Polska w Indiach

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy

Nazwa państwa: Demokratyczno-Socjalistyczna Republika Sri Lanki

Położenie geograficzne: Od Subkontynentu Indyjskiego Sri Lanka oddzielona jest cieśniną Palk oraz zatoką Mannar. od południa otaczają ją wody Oceanu Indyjskiego, od wschodu Zatoki Bengalskiej. Łączna długość linii brzegowej Sri Lanki wynosi 1340 km. 80% powierzchni kraju tworzą tereny nizinne. W części południowej i środkowej wyspy Cejlon znajduje się łańcuch górski Płaskowyżu Centralnego z najwyższym szczytem Sri Lanki Mount Pedro (Pidurutalagala) o wysokości 2 524 metrów n.p.m. Największymi miastami kraju są Colombo, Dehiwala, Maratuwa, Jafna, Kandy, Galle i Kalmunai.

Ludność: Według spisu powszechnego z 2021 r. liczba ludności Sri Lanki szacowana jest na 21 670 000 osób, gęstość zaludnienia to 320 osób/km2. Skład etniczny: Syngalezi – 74,9%, Tamilowie – 11,2% Moorowie – 9,2%, pozostali (w tym pierwotna ludność Wedda) – 0,5%

Obszar: 65 610 km2 (119 miejsce na świecie)

Stolica: Kolombo (stolica administracyjna: Sri Dźajawardanapura Kotte)

Języki urzędowe: syngaleski, tamilski, angielski

Warunki klimatyczne

Klimat tropikalny moderowany przez wiatry morskie, podnoszące wilgotność powietrza. Średnia temperatura waha się od 16oC w części centralnej kraju do maksymalnie 33oC na pozostałych obszarach. Wilgotność powietrza w Colombo wynosi ok. 70% w ciągu roku i wzrasta do 90% w okresie monsunu. Maj jest najcieplejszym miesiącem w roku i poprzedza monsunowe lato.

Rozkład opadów zależny jest od mas powietrza napływających znad Oceanu Indyjskiego i Zatoki Bengalskiej. W okresie letnim największą ilość opadów notuje się na zboczach Płaskowyżu Centralnego od strony południowo-zachodniej (ok. 2 500 mm opadów miesięcznie). Możliwe jest również występowanie cyklonów tropikalnych. W okresie pomiędzy grudniem i marcem wiatry monsunowe nadchodzące znad Zatoki Bengalskiej przynoszą opady dla północno-wschodniej części kraju.

Główne bogactwa naturalne

Wapień, grafit, piaski mineralne, kamienie szlachetne, fosforany.

System walutowy, kurs i wymiana

Oficjalną jednostką płatniczą Sri Lanki jest rupia lankijska, która dzieli się na 100 centów. Wyłączne prawo do emitowania znaków pieniężnych należy do Centralnego Banku Sri Lanki.

Kursy wymiany walut ustalane są przez Centralny Bank Sri Lanki i ogłaszane w tabelach w trybie dziennym. (http://www.cbsl.gov.lk/htm/english/_cei/er/e_1.asp)

Kurs rupii lankijskiej na dzień 12.06.2023

USD/LKR: 296.25
GBP/LKR: 372.40
EUR/LKR: 318.05

Religia

Konstytucja definiuje buddyzm jako religię państwową, gwarantując jednocześnie wolność wyznawania innych religii. Buddyści stanowią 70,2% ludności, wyznawcy hinduizmu – 12,6%, islamu – 9,7%,  chrześcijaństwa – 6,1%, innych wyznań – 10%.

Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy

Sri Lanka posiada łącznie 25 dni oficjalnych świąt państwowych, z czego jedynie Święto Narodowe (4 lutego), Święto Pracy (1 maja) oraz Boże Narodzenie (25 grudnia) to święta stałe. Pozostałe dni świąteczne są zależne od kalendarza księżycowego. Wykaz oficjalnych świąt państwowych publikowany jest tutaj. 

