Polska służba zagraniczna wobec współczesnych wyzwań
14.03.2022
Znajomość języków obcych to nie wszystko. Agresja Rosji na Ukrainę pokazała, że współczesny dyplomata musi być gotowy nawet na wojnę – pisze prof. Arkady RZEGOCKI.
W obliczu szczególnego wyzwania z jakimi mierzy się w tej chwili społeczność międzynarodowa, a jakim jest atak Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, szczególne zaangażowanie Polski i Polaków świadczy o głęboko zakorzenionym w naszym narodzie poczuciu współodpowiedzialności za dobro wspólne, za Europę, za świat. W tym kontekście, współpraca regionalna w różnych formatach tj. Inicjatywa Trójmorza, Bukaresztańska 9, Trójkąt Lubelski, Grupa Wyszehradzka czy Trójkąt Weimarski, stanowi dla Polski ważny czynnik budowania jedności w kwestii międzynarodowego bezpieczeństwa oraz zwiększania znaczenia głosu Europy Środkowej w kluczowych organizacjach międzynarodowych takich jak UE i NATO.
Polska zaangażowana
Polska zaangażowała znaczący zasób sił i środków na rzecz bezpieczeństwa naszego regionu. Sukces we wprowadzeniu promowanych przez Polskę sankcji warunkowany był wzmocnieniem wspólnej świadomości strategicznych interesów naszego regionu oraz zdolności do ich efektywnej reprezentacji w kluczowych procesach decyzyjnych. Funkcjonowanie w ramach naszego regionu kilku różnych formatów współpracy, skupionych na szerokim spektrum wyzwań, okazało się w obecnej sytuacji doskonałą platformą do poszerzenia możliwości realnego oddziaływania.
W kontekście agresji Rosji na Ukrainę stosownym modyfikacjom uległa rola Unii Europejskiej i Sojuszu Północnoatlantyckiego. Rosyjski atak na naszego wschodniego sąsiada ukazał jak istotne znaczenie ma bliska współpraca wschodniej flanki NATO, a także współpraca w ramach Inicjatywy Trójmorza i realizacja wspólnych projektów infrastrukturalnych i energetycznych. Regionalny wymiar polityki bezpieczeństwa, gdzie wiodącą rolę odgrywa format „Bukareszteńskiej 9”, a także aktywność wymiaru bezpieczeństwa w ramach Grupy Wyszehradzkiej, w połączeniu z innymi organizacjami regionalnymi – Radą Europy oraz Organizacją Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, stanowią rdzeń polskiej aktywności międzynarodowej w wymiarze kontynentalnym.
Wyzwania w szkoleniu współczesnych dyplomatów
Uwzględniając powyższe uwarunkowania otoczenia międzynarodowego Polski i trwający za naszą wschodnią granicą konflikt militarny, budowanie procesu edukacyjnego i szkoleniowego przygotowującego do służby zagranicznej stanowi dla nas w tej chwili szczególnie wymagające zadanie. Przygotowanie zainteresowanych do pracy w dyplomacji wymaga opracowania kompleksowego programu, kształtującego umiejętności funkcjonowania w złożonym świecie zewnętrznym i zdolności ochrony interesów Rzeczypospolitej Polskiej w relacjach z innymi państwami, organizacjami międzynarodowymi i innymi podmiotami zagranicznymi. Podejmujemy jednak to wyzwanie.
Zdajemy sobie sprawę, że znajomość języków obcych to nie wszystko. Agresja Rosji na Ukrainę pokazała, że współczesny dyplomata musi być gotowy nawet na wojnę. Dlatego w budowaniu programu szkoleń w Akademii Dyplomatycznej przykładamy szczególną wagę do współpracy z państwami Bałkanów Zachodnich i Partnerstwa Wschodniego, z uwzględnieniem państw powstałych w wyniku rozpadu Związku Radzieckiego, mających aspiracje europejskie. Akademia Dyplomatyczna w Warszawie specjalizuje się w szkoleniach dot. EU i NATO oraz przyczynia się do wzmacniania współpracy w ramach formatów, tj. Inicjatywa Trójmorza, Grupa Wyszehradzka, „Bukaresztańska 9”, Trójkąt Weimarski czy Trójkąt Lubelski.
W celu wypracowania modelu otwarcia Akademia Dyplomatyczna inicjuje nowe formaty współpracy z instytucjami odpowiedzialnymi za szkolenie dyplomatów w krajach Unii Europejskiej i na świecie. W obliczu ataku Rosji na naszego ukraińskiego partnera, we współpracy z 17 instytucjami odpowiadającymi za szkolenie dyplomatów z całego świata, wydaliśmy oświadczenie potępiające rosyjską agresję na Ukrainę, wzywając Rosję do zaprzestania działań zbrojnych oraz do pokojowego zakończenia wojny za pomocą środków dyplomatycznych. Ponadto, tworzymy dedykowane programy szkoleniowe dla dyplomatów z innych krajów, w tym dla dyplomatów z Ukrainy. Chcemy w ten sposób przekształcić Akademię Dyplomatyczną w kluczowe centrum szkoleniowe dla dyplomatów z całego świata.
