowadzić wskazaną działalność w związku z eksportem do takiego kraju muszą uzyskać wpis do rejestru eksporterów. 

Podmioty wpisane do takiego rejestru są zobowiązane informować właściwy WIORiN o zamiarze prowadzenia działalności podlegającej rejestracji do 30 kwietnia każdego roku. Podmioty te są kontrolowane przez inspektorów WIORiN lub upoważnione jednostki pod kątem spełnienia wymagań państwa trzeciego.

Wniosek o wydanie świadectwa fitosanitarnego (formularz wniosku dostępny jest na stronie PIORiN, a także w jednostkach PIORiN oraz na stronie internetowej właściwego wojewódzkiego inspektoratu ochrony roślin i nasiennictwa w zakładce Formularze).

oraz inne dokumenty, np.:

• zezwolenie importowe – dokument wydawany przez organizację ochrony roślin kraju, do którego przesyłka ma być wprowadzona lub przez który jest przewożona,  
• świadectwo fitosanitarne dla eksportu (dla reeksportu konieczne jest dołączenie oryginału lub urzędowo potwierdzonej kopii świadectwa fitosanitarnego dla eksportu z kraju pochodzenia przesyłki),
• świadectwo przedeksportowe – dokument wydany przez organizację ochrony roślin innego państwa członkowskiego UE; szczegółowe informacje dostępne są na stronie PIORiN w zakładce świadectwo przedeksportowe),
• zaświadczenie fitosanitarne – dokument wydawany przez wojewódzkiego inspektora ochrony roślin i nasiennictwa właściwego dla miejsca prowadzenia uprawy lub wytwarzania, gdy przesyłka jest przemieszczana z terenu działania innego wojewódzkiego inspektoratu; szczegółowe informacje dostępne na stronie PIORiN w zakładce zaświadczenie fitosanitarne),
• zaświadczenie potwierdzające wykonanie zabiegów fitosanitarnych (np. certyfikat fumigacji),
• inne dokumenty lub informacje, które mogą być niezbędne, aby poświadczyć spełnienie wymagań fitosanitarnych państwa trzeciego, do którego rośliny, produkty roślinne lub przedmioty będą wyprowadzane lub przez które będą przemieszczane.

Jeśli składasz wniosek o wydanie świadectwa fitosanitarnego przez pełnomocnika, to dołącz do wniosku dokument pełnomocnictwa oraz potwierdzenie wniesienia opłaty skarbowej za pełnomocnictwo.
 

1. Zaloguj sie do swojego konta w ePUAP. Potrzebujesz do tego profilu zaufanego. Sprawdż, jak założyć profil zaufany.
2. Wypełnij właściwy formularz wniosku o wpis do urzędowego rejestru podmiotów profesjonalnych (szczegóły znajdziesz w sekcji Co musisz przygotować).
3. Przygotuj załączniki do wniosku w wersji elektronicznej.
4. Wejdź na stronę internetową www.piorin.gov.pl. Kliknij w zakładkę „ePUAP” i wybierz odpowiedni wojewódzki inspektorat, do którego chcesz złożyć wniosek (szczegóły znajdziesz w sekcji Gdzie składasz dokumenty).
5. Kliknij Załatw sprawę.
6. Wypełnij formularz. W polu: Wybierz rodzaj pisama wybierz: inne pismo.
7. Doprecyzuj rodzaj pisma, wpisz: Wniosek o wydanie świadectwa fitosanitarnego.
8. Wpisz tytuł pisma: Wniosek o wydanie świadectwa fitosanitarnego.
9. Opisz swoją sprawę wpisz np. Wniosek o wydanie świadectwa fitosanitarnego.
10. Dodaj odpowiednie załączniki. Szczegóły znajdziesz w sekcji Co musisz przygotować.
11. Uzupełnij Dane kontaktowe.
12. Kliknij Dalej, a następnie Podpisz i wyślij.

Odpowiednio wcześniej przed planowaną wysyłką – w takim terminie, który umożliwi wykonanie czynności kontrolnych i wydanie świadectwa fitosanitarnego.

Przez elektroniczną skrzynkę podawczą urzędu (ePUAP) do wojewódzkiego inspektoratu ochrony roślin i nasiennictwa (WIORIN) właściwego dla:

• miejsca prowadzenia uprawy,
• miejsca wytwarzania,
• miejsca składowania,
• miejsca łączenia roślin, produktów roślinnych, przedmiotów eksportowanych lub reeksportowanych z Polski do państw trzecich (poza Unię Europejską).

Wydanie świadectwa fitosanitarnego podlega opłacie skarbowej w wysokości ustalonej w załączniku do ustawy o opłacie skarbowej.

Opłacie podlegają także czynności związane z kontrolą przesyłki przeznaczonej na eksport. Koszty kontroli, w tym pobierania prób oraz badań laboratoryjnych określa rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie stawek opłat za usługi świadczone przez PIORiN.

Termin wydania świadectwa fitosanitarnego jest uzależniony od rodzaju towaru oraz zakresu kontroli, której będzie podlegała przesyłka z uwzględnieniem czasu, przeznaczonego na badania laboratoryjne. Na podstawie działań kontrolnych i po stwierdzeniu, że przesyłka spełnia wymagania państwa przeznaczenia i/lub tranzytu, upoważniony urzędowy inspektor wydaje świadectwo fitosanitarne. Informacje zamieszczane w dokumencie obejmują wyłącznie kwestie fitosanitarne, określone w  przepisach fitosanitarnych państwa przeznaczenia/tranzytu.

Dokument jest wypełniany w języku angielskim. Wydawany jest w jednym egzemplarzu. Eksporter otrzymuje oryginał, natomiast kopia jest przechowywana w dokumentacji jednostki, która wydała świadectwo fitosanitarne.

Odmowa wydania świadectwa fitosanitarnego ma miejsce zawsze w sytuacji, kiedy:

• ​​​​​państwo trzecie nie określiło wymogu zaopatrzenia przesyłki w świadectwo fitosanitarne,
• nie zostały spełnione wymagania fitosanitarne państwa przeznaczenia/tranzytu,
• stwierdzono obecność agrofaga kwarantannowego lub regulowanego agrofaga kwarantannowego dla państwa przeznaczenia/tranzytu,
• wnioskodawca nie przedłożył dokumentacji, niezbędnej do wydania świadectwa fitosanitarnego.

• Międzynarodowa Konwencja Ochrony Roślin (IPPC).
• Międzynarodowe standardy dla środków fitosanitarnych, w szczególności ISPM 7, ISPM 12.
• Rozporządzenie nr 2016/2031 z dnia 26 października 2016 r. w sprawie środków ochronnych przeciwko agrofagom roślin.
• Ustawa o ochronie roślin przed agrofagami z dnia 13 lutego 2020 r. (Dz.U. 2020 r., poz. 424).
• Kodeks postępowania administracyjnego.
• Ustawa o opłacie skarbowej z dnia 16 listopada 2006 r. (Dz.U. 2019 r., poz. 1000, z późn. zm.).