Infrastruktura transportowa

Sri Lanka dysponuje 18 lotniskami (jedynie 3 lotniska posiadają status lotniska międzynarodowego). Bandaranaike International Airport Colombo znajduje się w miejscowości Katunayake w odległości 35 km na północ od Kolombo. Lotnisko im. Rajapaksy (MRIA) w okolicach miejscowości Hambantota na południu wyspy oraz lotnisko w północnej części Sri Lanki, w miejscowości Jaffna (JAF).

Łączna długość dróg na Sri Lance wynosi 114,093 km km. Na drogach krajowych i prowincjonalnych znajduje się ok 5300 mostów. Zarząd nad drogami publicznymi i mostami sprawuje Urząd ds. Rozwoju Dróg (Road Development Authority).

Łączna długość linii kolejowej w Sri Lance wynosi 1,562 km  km. Transport kolejowy pozostaje w zarządzie Państwowych Linii Kolejowych Sri Lanki (Sri Lanka Railways), które podlegają Ministerstwu Transportu.

Sri Lanka posiada porty morskie w Kolombo, Galle, Kankasanturai, Trincomalee i Point Pedru. Porty morskie pozostają w zarządzie Urzędu ds. Portów, który podlega Ministerstwu Portów, Lotnictwa, Irygacji i Zasobów Wodnych. Port morski w Kolombo położony u ujścia rzeki Kelani, który jest jednym z największych sztucznych portów na świecie, obsługuje większość handlu zagranicznego kraju i odgrywa ważną rolę w ruchu towarowym i pasażerskim na Oceanie Indyjskim.

Obowiązek wizowy

Władze Sri Lanki podjęły decyzję o wprowadzeniu z dniem 1 stycznia 2012 r. systemu elektronicznej autoryzacji wjazdu - Electronic Travel Authorization (ETA), który jest wymagany dla wszystkich osób przybywających na Sri Lankę.

Wymagany okres ważności paszportu przy wjeździe wynosi minimum 6 miesięcy ponad termin planowanego zakończenia pobytu na Sri Lance. Konieczne jest posiadanie biletu powrotnego. Każdy cudzoziemiec powinien posiadać środki finansowe w wysokości minimum 30 USD na dzień pobytu.

Nie ma obowiązku meldunkowego.

Ustrój polityczny

Zgodnie z obowiązującą od 1978 r. konstytucją Sri Lanka jest Demokratyczno-Socjalistyczną Republiką, w której istnieje trójpodział władzy określony w Konstytucji.

Sri Lanka podzielona jest na jednostki administracyjne podporządkowane organom centralnym, w których rząd centralny sprawuje zwierzchnią władzę nad organami regionalnymi za pośrednictwem lokalnych urzędników. Obecnie istnieje 9 prowincji.

Władza ustawodawcza

Władza ustawodawcza należy do jednoizbowego parlamentu, do którego wybieranych jest 225 deputowanych na 5-letnią kadencję.

Kraj podzielony jest na 22 okręgi wyborcze reprezentowane w parlamencie przez liczbę kandydatów w zależności od populacji okręgu (od 4 do 20 miejsc). W sumie ze wszystkich okręgów wybieranych jest 196 parlamentarzystów, 29 miejsc przypada kandydatom partii politycznych w zależności od procentowego wyniku, jaki otrzyma dana partia w wyborach krajowych.

Parlament posiada prawo inicjatywy ustawodawczej, włączając w to również możliwość ustalania prawa działającego retrospektywnie. Parlament może ustalać poprawki do konstytucji, z zastrzeżeniem, że nie zawiesza jej i nie zmienia w całości. W sytuacjach wyjątkowych parlament może upoważnić Prezydenta do tworzenia regulacji dotyczących bezpieczeństwa publicznego.

Władza wykonawcza

Prezydent jest głową państwa, stoi na czele rządu i jest naczelnym dowódcą armii. Prezydent wybierany jest w wyborach powszechnych na 5 letnia kadencję.

Struktura administracji gospodarczej

Urzędami centralnymi nadzorującym kwestie ekonomiczne są: Ministerstwo Przemysłu i Handlu, Ministerstwo Eksportu Przemysłowego i Promocji Inwestycji, Ministerstwo Przemysłu i Eksportu Rolnego oraz Ministerstwo Małych, Średnich Przedsiębiorstw oraz Rozwoju Przedsiębiorczości.

