Obszar ochrony ludności i obrony cywilnej wymaga kompleksowej regulacji, adekwatnej do zmieniającej się rzeczywistości oraz pojawiających się nowych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych. Ustawa jest odpowiedzią na tą potrzebę.

Najważniejszym elementem ustawy jest rozpisanie zadań, które należy zrealizować w ramach kluczowych obszarów, tworzących komfort bezpieczeństwa dla mieszkańców naszego kraju. Zarówno w czasie pokoju, jak również w czasach szczególnych 

– podkreślił wiceminister Wiesław Leśniakiewicz w Senacie.

Wyjaśnił także, że w ustawie po raz pierwszy definiujemy pojęcia takie jak pomoc doraźna, pomoc humanitarna, społeczna odporność i zasoby ochrony ludności, których nie było dotąd w porządku prawnym.

Podsekretarz stanu w MSWiA Wiesław Leśniakiewicz podczas obrad połączonych komisji senackich 19 listopada br. podkreślał, że omawiana ustawa jest kluczowym elementem budowania jednego z ważniejszych komponentów bezpieczeństwa państwa, jaką jest obrona cywilna.

Mamy świadomość, że musimy mieć dwa ważne filary budowania naszego bezpieczeństwa. Pierwszy filar to jest oczywiście filar militarny, oparty na siłach zbrojnych. Natomiast drugi filar, który będzie musiał gwarantować bezpieczeństwo obywateli, to jest ustawa o ochronie ludności, obrony cywilnej, szerokim komponencie podmiotowym i organizacyjnym

– mówił Wiesław Leśniakiewicz.

Zaznaczył, że zasadniczym celem ustawy o ochronie ludności i obrony cywilnej jest wypełnienie społecznego zapotrzebowania na bezpieczeństwo i obronę naszych obywateli.

Ustawa nie ma charakteru operacyjnego, bowiem charakter operacyjny został opisany w innych ustawach - w ustawie o zarządzaniu kryzysowym, ustawie o stanie wojennym, ustawie o stanie klęski żywiołowej. Ona ma element związany z budowaniem odporności, pokazując zadania i kluczowe odniesienia, które musimy zrealizować na rzecz bezpieczeństwa obywateli

– mówił do przedstawicieli komisji senackich podsekretarz stanu w MSWiA. 

Podkreślił, że zasoby budowane w czasie pokoju - dzięki ustawie - mają tworzyć odporność całego państwa również na czas stanu wojennego i wojny.

Minister Tomasz Siemoniak: Ochrona ludności nie ma barwy politycznej

Podczas pierwszego czytania projektu ustawy minister spraw wewnętrznych i administracji Tomasz Siemoniak zaznaczył, że potrzeba bardzo śmiałej, kompleksowej i wizjonerskiej legislacji, która na dziesięciolecia ureguluje system ochrony ludności i obrony cywilnej. 

Dziś potrzeba bardzo zdecydowanej, stanowczej legislacji, która na długie lata i dziesięciolecia zacznie wzmacniać bezpieczeństwo i ochronę ludności

– mówił minister.

Szef MSWiA apelował, żeby nie przeciągać prac nad tym projektem i wyłączyć go z bieżącej polityki. Zaznaczył, że ochrona ludności nie ma barwy politycznej. Ochrona ludności dotyczy wszystkich obywateli, wyborców, wszystkich partii.

Gorąco apeluję o to, aby wszystkie kluby parlamentarne, wszyscy przedstawiciele właśnie z taką myślą podeszli do tego projektu

– apelował minister.

Minister zwrócił uwagę, że projekt ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej to odpowiedź na zaniechania ostatnich dziesięcioleci. 

Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej

Opracowana w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji ustawa tworzy kompleksowy system ochrony ludności i obrony cywilnej w naszym kraju. Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej określa zadania ochrony ludności w czasie pokoju i w czasie wojny; organy i podmioty realizujące zadania ochrony ludności oraz zasady planowania ochrony ludności i obrony cywilnej.

Proponowane rozwiązania zawierają zasady funkcjonowania systemu wykrywania zagrożeń, ostrzegania, powiadamiania i alarmowania o zagrożeniach; zasady użytkowania obiektów zbiorowej ochrony, a także zasady funkcjonowania i organizacji obrony cywilnej oraz sposób powoływania personelu do obrony cywilnej.

Przygotowane przepisy powstały we współpracy organów administracji rządowej, środowisk samorządowych oraz akademickich. To również licznie reprezentowane organizacje pozarządowe oraz obywatele, którzy indywidualnie przekazywali swoje spostrzeżenia, opinie i propozycje.

System ochrony ludności

Zasadniczym celem ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej jest wypełnienie społecznego zapotrzebowania na bezpieczne i odporne środowisko cywilne w kontekście zagrożeń militarnych i pozamilitarnych. Ustawa koncentruje się na bezpieczeństwie obywateli i nie wpływa na swobody obywatelskie.

Konstrukcja systemu ochrony ludności została oparta na już istniejących strukturach. Chodzi o optymalne wykorzystanie potencjału krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (szczególnie Państwowej Straży Pożarnej i ochotniczych straży pożarnych), struktur zarządzania kryzysowego, Systemu Powiadamiania Ratunkowego, Państwowego Ratownictwa Medycznego, podmiotów leczniczych oraz organizacji pozarządowych. 

To również przygotowanie organów administracji publicznej do realizacji przewidzianych zadań. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji będzie odpowiedzialny za koordynację funkcjonowania systemu ochrony ludności na poziomie centralnym. W tym zakresie otrzyma wsparcie Rządowego Zespołu Ochrony Ludności.

W momencie wprowadzenia stanu wojennego i w czasie wojny ochrona ludności staje się obroną cywilną. Będzie mieć na celu ochronę ludności cywilnej przed zagrożeniami wynikającymi z działań zbrojnych i ich następstw.