Weekend z Generałem Sosabowskim w Szkocji
25.09.2022
W ramach obchodów Roku 3 Generałów, w tym 55 rocznicy śmierci gen. Stanisława Sosabowskiego oraz 81 rocznicy powstania 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej w Szkocji, w weekend 24-25 września Konsulat Generalny RP zorganizował szereg wydarzeń upamiętniających Generała oraz utworzoną przez niego jednostkę.
Społeczność brytyjska miała okazję wysłuchać wykładów nt. gen. Sosabowskiego, natomiast społeczność polonijna została zaproszona do przemarszu powstającym z inicjatywy Konsulatu Generalnego Szlakiem Gen. Sosabowskiego w Fife (Gen. Sosabowski Way) oraz szeregu spotkań, warsztatów i wystaw towarzyszących. Już wkrótce Szlak Gen. Sosabowskiego połączy miejsca, gdzie do tej pory widoczne są ślady obecności 1 Brygady Spadochronowej, m.in. Kincraig Point (to tutaj 1 Brygada została powołana), Largo House (tutaj żołnierze stacjonowali), Lundin Tower (betonowa podstawa wieży do skoków) a także liczne umocnienia wybrzeża, gdzie żołnierze odbywali ćwiczenia.
Zaprezentowany w rocznicę śmierci gen. Sosabowskiego wykład upamiętniający historię obecności dowodzonej przez niego 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej w pobliżu Largo House w Fife, który był miejscem szkoleń dla żołnierzy Brygady, został przygotowany przez prawnuka gen. Sosabowskiego - Prof. Hala Sosabowskiego. Przedstawił on historię życia pradziadka z perspektywy bliskiego członka rodziny. Natomiast dr Marek Stella-Sawicki, autor publikacji o gen. Sosabowskim pt. "A Debt of Dishonour" zaprezentował film, będący jego wywiadem z brytyjskimi żołnierzami zaangażowanymi w operację Market Garden w 1944 roku oraz prezentację ukazującą szczegóły zaangażowania Brygady w operację w Arnhem.
Celem wykładów było zaprezentowanie, głównie lokalnej społeczności szkockiej, a zwłaszcza środowiskom z terenów hrabstwa Fife, gdzie stacjonowali w okresie II wojny światowej żołnierze gen. Sosabowskiego, polskiej historii i postaci gen. S. Sosabowskiego. Na wykład zaproszeni zostali przedstawiciele władz lokalnych, instytucji i organizacji lokalnych, z którymi placówka współpracuje w procesie tworzenia Szlaku Gen. Sosabowskiego, potomkowie żołnierzy 1 Brygady Spadochronowej oraz właściciele posesji, przez które Szlak ma przebiegać oraz społeczność lokalna i przedstawiciele organizacji polonijnych w Szkocji.
Jednym z ważniejszych elementów obchodów w ramach Weekendu z Sosabowskim była uroczystość na Kincraig Point, gdzie w roku 1941 doszło do powołania 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej. Uroczystości, którą otworzył KG Ł. Lutostański wraz z prof. Halem Sosabowskim, towarzyszył przygotowany przez polskich harcerzy w Szkocji program pieśni wojskowych i patriotycznych.
W ramach wydarzeń na Szlaku w Upper Largo zaprezentowana została również wystawa IPN "Biografie Elementarne” nt. gen. Stanisława Sosabowskiego. W tej części wydarzenia licznie udział wzięli polscy harcerze oraz polonijna Grupa „Na Przełaj” a także przedstawiciele najważniejszych organizacji polonijnych w Szkocji. Dodatkowo p. Roger Pickering z Forth Pilgrim z Dunfermline przygotował historyczne wprowadzenia dot. miejsc związanych z Sosabowskim w Fife.
Uczestnicy udali się również na cmentarz w Upper Largo i zapalili znicze przy grobach żołnierzy 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej oraz odwiedzili dawną siedzibę Brygady – obecnie ruiny Largo House.
Oficjalne zakończenie marszu zorganizowane zostało w budynku SPK w Kirkcaldy, na terenie którego bardzo aktywną działalność prowadzi Polski Klub oraz inne polonijne grupy. W ramach wydarzenia zaprezentowana została tam wystawa nt. Cichociemnych i okresu ich szkoleń na terenie Fife. Zorganizowano wydarzenie fundrasingowe mające na celu zebranie środków na planowane stworzenie Izby Pamięci Gen. Sosabowskiego w Domu SPK w Kirkcaldy.
Oficjalne otwarcie Szlaku Generała Sosabowskiego przewidziane jest w przyszłym roku z udziałem rodziny gen. Sosabowskiego, polskich jednostek, które przejęły spuściznę po 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej, tj. 6 Brygady Powietrzno-Desantowej im. Gen Sosabowskiego z Krakowa, potomków polskich spadochroniarzy, którzy żyją w Szkocji do dziś oraz licznych przedstawicieli środowisk polonijnych i lokalnych.
Konsulat Generalny przygotowuje również film dokumentalny, który przedstawi historię gen. Sosabowskiego oraz 1 Brygady Spadochronowej w kontekście planów upamiętnienia jego osoby i powstającego Szlaku, a także utworzenia Izby Pamięci w Kirkcaldy.