Do najważniejszych izb handlowych należą the Ceylon Chamber of Commerce oraz National Chamber of Commerce.

Sądownictwo gospodarcze

Sri Lanka jest członkiem the International Centre for the Settlement of Investment Disputes. Jest także stroną konwencji  nowojorskiej z 1958 r. (the Recognition and Enforcement of Foreign Arbitral Awards). Jednakże Sri Lanka zajmuje dalekie miejsce w rankingu Banku Światowego w zakresie egzekucji wykonania postanowień umów. W związku z tym większość inwestorów preferuje korzystać z sytemu arbitrażowego. Arbitraż odbywa się na podstawie przepisów Sri Lanka Arbitration Act 11/1995.

Prywatnym arbitrażem  pomiędzy stronami zajmuje się Institute for the Development of Commercial Law and Practice (ICLP) oraz Sri Lanka National Arbitration Centre. 

Wszystkie sprawy z zakresu sądownictwa gospodarczego rozpatrywane są przez Commercial High Court of Colombo.

Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Kurs polityki fiskalnej, który obrał rząd poprzedniego prezydenta Gotabayi Rajapaksy, doprowadził kraj z początkiem roku 2022 do ogłoszenia bankructwa. Inflacja na stan z marca 2023 r. wyniosła 50,3%, zwalniając z 69,8% we wrześniu 2022. Znacznemu obniżeniu uległa większości wskaźników makroekonomicznych. Kryzys wpłynął na deprecjację rupii lankijskiej, wyczerpał w dużej mierze rezerwy walutowe i odstraszył inwestorów zagranicznych. Ponadto władze państwowe poinformowały o niewypłacalności kraju względem swoich wierzycieli. Zadłużenie publiczne osiągnęło w roku 2022 pułap 113,8% PKB według danych Banku Centralnego Sri Lanki lub nawet 131% według danych IMF. Sektor turystyczny, jako gałąź usług dostarczająca największy dochód, obecnie generuje straty na ok. -1,5% PKB. Wskaźnik rocznej stopy wzrostu PKB jest na ten moment ujemny i wynosi -8,4% PKB.

Główne sektory gospodarki

Największy udział w lankijskim PKB ma sektor usług – 59,2%, produkcja przemysłowa – 26,2%, rolnictwo – 14,6%. W produkcji przemysłowej dominuje wytwarzanie i przetwarzanie kauczuku, herbaty, tytoniu, kokosa oraz tekstyliów. Głównymi towarami eksportowymi są kauczuk i tekstylia.

Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych

* The World Bank
** UNCTAD 
Skumulowana wartość BIZ jest to suma wartości zasobów oraz przepływów BIZ wyrażana w mln USD lub procentach (w odniesieniu do PKB)

Handel zagraniczny

Najważniejszymi odbiorcami lankijskiego eksportu są USA (22,8%), Indie (7,13%), Wielka Brytania (6,84%), Niemcy (6,23%), Włochy (4,3%). Głównymi produktami eksportowymi są tekstylia, gotowa odzież, herbata, przyprawy, wyroby z kauczuku, kamienie szlachetne, ryby, wyroby z kokosa oraz elektronika. Sri Lanka najwięcej importuje ropy naftowej, maszyn, reaktorów nuklearnych, elektroniki, urządzeń mechanicznych, tekstyliów, materiałów budowlanych, produktów mineralnych i rolno-spożywczych. Import pochodzi głównie z Chin (25%), Indii (22,2%), ZEA (7%), Malezji (3,7%) i Singapuru (3,7%).

Inwestycje zagraniczne

Inwestycje zagraniczne uregulowane są w the Foreign Exchange Act No. 12 of 2017 and Foreign Exchange (Classes of Capital Transactions Undertaken in Sri Lanka by a Person Resident Outside Sri Lanka) Regulations No. 2 of 2021 (the FEA and the Regulations). Akt prawny stanowi o rodzajach transakcji kapitałowych w jakie mogą się angażować obcokrajowcy, określa dozwolone, restryktywne lub ograniczone obszary inwestycji.

