Prawa człowieka, demokracja i praworządność w czasie kryzysu COVID-19
16.04.2020
7 kwietnia 2020 r. Sekretarz Generalny Rady Europy, Marija Pejčinović Burić, wystosowała do rządów 47 państw członkowskich Rady Europy dokument zawierający informacje na temat przestrzegania praw człowieka, demokracji i praworządności w czasie kryzysu COVID-19.
Dokument ma pomóc dopilnować, by środki podejmowane przez państwa członkowskie w czasie obecnego kryzysu pozostały proporcjonalne do zagrożenia, jakie stwarza rozprzestrzenianie się wirusa i były ograniczone w czasie.
Obejmuje cztery kluczowe obszary:
- · Odstępstwo od europejskiej konwencji praw człowieka w sytuacjach kryzysowych,
- · Poszanowanie praworządności i zasad demokracji w sytuacjach nadzwyczajnych,
- · Podstawowe normy w zakresie praw człowieka,
- · Ochrona przed przestępczością i ochrona ofiar przestępstw.
Zdaniem Sekretarz Generalnej Rady Europy największym wyzwaniem społecznym, politycznym i prawnym stojącym przed naszymi państwami członkowskimi będzie ich zdolność do skutecznej reakcji na ten kryzys, przy jednoczesnym zadbaniu o to, by podejmowane przez nie działania nie podważały naszego prawdziwego długoterminowego zainteresowania ochroną podstawowych wartości Europy, jakimi są prawa człowieka, demokracja i praworządność.
W dokumencie Sekretarz Generalna wskazała m.in., że „wolność wyrażania opinii, w tym swobodny i szybki przepływ informacji, jest kluczowym czynnikiem wpływającym na zdolność mediów do informowania o kwestiach związanych z pandemią. Media i dziennikarze zawodowi, w szczególności nadawcy publiczni, odgrywają kluczową rolę i ponoszą szczególną odpowiedzialność za dostarczanie społeczeństwu aktualnych, dokładnych i wiarygodnych informacji, ale także za zapobieganie panice i wspieranie współpracy międzyludzkiej. Powinny one przestrzegać najwyższych standardów zawodowych i etycznych odpowiedzialnego dziennikarstwa, a tym samym przekazywać rzetelne komunikaty dotyczące kryzysu i powstrzymywać się od publikowania lub wzmacniania niesprawdzonych historii, nie mówiąc już o materiałach mało-wiarygodnych lub sensacyjnych. Wyjątkowe okoliczności mogą zmusić odpowiedzialnych dziennikarzy do powstrzymania się od ujawniania informacji rządowych przeznaczonych do ograniczonego użytku, takich jak na przykład informacje o przyszłych środkach mających na celu wdrożenie bardziej rygorystycznej polityki izolacji. Dostęp społeczeństwa do informacji urzędowych musi być zarządzany w oparciu o istniejące zasady określone w orzecznictwie Trybunału. Każde ograniczenie dostępu do informacji urzędowych musi być wyjątkowe i proporcjonalne do celu, jakim jest ochrona zdrowia publicznego.”
Sekretarz Generalna wskazała także, iż dziennikarze, media, lekarze, działacze społeczeństwa obywatelskiego i ogół społeczeństwa muszą mieć możliwość krytykowania władz i kontrolowania ich reakcji na kryzys.