Portal Interoperacyjności
i Architektury

W niniejszym opracowaniu przedstawiona została charakterystyka opracowanych przez Ministerstwo Cyfryzacji [zniesione z dniem 6 października 2020 r., na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 października 2020 r. w sprawie zniesienia Ministerstwa Cyfryzacji (Dz. U. z 2020 r. poz. 1730)] standardów otwartości danych, których celem jest zapewnienie wyższej jakości danych udostępnianych przez administrację publiczną.

Standardy otwartości danych zostały opracowane w ramach realizacji projektu „Otwarte dane – dostęp, standard, edukacja”, dofinansowanego z poddziałania 2.3.1 Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa. Ich głównym adresatem są organy administracji publicznej, dla których opracowane dokumenty stanowią wytyczne, jak właściwie przygotować i udostępniać dane, aby zapewnić ich swobodne i powszechne ponowne wykorzystywanie. 

Standardy otwartości danych publicznych dla administracji obejmują wytyczne dotyczące: regulacji prawnych, zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony prywatności danych, technicznych aspektów ich udostępniania oraz dostępu do baz danych przez API (interfejsu programistycznego aplikacji).

Otwarte dane są publikowane na portalu https://dane.gov.pl/

Nazwa standardu 
Standard API – Standard interfejsu programistycznego aplikacji

Dział Administracji Rządowej    
Informatyzacja

Kategoria    
Standardy otwartości danych

Przepis    
---

Treść przepisu    
---

Opis standardu    
Standardy określają minimalne, rekomendowane zalecenia dotyczące interfejsu programistycznego aplikacji (API) dostępu do baz danych, które przechowują dane publiczne. 

Standardy zostały opracowane, aby zapewnić możliwość udostępniania danych przez administrację publiczną poprzez API według jednolitego standardu. Udostępnienie danych zgodnie z tym standardem ułatwi wykorzystanie danych publicznych i łączenie danych z różnych źródeł, a w konsekwencji tworzenie innowacyjnych usług i produktów przez samą administrację, przedsiębiorców programistów czy organizacje pozarządowe.

Standardy obejmują m.in.: architekturę usług sieciowych REST [przyp. REST – styl architektury oprogramowania, opierający się o zbiór wcześniej określonych reguł opisujących jak definiowane są zasoby, a także umożliwiających dostęp do nich, opierający się między innymi na jednorodnym interfejsie (ang. uniform interface), komunikacji bezstanowej (ang. stateless), pamięci podręcznej (ang. cache), modelu klient-serwer (ang. client-server), systemie warstwowym (ang. layered system), kodzie na żądanie (ang. code on demand).], opis składni oraz elementów URI [przyp. URI (ang. Uniform Resource Identifier) jest standardem internetowym umożliwiającym łatwą identyfikację zasobów w sieci. Zdefiniowany jest w dokumencie RFC 2396 (https://tools.ietf.org/html/rfc2396). URI jest zazwyczaj łańcuchem znaków, zapisanym zgodnie ze składnią określoną w standardzie. Łańcuch ten określa nazwę (URN) lub adres (URL) zasobu, identyfikowanego przez dany URI.] czy obsługę zdarzeń http.

Uwagi    
Szczegóły dotyczące standardu API zostały opisane w dokumencie: Standard API (plik PDF)
 

Nazwa standardu 
Standard bezpieczeństwa 

Dział Administracji Rządowej    
Informatyzacja

Kategoria    
Standardy otwartości danych

Przepis    
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/679 w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) – rozporządzenie RODO.

Treść przepisu    
Całość przepisów rozporządzenia RODO

Opis standardu    
Standard bezpieczeństwa stanowi zbiór zaleceń dotyczących bezpieczeństwa otwierania danych publicznych i służy zapewnieniu odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa w procesach otwierania danych przez administrację. W procesie udostępniania danych z zasobów publicznych (z uwzględnieniem zapewnienia prywatności, przy jednoczesnym zachowaniu wartości informacyjnych danego zbioru i potencjału dla ponownego wykorzystywania) kluczową kwestię dla bezpieczeństwa stanowi m.in. dobór odpowiednich technik anonimizacji.

