System REACH

System REACH, czyli Rozporządzenie (WE) Nr 1907/2006, to pakiet legislacyjny obowiązujący na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego którego celem jest zwiększenie bezpieczeństwa zarządzania chemikaliami. Założenie to realizuje się poprzez obowiązkową rejestrację substancji chemicznych, ocenę dokumentacji technicznej oraz ocenę substancji, udzielanie zezwoleń na wykorzystywanie substancji do produkcji i obrotu, wprowadzenie ograniczeń w obrocie i produkcji niektórych substancji oraz obowiązki komunikacji w łańcuchu dostaw. REACH ( od ang. Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction ) oznacza rejestrację, ocenę, udzielanie zezwoleń i stosowanie ograniczeń.

Oryginalny tekst rozporządzenia REACH został opublikowany w 2006 r. , jednak ulega ciągłym zmianom i przekształceniom. Warto jest więc być na bieżąco i aby to ułatwić, Europejska Agencja Chemikaliów (ECHA) prowadzi i aktualizuje odpowiednie podstrony internetowe: ECHA Prawodawstwo. Warto również pamiętać, że zamieszczony tam tekst skonsolidowany rozporządzenia służy wyłącznie do celów informacyjnych i nie ma mocy prawnej, a Unijne instytucje nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za jego treść.

REACH i legislacja powiązana mają bezpośredni lub pośredni wpływ na większość podmiotów produkujących bądź obracających towarami, ponieważ substancje chemiczne są używane do wytwarzania praktycznie wszystkich wyrobów. REACH przenosi ciężar dowodu na przedsiębiorstwa i aby spełnić wymagania tego rozporządzenia, firmy muszą zidentyfikować ryzyko związane z substancjami, które produkują i wprowadzają na rynek w UE, i zarządzają nimi. Muszą wykazać, w jaki sposób można bezpiecznie stosować substancję, i muszą przekazać użytkownikom środki zarządzania tym ryzykiem.

W zależności od roli w łańcuchu dostaw: producent, importer, dalszy użytkownik, czy dostawca, jak również w zależności od produktu: substancja, mieszanina, wyrób, wymagania i obowiązki mogą się diametralnie różnić. Aby ułatwić przedsiębiorcom identyfikację swojej roli i oczekiwanych wymagań, ECHA opracowała aplikację:

Navigator, która może pomóc w sprecyzowaniu roli w łańcuchu dostaw, w określeniu obowiązków związanych z poszczególnymi substancjami, czy też w dotarciu do odpowiednich wytycznych, podręczników, przepisów i linków do innych źródeł informacji.

Wyszukiwarka informacji o substancjach chemicznych.

ECHA umożliwia wyszukiwanie informacji o substancjach chemicznych, stwarzanymi przez nie zagrożeniami, a od niedawna także wraz z podanymi przepisami prawnymi które dotykają tej substancji. Nowa baza - EUCLEF - będzie sukcesywnie rozbudowywana.

Co to jest CLP?

CLP czyli rozporządzenie (WE) Nr 1272/2008 jest aktem prawnym wdrażającym w Unii Europejskiej globalny system klasyfikacji i oznakowania substancji i mieszanin chemicznych system GHS od ang. Global Harmonized System przyjęty przez ONZ w 2003 roku. CLP (od ang. Classification, Labelling and Packaging) oznacza klasyfikację, oznakowanie i pakowanie substancji i mieszanin chemicznych.

Zgodnie z tym rozporządzeniem, producenci, importerzy lub dalsi użytkownicy substancji albo mieszanin mają obowiązek klasyfikowania, oznakowania i pakowania w odpowiedni sposób niebezpiecznych substancji chemicznych przed wprowadzeniem ich do obrotu. Po dokonanej klasyfikacji, jeżeli w jej wyniku produkt został zidentyfikowany jako stwarzający zagrożenie w którejś z klas zagrożenia, należy poinformować pozostałych uczestników łańcucha dostaw, włącznie z konsumentami. Wykonuje się to poprzez odpowiednie oznakowanie, za pomocą etykiet i opakowań. Również karty charakterystyki - wynikające z GHS ale wprowadzone do załącznika II rozporządzenia CLP - służą do przekazywania profesjonalnej informacji. CLP określa również pewne wyjątki w kwestii oznakowania - dotyczą one np. substancji i mieszanin zawartych w opakowaniach małych lub w inny sposób trudnych do oznakowania. Zrozumienie CLP jest ważne również dla wielu branż, bowiem część aktów prawnych odwołuje się do przepisów dotyczących klasyfikacji. Jako przykład można podać rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. dotyczące produktów kosmetycznych, czy też tzw. dyrektywa SEVESO.

