Kanada

Stosunki dyplomatyczne między Polską a Kanadą zostały nawiązane w czerwcu 1919 r.

Współpraca polityczna

Rys historyczny

Początkowo za prowadzenie stosunków dyplomatycznych odpowiedzialna była polska ambasada w Londynie z uwagi na status dominialny Kanady. Pierwszym polskim przedstawicielstwem dyplomatycznym w Kanadzie był konsulat generalny w Montrealu utworzony w 1919 r. W 1933 r. konsulat został przeniesiony do Ottawy. W 1942 r. polski rząd na uchodźstwie zdecydował o podniesieniu przedstawicielstwa dyplomatycznego w Ottawie do rangi poselstwa. W 1947 r. otwarte zostało pierwszym przedstawicielstwo dyplomatyczne Kanady w Polsce – poselstwo w Warszawie. Wzajemne podniesienie placówek do rangi ambasad nastąpiło 29 kwietnia 1960 r.

Współpraca polityczna w okresie III RP

Najważniejsze wizyty dwustronne na szczeblu przedstawicieli najwyższych władz obu krajów: 1990 – wizyta premiera Tadeusza Mazowieckiego w Kanadzie, 1994 – wizyta prezydenta Lecha Wałęsy w Kanadzie, 1999 – wizyta premiera Jeana Chrétiena w Polsce, 2008 – wizyta premiera Stephena Harpera w Polsce, 2010 – wizyta marszałka Senatu RP Bogdan Borusewicz, 2012 – wizyta premiera Donalda Tuska w Kanadzie, 2014 – wizyta gubernatora generalnego J. E. Davida Johnstona w Polsce, 2014 – wizyta premiera Stephena Harpera w Polsce, 2015 – wizyta premiera Stephena Harpera w Polsce, 2016 – wizyta prezydenta Andrzeja Dudy w Kanadzie, 2016 – wizyta premiera Justina Trudeau przy okazji Szczytu NATO w Warszawie, 2018 – wizyta marszałka Senatu RP Stanisława Karczewskiego w Kanadzie. Obok wizyt na najwyższym szczeblu, regularnie odbywają się spotkania na poziomie ministrów oraz sekretarzy i podsekretarzy stanu MSZ, MON i in. resortów oraz przewodniczących różnych komisji i zespołów. Spotkania te odbywają się w różnych formatach, zarówno bilateralnych, jak i wielostronnych przy okazji konferencji czy innych międzynarodowych wydarzeń. Istotnym elementem współpracy politycznej są kontakty międzyparlamentarne. W 2016 r. w obu parlamentach powstały dwustronne grupy przyjaźni. W 2017 r. odbyła się wizyta kanadyjskich parlamentarzystów w Polsce. W czasie wizyty marszałka Senatu RP Stanisława Karczewskiego w Kanadzie w 2018 r. odbyło się m.in. spotkanie z przedstawicielami Kanadyjsko-Polskiej Parlamentarnej Grupy Przyjaźni. Dialog polityczny Obecny bardzo dobry stan stosunków dwustronnych polsko-kanadyjskich wynika przede wszystkim z intensywnego dialogu politycznego, stale rozwijającej się współpracy dwustronnej oraz sukcesywnie rosnącej wymiany handlowej. Na polsko-kanadyjski dialog polityczny składa się szerokie spektrum zagadnień dotyczących m.in. kwestii bezpieczeństwa (NATO), demokratyzacji czy gospodarki. Oba nasze kraje prezentują zbieżne poglądy na dalszy rozwój i przyszłość Sojuszu Północnoatlantyckiego. Zarówno Polska jak i Kanada udzieliły zdecydowanego politycznego wsparcia dla procesu przemian demokratycznych na Ukrainie. Oba państwa mają także podobne stanowisko do polityki wobec Rosji, w tym międzynarodowych sankcji stosowanym względem tego państwa. Polskę i Kanadę łączy bliska współpraca wojskowa. W latach 2014 - 2017 w Drawsku Pomorskim stacjonowało ok. dwustu żołnierzy kanadyjskich w ramach operacji NATO Reassurance. W czerwcu 2017 r. polskie i kanadyjskie wojsko rozpoczęło współpracę w ramach Batalionowej Grupy Bojowej eFP NATO na Łotwie. Żołnierze obu krajów biorą udział we wspólnych szkoleniach i ćwiczeniach wojskowych w Polsce i Kanadzie, np. udział polskich żołnierzy w ćwiczeniu Maple Resolve 18 czy kanadyjskich żołnierzy w corocznych manewrach wojskowych ANAKONDA w Polsce. Na arenie międzynarodowej Polska i Kanada współpracują także w ramach Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE), Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), G7+, Rady Arktycznej, a także na forach wielu organizacji i programów systemu Narodów Zjednoczonych. Niezwykle ważnym aspektem współpracy polsko-kanadyjskiej są łączące oba państwa więzy historyczne: Polacy od początków państwowości Kanady przyczyniają się do jej budowy i rozwoju. Polscy żołnierze byli szkoleni w Kanadzie w trakcie I wojny światowej, walczyli ramię w ramię z Kanadyjczykami w II wojnie światowej, polscy obywatele znajdowali schronienie w Kanadzie podczas trudnych lat komunistycznej Polski. Po upadku komunizmu, Kanada wspierała nasze aspiracje wejścia do NATO i była pierwszym krajem członkowskim Sojuszu, który ratyfikował dokumenty akcesyjne Polski do tej organizacji. Obecnie Kanadyjczycy polskiego pochodzenia stanowią jedną z największych mniejszości narodowych w Kanadzie (ok. 1,1 mln) i zamieszkują we wszystkich prowincjach i terytoriach Kanady.