Standard bezpieczeństwa obejmuje m.in.: minimalne czynności dotyczące udostępniania danych do ponownego wykorzystywania, grupy danych podlegające nieograniczonemu ponownemu wykorzystywaniu, dane podlegające anonimizacji i pseudonimizacji oraz sposoby doboru technik.

Standard bezpieczeństwa uwzględnia również zagadnienia związane z oceną skutków dla ochrony danych osobowych (zgodnie z art. 35 rozporządzenia RODO), w tym m.in. omówienie ryzyk, jakie mogą powstać w związku z ujawnianiem danych osobowych w ramach informacji sektora publicznego oraz analizę ryzyka, jako element oceny skutków. Omówiona została problematyka zmiany celu przetwarzania danych osobowych.

Załączniki do standardu zawierają przykładowe formularze ułatwiające przeprowadzenia oceny podstawy przetwarzania danych, opracowanie wykazu operacji i typowych źródeł ryzyka naruszenia praw lub wolności, przeprowadzenie oceny ryzyka.

Uwagi    
Szczegóły dotyczące standardu bezpieczeństwa zostały opisane w dokumencie: Standard bezpieczeństwa (plik PDF)
 

Nazwa standardu
Standard techniczny  

Dział Administracji Rządowej    
Informatyzacja

Kategoria    
Standardy otwartości danych

Przepis    
---

Treść przepisu    
---

Opis standardu    
Standard techniczny wskazuje wymagania techniczne dla danych publicznych, w tym dla poszczególnych pięciu poziomów otwartości danych (według schematu Tima Bernersa-Lee) i formatów danych. Opisane są w nim formaty danych wraz z zaleceniami dotyczącymi udostępniania poszczególnych formatów na określonych poziomach otwartości oraz szczegółowe wymagania dla zasobów w formacie CSV [przyp. CSV jest prostym formatem przechowywania danych tabelarycznych. Format CSV jest zalecany do udostępniania otwartych danych na trzecim poziomie otwartości.], JSON [przyp. Format JSON jest zalecany do udostępniania otwartych danych na trzecim poziomie otwartości. Jest to prosty format udostępniania ustrukturyzowanych danych, nadający się do przetwarzania ogólnie dostępnymi narzędziami znajdującymi się w standardowych bibliotekach wielu języków programowania. JSON jest formatem tekstowym, który jest niezależny od konkretnego języka.], XML [przyp. Format XML to uniwersalny język znaczników, pozwalający na reprezentowanie i przechowywanie różnych danych w ustrukturyzowany sposób. XML pozwala na identyfikowanie znaczników jako URI, co pozwala stosować go do udostępniania danych na wszystkich poziomach otwartości. Format XML w wielu kontekstach zastępowany jest prostszymi formatami. Dopuszcza się stosowanie formatu XML, jednocześnie zalecając stosowanie formatów JSON lub CSV.], szczegółowe informacje dla zasobów na 4 i 5 poziomie otwartości danych (RDF/XML [przyp. RDF/XML to format zdefiniowany przez W3C do wyrażania modelu metadanych RDF jako dokumentu XML], Turtle [przyp. Format Turtle (Terse RDF Triple Language) może serializować tylko prawidłowe grafy RDF i jest alternatywą dla RDF/XML. W przeciwieństwie do RDF/XML, Turtle nie bazuje na XML i jest ogólnie uznawany za czytelniejszy i łatwiejszy do edycji ręcznej niż jego odpowiednik RDF/XML.], N3 [przyp. Notacja 3 lub N3 jest formatem znacznie czytelniejszym niż RDF/XML. N3 ma kilka cech wykraczających poza serializację modeli RDF, takich jak na przykład możliwość definiowania reguł wnioskowania.], JSON-LD [przyp. JSON-LD został zaprojektowany w oparciu o koncepcję „kontekstu”, aby zapewnić dodatkowe odwzorowania z JSON na model RDF. Aby zmapować składnię JSON-LD na RDF, JSON-LD umożliwia rzutowanie wartości do określonego typu lub ich otagowanie. Kontekst można osadzić bezpośrednio w dokumencie JSON-LD lub umieścić w osobnym pliku i odwoływać się do niego z różnych dokumentów (z tradycyjnych dokumentów JSON za pośrednictwem nagłówka HTTP Link).], N-Triples [przyp. N-Triples jest to liniowy, szeregowy format serializacji dla grafów RDF i stanowi podzbiór formatu Turtle. N-Triples został zaprojektowany jako prostszy format niż Turtle, a zatem łatwiejszy do analizy i generowania przez oprogramowanie. Ze względu na brak niektórych skrótów zapewnianych przez inne serializacje RDF, uciążliwe może być jednak ręczne wpisywanie dużych ilości danych.], RDFa [przyp. Format RDFa to rekomendacja W3C, który dodaje zestaw rozszerzeń na poziomie atrybutów do HTML, XHTML i różnych typów dokumentów opartych na XML, do osadzania różnorodnych metadanych w dokumentach internetowych. RDFa umożliwia osadzanie wyrażeń trójelementowych RDF w dokumentach XHTML.]) [przyp. Formaty plików takie jak RDF/XML, Turtle, Notation3 (N3), JSON-LD, N-tripels, RDFa zaleca się do udostępniania otwartych danych na najwyższych stopniach otwartości.]. 