Najważniejszą państwową instytucją w sprawach inwestycji zagranicznych jest The Board of Investment (BOI) (www.investsrilanka.com). BOI jest autonomiczną agencją, która ma być pierwszym punktem kontaktu dla inwestorów. jej funkcje obejmują doradztwo, wydawanie zezwoleń oraz zachęt dla inwestorów.

Inwestycje skupiały się głównie na nieruchomościach, zróżnicowanych projektach rozwojowych i infrastrukturalnych, a także w sektorze telekomunikacji. Ważnym obszarem przyciągającym inwestorów jest  także sektor turystyki. Ze względu na obecną pandemię COVID 19, skutki zamachów terrorystycznych z kwietnia 2019 r., znaczące zadłużenie państwa, zainteresowanie inwestorów  tym sektorem jednak znacznie zmalało.  Największymi inwestorami na Sri Lance są Niderlandy, Indie, Chiny, Malezja i Singapur.

Rząd Sri Lanki pozwala na 100% inwestycje z kapitałem zagranicznym z pewnymi wyjątkami, do których należą m.in.: sektor lotnictwa cywilnego, transportu morskiego, produkcji sprzętu wojskowego, pojazdów i samolotów wojskowych, alkoholu, substancji toksycznych i niebezpiecznych. Całkowity zakaz udziału kapitału zagranicznego jest w niektórych sektorach strategicznych takich jak transport kolejowy, linie elektryczne i przesyłowe.

Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

Sri Lanka posiada umowy o wolnym handlu z Indiami, Pakistanem, Singapurem. Negocjowana jest także umowa z Chinami.

Sri Lanka jest członkiem następujących porozumień i organizacji międzynarodowych: ABEDA, ADB, ARF, BIMSTEC, C, CD, CICA (observer), CP, FAO, G-11, G-15, G-24, G-77, IAEA, IBRD, ICAO, ICC (national committees), ICRM, IDA, IFAD, IFC, IFRCS, IHO, ILO, IMF, IMO, IMSO, Interpol, IOC, IOM, IPU, ISO, ITSO, ITU, ITUC (NGOs), MIGA, MINURSO, MINUSTAH, MONUSCO, NAM, OAS (observer), OPCW, PCA, SAARC, SACEP, SCO (dialogue member), UN, UNCTAD, UNESCO, UNIDO, UNIFIL, UNISFA, UNMISS, UNWTO, UPU, WCO, WFTU (NGOs), WHO, WIPO, WMO, WTO.

Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

Unia Europejska nawiązała stosunki ze Sri Lanką w 1975 r. Od 1995 r. w Colombo funkcjonuje Delegatura UE. Wzajemne relacje gospodarcze reguluje Porozumienie o partnerstwie i rozwoju z kwietnia 1995 r. (Co-operation Agreement on Partnership and Development) oraz system jednostronnych preferencji taryfowych (GSP+) przyznany Sri Lance w maju 2017 r. Preferencje handlowe polegają na usunięciu ceł na większość linii taryfowych, w tym tekstylia i rybołówstwo.  Import UE ze Sri Lanki wynosił w 2017 r. 2,7 mld EURO, eksport wynosił 1, 7 mld EURO, co daje ujemne saldo w handlu zagranicznym. UE jest drugim co do wielkości partnerem handlowym Sri Lanki po Chinach i drugim głównym kierunkiem eksportu towarów. 

