Jan Zygmunt Robel
Dr Jan Zygmunt Robel urodził się w 1886 r. w Krakowie. Ukończył studia chemiczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, uwieńczone doktoratem w 1910 r. W latach 1911–1914 studiował medycynę. Od 1909 r. pracował w Zakładzie Chemii Lekarskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
W 1912 r. powołany został na stałego „znawcę – chemika” Sądu Okręgowego Karnego w Krakowie. Spowodowało to bliższe zainteresowanie się dra Jana Robla toksykologią sądową, a wkrótce ta dyscyplina stała się jego pasją życiową i wywarła istotny wpływ na dalszą karierę naukową oraz zawodową, m.in. w 1933 r. podjął wykłady dla farmaceutów z chemii toksykologicznej i sądowej.
W 1940 r. na polecenie władz Tajnego Uniwersytetu Jagiellońskiego objął stanowisko kierownika Oddziału Chemicznego Państwowego Instytutu Medycyny Sądowej i Kryminalistyki. Powierzony mu Oddział Chemiczny zorganizował w budynku Zakładu Chemii Lekarskiej UJ przy ulicy Kopernika 7. Prowadził w nim tajne nauczanie, a przede wszystkim – wobec postępującego rabunku i niszczenia przez niemieckich okupantów mienia uniwersyteckiego – w latach 1941–1942 pod różnymi pozorami lub potajemnie gromadził na Kopernika 7 część ruchomego inwentarza jedenastu różnych zakładów uniwersyteckich. Dobytek uniwersytecki dr J. Robel chronił skutecznie przed całkowitym zniszczeniem lub wywiezieniem do Rzeszy, podobnie jak sprowadzone z Warszawy w kwietniu 1941 r. pozostałości wyposażenia i dokumentacji Instytutu Ekspertyz Sądowych.
Okupacyjna praca w Oddziale Chemicznym związała już na stałe dra Jana Zygmunta Robla z Instytutem Ekspertyz Sądowych. Na podstawie przywiezionej z Warszawy dokumentacji zorganizował kierowany przez siebie Oddział Chemiczny na wzór Działu II Chemiczno-Toksykologicznego przedwojennego Instytutu Ekspertyz Sądowych. W ten sposób Oddział Chemiczny stał się w okresie okupacji hitlerowskiej kontynuatorem działalności warszawskiego Instytutu, korzystając z jego osiągnięć oraz doświadczeń. Zgodnie z wcześniejszymi założeniami, bezpośrednio po zakończeniu działań wojennych na terenie Krakowa, dr Jan Robel przekształcił Oddział Chemiczny w Instytut Ekspertyz Sądowych. Trzon zespołu Instytutu stanowili wówczas pracownicy Oddziału Chemicznego, jednak dość szybko dr Jan Zygmunt Robel pozyskał wielu nowych współpracowników, zatrudnił między innymi: swojego studenta, młodego chemika Jana Markiewicza oraz sędziego Jana Sehna – późniejszych dyrektorów Instytutu.
W Instytucie Ekspertyz Sądowych dr Jan Robel pracował nieprzerwanie do 1961 r. Zmarł rok później, 24 maja 1962 r. Był dyrektorem Instytutu, jego pierwszym kierownikiem naukowym oraz, w ostatnim okresie, kierownikiem działu biologicznego. Po wojnie dr Jan Zygmunt Robel nie zerwał również swoich związków z Zakładem Chemii Lekarskiej UJ, kierując nim przez pewien czas.
Wspaniałą kartą w okupacyjnej historii Instytutu są badania dokumentów i tzw. depozytów PCK odnalezionych podczas ekshumacji ofiar zbrodni katyńskiej prowadzone przez dra Jana Zygmunta Robla w latach 1943–1944 wraz z zespołem pracowników Oddziału Chemicznego. Odpisy wyników przeprowadzonych wówczas badań J. Robel zabezpieczył i ukrył przed władzami hitlerowskimi, jak i sowieckimi, przekazując część z nich w 1944 r. do Londynu.
Z licznych aktywności dra Jana Zygmunta Robla należy przypomnieć, że w okresie międzywojennym był aktywnym działaczem Stowarzyszenia Asystentów UJ oraz założycielem Związku Stowarzyszeń Asystentów Szkół Wyższych. Jako przewodniczący tego związku należał do grona współzałożycieli, a następnie, w latach 1922–1924, do członków Centralnej Komisji Porozumiewawczej Związków Zawodowych. Był także współzałożycielem Polskiego Towarzystwa Chemicznego i działaczem Stowarzyszenia Przeciwalkoholowego „Błękitny Krzyż”. Dał się również poznać jako wielki miłośnik historii i zabytków Krakowa. Zajmował się konserwacją dzieł sztuki, uczestnicząc między innymi w latach 1923–1933 oraz 1946–1957 w pracach konserwatorskich ołtarza Wita Stwosza. Był aktywnym członkiem Towarzystwa Miłośników Książki, „Jałmużnikiem w Zakonie Bibliofilskim” oraz członkiem Kapituły „Orderu Białego Kruka”. Jako znakomity znawca psów myśliwskich pełnił funkcję międzynarodowego sędziego oraz uczestniczył w pracach Zarządu Związku Kynologicznego, którego został członkiem honorowym. W latach 1945–1949 wchodził w skład Państwowej Rady Ochrony Przyrody.
To dzięki drowi Janowi Zygmuntowi Roblowi Instytut nie tylko przetrwał okres okupacji, nie przerywając na dłuższy czas swojej pracy, ale także mógł się odrodzić i rozwijać w wyjątkowo trudnych warunkach okresu powojennego.