Standard obejmuje także wymagania dotyczące formatowania określonych typów danych, jak dane adresowe czy data. Zawiera również rekomendacje w zakresie wdrażania znormalizowanego schematu metadanych – DCAT-AP [przyp. Profil aplikacji DCAT-AP jest specyfikacją opartą na słowniku katalogu danych (DCAT) opracowanym przez W3C. Został przygotowany w celu opisania katalogów danych sektora publicznego oraz zestawów danych DCAT-AP pozwala na ujednolicenie metadanych zbiorów dla portali danych w Europie. Zobacz: 
About DCAT Application Profile for data portals in Europe] oraz wyboru lokalizacji źródła danych publicznych.

Uwagi    
Szczegóły dotyczące standardu technicznego zostały opisane w dokumencie: Standard techniczny (plik PDF)
 

Nazwa standardu 
Standard prawny 

Dział Administracji Rządowej    
Informatyzacja

Kategoria    
Standardy otwartości danych

Przepis    
---

Treść przepisu    
---

Opis standardu    
Standard prawny zawiera zalecenia dotyczące ram prawnych, pozwalające na powszechny i swobodny dostęp do danych oraz ich ponowne wykorzystywanie. Dokument prezentuje zagadnienia prawne istotne przy podejmowaniu decyzji o udostępnianiu danych w sposób otwarty, m.in. kwestie licencjonowania oraz ochrony praw autorskich. Standard omawia kwestie ograniczeń w udostępnianiu danych publicznych w sposób otwarty, filarów otwartości danych oraz wzorca otwartości. Dokument zawiera również rekomendacje dotyczące możliwych do podjęcia działań ograniczających albo usuwających bariery istniejące w udostępnianiu danych. Proponowane zalecenia mają ułatwiać sektorowi badań i rozwoju, środowisku naukowemu, firmom komercyjnym oraz organizacjom pozarządowym wykorzystywanie danych.

Zawarta w załączniku lista sprawdzająca zagadnienia prawne może stanowić pomoc dla dysponentów danych w zakresie udostępniania zasobów w sposób spełniający filary otwartości, tak aby umożliwić ich ponowne wykorzystywanie. 

Uwagi    
Szczegóły dotyczące standardu prawnego zostały opisane w dokumencie: Standard prawny (plik PDF)