Współpraca ekonomiczna

Polska jest największym partnerem handlowym Kanady w Europie Środkowo-Wschodniej. W 2018 r. wymiana handlowa pomiędzy Polską a Kanadą osiągnęła rekordowy poziom ponad 2,85 mld CAD. Eksport z Polski do Kanady wyniósł w 2018 r. łącznie ponad 2,1 mld CAD, import z Kanady do Polski ponad 0,74 mld CAD. Polska utrzymuje nadwyżkę w wymianie handlowej z Kanadą. TABELA Z DANYMI NT. HANDLU W ZAŁĄCZENIU Polska poparła podpisanie umowy o wolnym handlu między CA i UE. Umowa ta (CETA), która obowiązuje od 2017 r., może zwiększyć handel o 23%. Do najważniejszych grup produktów, które Polska eksportuje należą m.in.: części do samolotów, srebro, skórki, maszyny i meble drewniane. Polska importuje z CA komponenty przemysłu lotniczego, urządzenia elektryczne i, maszyny i produkty rolno-spożywcze.

Współpraca kulturalna

Działania placówek dyplomatyczno-konsularnych RP w Kanadzie skupione są w zakresie współpracy kulturalnej na międzynarodowych priorytetach i celach Polski. Przyczyniają się do budowy relacji z kanadyjskimi środowiskami opiniotwórczymi i decyzyjnymi. Działania dyplomacji publicznej ułatwiają i wspierają wybrane wydarzenia artystyczne i kulturalne, dyskusje, konferencje i wymiany w porozumieniu z kanadyjskimi partnerami instytucjonalnymi. Od wielu lat polscy artyści oraz przedstawiciele różnych dziedzin kultury obecni sią na kanadyjskiej scenie kulturalnej. Nawiązywaniu dwustronnej współpracy sprzyja „Protokół Uzgodnień między Rządem RP i Rządem Kanady w dziedzinie kultury, stosunków akademickich i sportowych”, podpisany w 1990 roku. Stwarza on ogólne ramy dla wzajemnej współpracy w powyższych dziedzinach, otwierając możliwości szczegółowego ich definiowania i rozszerzania przez zainteresowane instytucje i podmioty, w zależności od możliwości i potrzeb stron. Ze względu na specyfikę Kanady i szeroką autonomię poszczególnych prowincji, w gestii których leży polityka kulturalna, współpraca z Polską w tej dziedzinie jest mocno zdywersyfikowana i nie jest przez to szczegółowo określana przez przepisy obu krajów lub dwustronne umowy. Istnieją formalne i nieformalne formy współpracy pomiędzy uczelniami, agencjami artystycznymi, instytucjami kultury w Kanadzie i w Polsce, które w ramach współpracy organizują wydarzenia artystyczne i kulturalne, konferencje i pokazy. Działania te wspierają placówki dyplomatyczno-konsularne RP w Kanadzie, organizując lub wspomagając organizację wielu koncertów, konferencji, wystaw i innych wydarzeń kulturalno-artystycznych. Dużą renomą cieszą się w Kanadzie polscy muzycy jazzowi, którzy uczestniczą w międzynarodowych festiwalach i koncertach jazzowych m.in. w Ottawie, Edmonton, Calgary i Montrealu. Kanadyjczycy cenią polskie kino, a polskie filmy prezentowane są regularnie na dużych międzynarodowych festiwalach w Toronto i Montrealu oraz na regionalnych pokazach festiwalowych w Sherbrook, Vancouver, Halifaksie. Ambasada RP w Ottawie prezentuje także polskie filmy na specjalnych pokazach oraz na Festiwalu Filmów Krajów UE w Ottawie. Wybitni polscy pianiści, w tym finaliści i laureaci Konkursów Chopinowskich, uczestniczą w koncertach organizowanych m.in. przez Towarzystwa Chopinowskie z Vancouver i Mississauga. Renoma, cenionego w Kanadzie polskiego teatru, wpłynęła na zainteresowanie nim organizatorów dużych międzynarodowych imprez teatralnych. W 2015 roku Teatr Animacji z Poznania wziął udział w międzynarodowym festiwalu teatrów animacji «Festival de Casteliers” w Montrealu. W 2017 r. Teatr Polski z Wrocławia był gościem honorowym prestiżowego festiwalu teatralnego „The Theatre Festival of the Americas” w Montrealu, prezentując swój eksportowy spektakl „Wycinka Holzfällen”. Z tą samą sztuką uczestniczył także w Quebec City w XVIII międzynarodowym festiwalu „Carrefour international de théâtre à Quebec”. W 2019 roku polski Balet Narodowy z Warszawy, na zaproszenie największej instytucji baletowej w Quebecu, „Les Grands Ballets Canadiens de Montréal”, zaprezentował w Montrealu „Jezioro łabędzie”, spektakl będący autorską interpretacją klasycznego baletu, opracowaną przez dyrektora artystycznego Krzysztofa Pastora do nowego libretta Pawła Chynowskiego.