Gospodarcze umowy dwustronne

Pomiędzy Sri Lanką a Polską obowiązują następujące umowy:

1. Traktat handlowy i nawigacyjny między RP a Zjednoczonym Królestwem z 26.11.1923 r.;
2. Umowa o współpracy gospodarczej między Rządem PRL a Rządem Cejlonu z 25.04.1963 r.;
3. Umowa między Rządem PRL a Rządem Demokratyczno-Socjalistycznej Republiki Sri Lanki o komunikacji lotniczej między oraz poza ich odnośne terytoria z 26.01.1982;
4. Umowa między Rządem PRL a Rządem Demokratyczno-Socjalistycznej Republiki Sri Lanki w sprawie współpracy w dziedzinie transportu morskiego z 24.03.1986;
5. Protokół Wykonawczy pomiędzy Rządem RP a Rządem Demokratyczno-Socjalistycznej Republiki Sri Lanki do Umowy między Wspólnota Europejską a Demokratyczno-Socjalistyczną Republiką Sri Lanki o readmisji osób przebywających nielegalnie z 4.06.2004;
6. Umowa między Rządem RP a Rządem Demokratyczno-Socjalistycznej Republiki Sri Lanki o współpracy w dziedzinie turystyki z 6.10.2015;
7. Umowa między Rządem RP a Rządem Demokratyczno-Socjalistycznej Republiki Sri Lanki w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobieganiu uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu z 6.10.2015;
8. Umowa między Rządem RP a Rządem Demokratyczno-Socjalistycznej Republiki Sri Lanki o transporcie lotniczym z 15.02.2018.
   
   ​​​Dwustronna wymiana handlowa

Obroty towarowe w 2021 r. wyniosły 193,7 mln USD i były o 20,5 mln wyższe od 2020 r. Eksport wyniósł 23,3 mln USD , wzrost o 8,1 mln. Import w 2021 roku był większy od roku poprzedniego o 12,4 mln.

Duży wzrost wartości eksportu w porównaniu z rokiem poprzednim charakteryzuje się znacznym wzrostem eksportu artykułów papierniczych (5,04 mln USD), który stanowi ponad 1/5 ogólnej wartości eksportu. Zysk ze sprzedaży elektroniki wyniósł 3,75 mln USD.

Pozostałe towary eksportowe to głównie: maszyneria (w tym reaktory nuklearne –  sprzedaż za prawie 3 mln USD r.

Głównym towarem importowym są artykuły odzieżowe, których wartość wyniosła z 98,1 mln USD w 2021 r. Dużą część importu stanowi również kawa, herbata oraz przyprawy.

Wzajemne inwestycje

Według danych Narodowego Banku Polskiego lankijskie firmy w 2021 r. posiadały 1,1 mln USD pasywów oraz 1,6 mln USD aktywów w Polsce. NBP nie odnotował polskich inwestycji bezpośrednich w Sri Lance w 2021 r.

Współpraca regionalna

Z uwagi na znaczną odległość geograficzną i niewielką intensywność kontaktów gospodarczych regionalna współpraca gospodarcza nie jest rozwijana.

Współpraca samorządów gospodarczych

W 2019 r. Krajowa Izba Gospodarcza podpisała porozumienie o współpracy z National Chamber of Commerce of Sri Lanka.

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

W 2019 r. Sri Lanka zajęła 99. miejsce (na 190) w rankingu Banku Światowego Ease of Doing Business. W 2022 r. Sri Lanka spadła (z 89. w 2018)  na 101. miejsce (na 180) w indeksie korupcji Transparency International oraz uplasowała się 85. na 132 w rankingu Global Innovation Index.

Sri Lanka jest członkiem WTO od 1995 roku. W zależności od rodzajów produktów obowiązują cztery stawki celne w wysokości 5%, 10%, 15% i 30%.

Dostęp do rynku pracy

Wizy pracownicze wydawane są przez Departament Imigracji w Kolombo.

Nabywanie i wynajem nieruchomości

Co do zasady Sri Lanka nie zezwala na zakup ziemi przez cudzoziemców oraz podmioty z większym niż 50% udziałem kapitału zagranicznego. Jednakże w 2018 r. wprowadzono poprawki w prawie ziemi (the Land (Restriction of Alienation Act of 2014) pozwalające podmiotom zagranicznym zarejestrowanym w  Colombo Stock Exchange (CSE) na zakup ziemi.

System zamówień publicznych

Źródło informacji o zamówieniach publicznych dostępne jest m.in tutaj oraz tutaj. 

Język angielski jest dość powszechnie znany wśród środowisk biznesowych, przede wszystkim w sektorze turystyki.