Oryginalny tekst rozporządzenia CLP został opublikowany w 2008 . Podobnie jak rozporządzenie REACH ulega częstym zmianom. Europejska Agencja Chemikaliów również i w tym przypadku aktualizuje te informacje na bieżąco.

Załącznik VIII do CLP - UFI - powiadamianie centrów zatruć

Przedsiębiorstwa wprowadzające do obrotu mieszaniny stwarzające zagrożenie muszą przedłożyć informacje na temat tych mieszanin wyznaczonym do tego celu organom. Celem tych przepisów jest wykorzystanie informacji o składzie mieszaniny do udzielania informacji medycznych w nagłych przypadkach. Powiadomień mogą dokonywać importerzy i dalsi użytkownicy wprowadzający do obrotu mieszaniny sklasyfikowane jako stwarzające zagrożenie dla zdrowia ludzkiego lub posiadających zagrożenia fizyczne. Obowiązek ten obejmuje mieszaniny oferowane do użytku przez konsumentów oraz w celach profesjonalnych i przemysłowych.

Data, od którego obowiązek powiadamiania zaczyna obowiązywać zależy od zastosowania końcowego mieszaniny:

Mieszaniny do stosowania przez konsumentów: 1 stycznia 2021 r.
Mieszaniny do zastosowania profesjonalnego: 1 stycznia 2021 r.
Mieszaniny do zastosowania przemysłowego: 1 stycznia 2024 r.

W Polsce organem wyznaczonym jest Biuro do spraw Substancji Chemicznych.

Konsultacje

Prawo unijne zmienia się, ale jest poprzedzone szeregiem rund konsultacji z przemysłem i wszystkimi innymi zainteresowanymi stronami. Już na wczesnym etapie konsultacje prowadzi Europejska Agencja Chemikaliów, korzystają z dedykowanej strony internetowej. Komentować mogą wszyscy: firmy, organizacje, instytucje rządowe i naukowe, tym samym zachęcamy wszystkie zainteresowane strony do aktywnego udziału w europejskim procesie stanowienia prawa.

REACH i CLP w Polsce

Oba te rozporządzenia wiążą w całości i są bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich. W Polsce podział kompetencji i obowiązków wynikających z ich stosowania wprowadzony jest Ustawą z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach.

Ustawa określa szczegółowo zadania Prezesa do spraw Substancji Chemicznych, dookreśla również obowiązki przedsiębiorców wynikających z rozporządzeń REACH i CLP. Co ważne, wyznacza Biuro do spraw Substancji Chemicznych jako organ upoważniony do wsparcia przedsiębiorców w zakresie wdrażania przepisów REACH i CLP. Informacje z Krajowego Centrum Informacyjnego ds. REACH i CLP (tzw "Hepldesk"), można uzyskać rejestrując się na stronie.

Organy nadzoru

Ustawa ustala również organy nadzoru (art. 29). Nadzór nad przestrzeganiem przepisów ustawy oraz przepisów rozporządzeń, o których mowa w art. 1 ust. 1, sprawują, w zakresie swojej właściwości:

Co roku organy nadzoru UE uczestniczą w co najmniej jednym zharmonizowanym projekcie dot. przestrzegania przepisów. Plany i wyniki poprzednich można znaleźć tutaj.

Więcej informacji

Powyższe informacje nie wyczerpują rozległego tematu jakim jest prawodawstwo chemiczne. Na szczęści instytucje unijne, polskie i wiele innych oferują wsparcie w zrozumieniu i implementacji. Poniżej zestawiono część stron poruszających tę tematykę.