W ostatnich latach nastąpiło nasilenie zjawisk dezinformacyjnych, w tym widoczna w szczególności w ostatnim czasie rosnąca destabilizacyjna aktywność Rosji. W związku z tym istnieje konieczność wzmocnienia mechanizmu szkoleniowego, przygotowującego dyplomatów do działań w tym zakresie z wykorzystaniem potencjału technologii cyfrowych, w tym mediów społecznościowych. W kontekście tego specyficznego wyzwania, jakim jest dezinformacja realizowana z wykorzystaniem nowoczesnych technologii, proces edukacyjny i szkoleniowy w Akademii Dyplomatycznej uwzględnia dedykowane szkolenia z zakresu tzw. dyplomacji cyfrowej, cyberbezpieczeństwa i walki z fake newsami i innymi formami dezinformacji. Intensyfikujemy też współpracę międzynarodową w tym zakresie w ramach współpracy bilateralnej m.in. z Wielką Brytanią, Litwą, Estonią, Niemcami, Rumunią, Holandią i Czechami. To sprzyja jednocześnie wspólnej refleksji i poszukiwaniu stosownych rozwiązań, także w procesie tworzenia modułów szkoleniowych.
Nabór na aplikację dyplomatyczno-konsularną
Trwający konflikt na Ukrainie rozbudził w Polakach szczególną potrzebę zaangażowania się w pomoc setkom tysięcy uchodźców wojennych, którzy w naszej ojczyźnie każdego dnia znajdują bezpieczne schronienie. Być może część z zaangażowanych poczuje powołanie, by zaangażować się w takie działania w sposób zinstytucjonalizowany, wstępując do polskiej służby zagranicznej. Odpowiadając na to zapotrzebowanie, w Akademii Dyplomatycznej ogłosiliśmy konkurs na aplikację dyplomatyczno-konsularną. Zainteresowani pracą w polskiej dyplomacji mają czas do 17 marca, by złożyć w Ministerstwie Spraw Zagranicznych swoje zgłoszenie w konkursie. Wszelkie szczegóły, w tym informacje dot. wymaganych dokumentów są dostępne na naszej stronie internetowej.
Aplikantem dyplomatyczno-konsularnym może zostać osoba, która posiada obywatelstwo polskie, wykształcenie wyższe magisterskie, znajomość co najmniej języka angielskiego (znajomość drugiego języka jest jednak niezbędna do nadania stopnia dyplomatycznego), dobry stan zdrowia psychicznego i fizycznego oraz nie była skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne lub umyślne przestępstwo skarbowe. Przede wszystkim musi ona jednak wykazywać gotowość do podjęcia zadań w dowolnej placówce zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej, w dowolnym kraju i w dowolnym czasie.
Konkurs składa się z pięciu etapów, na końcu którego zostaną wyłonione 23 osoby, które po przejściu rocznego szkolenia teoretyczno-praktycznego i zdaniu egzaminu dyplomatyczno-konsularnego, otrzymają stopień dyplomatyczny i zostaną na stałe zatrudnione w urzędzie obsługującym ministra spraw zagranicznych.
Gorąco zachęcam do aplikowania wszystkich tych, dla których motywacją jest służba Polsce i którzy są gotowi poświęcić się służbie publicznej i dobru wspólnemu. Poszukujemy w szczególności osób o wysokiej kulturze osobistej i rozległej wiedzy, posługujących się językami obcymi na poziomie zaawansowanym, o umiejętnościach analitycznych, skutecznie działających w sytuacjach stresowych i umiejących współpracować w zespole, ale przede wszystkim otwartych na zmiany i pracę w warunkach wymagających wysokiej dyscypliny i dyspozycyjności.
Praca w służbie zagranicznej jest szczególnym wyzwaniem, z którego można czerpać wiele satysfakcji. Każdy dzień to nowe zadania, a ich często złożony i międzynarodowy charakter sprawia, że jest to praca ciekawa, niemniej wymagająca i skierowana do osób o wysokiej motywacji i poczuciu misji, a co dowiodły ostatnie tygodnie, również gotowości do służby tak w pokoju, jak i na wojnie.
Arkady Rzegocki
Prof. Arkady RZEGOCKI
Szef służby zagranicznej, politolog i profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pomysłodawca i kierownik Polskiego Ośrodka Naukowego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Londynie. Ambasador RP w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w latach 2016–2021.
Artykuł pierwotnie opublikowany we „Wszystko co Najważniejsze”.