Linki

The Canada Council for the Arts

National Arts Centre Centre National des Arts

Canadian Film Institute Institut Canadien du film

Les Grands Ballets Canadiens de Montréal

Festival International de Jazz de Montréal

Ottawa Jazz Festival

Toronto International Film Festival

Festival du nouveau cinéma de Montreal

Canadian International Documentary Film Festival

The Power Plant Contemporary Art Gallery

Toronto International Festival of Authors

Ashkenaz Festival

Billy Bishop Home and Museum

The Niagara Historical Society & Museum

European Union Film Festival

Współpraca naukowa

W Kanadzie z uwagi na wyłączną jurysdykcję rządów prowincjonalnych i terytoriów autonomicznych w dziedzinie edukacji nie ma federalnego organu do spraw edukacji czy szkolnictwa wyższego. Systemy edukacyjne dziesięciu prowincji kanadyjskich i trzech terytoriów autonomicznych nieco się różnią. Ministerstwa edukacji i szkolnictwa wyższego poszczególnych prowincji ustalają własne systemy, programy szkolne i zasady edukacji. Dlatego też międzynarodowa współpraca naukowa i uniwersytecka realizowana jest bezpośrednio przez zainteresowane instytucje. Istnieją liczne formalne i nieformalne formy współpracy pomiędzy uczelniami wyższymi i instytutami badawczymi w Polsce i w Kanadzie, jak również współpraca wielu naukowców, którzy realizują wspólne projekty i prowadzą wspólne badania na uniwersytetach w Polsce i w Kanadzie. Współpraca ta ma różnoraki charakter w zależności od tematyki i możliwości oraz potrzeb współpracujących ze sobą uczelni lub instytucji naukowo-badawczych. Każdego roku Kanada umożliwia studentom zagranicznym, w tym polskim, udział w prestiżowych programach stypendialnych Vanier Canada Graduate Scholarships lub Banting Postdoctoral Fellowships. Program Vanier Canada Graduate Scholarships bierze pod uwagę takie kryteria wyboru jak chęć doskonalenia, potencjał badawczy i umiejętności przywódcze. Banting Postdoctoral Fellowships umożliwia młodym naukowcom prowadzenie badań w takich dziedzinach jak zdrowie, nauki przyrodnicze i / lub inżynieria, nauki społeczne i humanistyczne. Youth Mobility Program wspierający mobilność obywateli polskich w Kanadzie i obywateli kanadyjskich w Polsce W dniu 1 sierpnia 2009 r. weszła w życie Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Kanady o wspieraniu mobilności młodych obywateli, podpisana w Warszawie w 2008 r. Począwszy od tej daty młodzi Polacy w wieku od 18 do 35 lat mogą nie tylko podróżować po Kanadzie, uzupełniać swoje wykształcenie w instytucjach szkolnictwa wyższego, zdobywać doświadczenie zawodowe oraz pogłębiać znajomość języków, kultury i wiedzy o społeczeństwie Kanady, ale również podejmować okazjonalną pracę. W dniu wjazdu na terytorium Kanady otrzymają oni zezwolenie na pracę na okres legalnego pobytu. Z wnioskami do Ambasady Kanady w Warszawie (www.canada.pl) o wydanie listu polecającego, a w niektórych przypadkach również wizy, mogą występować osoby ubiegające się o taki wyjazd.

Uznawalność kształcenia

W Kanadzie kwestie edukacji leżą w gestii poszczególnych prowincji, zaś warunki przyjęcia do danej szkoły w dużej mierze są określane przez nią samą. W przypadku szkół podstawowych i średnich zazwyczaj w większości wypadków świadectw wystawione w Polsce są uznawane, w przypadku szkół wyższych – decyzja należy do danej uczelni.