Polska w Malezji

1.1 Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy

Malezja to kraj w większości muzułmański położony w Azji Południowo-Wschodniej, zajmujący strategiczne miejsce między Morzem Południowochińskim a Oceanem Indyjskim. Składa się z części półwyspowej, którą zamieszkuje około 80 proc. populacji oraz części wyspiarskiej - Północne Borneo (stany Sabah i Sarawak oraz terytorium federalne Labuan). Obszar terytorialny Malezji jest bardzo zbliżony do obszaru Polski i wynosi 330,323 tys. km². Stolicą kraju jest Kuala Lumpur, natomiast stolica administracyjna znajduje się w Putrajaya. W Malezji językiem urzędowym jest Bahasa Malaysia, chociaż język angielski jest powszechnie stosowany.

W 2022 r. w Malezji mieszkało szacowane 32,7 mln osób, z czego 30,2 mln to obywatele Malezji. Według miejscowych danych, liczba obcokrajowców w Malezji to ok. 2,5 mln osób (lecz liczba nieudokumentowanych zagranicznych migrantów jest znacznie wyższa). Szacuje się, że zagraniczni pracownicy to do 20 proc. siły roboczej Malezji.

Malezja uzyskała niepodległość od Wielkiej Brytanii w 1957 r. W ciągu zaledwie kilkudziesięciu lat kraj osiągnął znaczny i powszechnie doceniany postęp gospodarczy. Obecnie Malezja jest trzecią po Indonezji i Tajlandii gospodarką w regionie.

1.2 Warunki klimatyczne

Malezja znajduje się w strefie klimatu tropikalnego, równikowego. Nawiedzają ją południowo-zachodnie (od kwietnia do października) oraz intensywniejsze, północno-wschodnie monsuny (od października do lutego). Stałym elementem pogodowym w Malezji jest wysoka wilgotność, bardzo niewielkie roczne amplitudy temperatury, oraz częste burze.

Ilości opadów są wysokie i wynoszą od 2000 mm do 3000 mm. W części zachodniej intensywne opady występują w ciągu roku dwukrotnie – zazwyczaj kwiecień oraz październik-listopad – częste są  gwałtowne ulewy z towarzyszącymi burzami. Na przełomie 2021 i 2022 r. centralny obszar półwyspowej części Malezji nawiedziły dotkliwe powodzie.

Temperatury w Malezji są wysokie. Średnia roczna oscyluje w granicach od 26° do 28 °C. W Malezji nie są notowane temperatury ekstremalne, choć w słońcu temperatura osiąga wartości dochodzące do 40 °C. W górach temperatury maleją wraz ze wzrostem wysokości.

1.3 Główne bogactwa naturalne

Do głównych surowców należą: ropa naftowa, gaz ziemny, cyna, miedź, boksyty, drewno. Malezja zajmowała 27. miejsce (2020 r.) na świecie jeśli chodzi o zasoby ropy naftowej oraz na 25. miejsce (2021 r.) jeśli chodzi o gaz ziemny. W 2021 r., Malezja była 5. największym eksporterem LNG na świecie, eksportując 24.9 mln ton rocznie. Szacunki wskazują, że zasoby ropy naftowej są wystarczające na następne 10 lat, natomiast gazu ziemnego na kolejne 10-40 lat (w zależności od statystyk). W przeszłości Malezja była jednym z większych na świecie producentów cyny i kauczuku. Dodatkowo państwo to miało znaczący wkład w produkcję kakao, pieprzu, ananasów i tytoniu.

Rosnący globalny popyt na olej palmowy, przełożył się na dynamiczny wzrost areału ziemi przeznaczanej pod plantacje palm olejowych: z 55 tys. ha w 1960 r. do 5,74 mln ha w 2021 r. 2,61 mln ha plantacji znajduje się w Malezji Półwyspowej, 1,52 mln ha w stanie Sabah (Borneo) i 1,61 mln ha w stanie Sarawak (Borneo). Obecnie, plantacje palmy olejowej zajmują blisko 70 proc. wszystkich ziem uprawnych w Malezji. Produkcja wzrosła z blisko 100 tys. ton w 1960 r. do 19,86 mln ton w 2019 r. Produkcja surowego oleju palmowego spadła w 2020 i w 2021 r. (18,1 mln ton w 2021 r.) ze względu na sytuacje pandemiczną oraz dotkliwe braki siły roboczej. Silny wyrąb lasów po 1960 roku spowodował problemy związane m.in. z erozją gleby. Poważnym problemem, który dotyka cały region są także pożary plantacji palm olejowych i torfowisk, które uwalniają do atmosfery duże ilości dwutlenku węgla, pyłów zawieszonych i innych szkodliwych dla zdrowia substancji. Malezja jest także producentem kauczuku, lecz w ostatnich latach wielu plantatorów kauczukowców zdecydowało się na sadzenie palm olejowych ze względu na niższe koszty eksploatacji oraz wyższe ceny tego surowca.

Najważniejszym surowcem naturalnym Malezji pozostaje ropa naftowa. Główne miejsca wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego to stany Sabah, Sarawak i Terengganu. Ich wydobyciem zarządza państwowe konsorcjum Petronas (Petroliam Nasional Berhad) we współpracy z zagranicznymi firmami. Nadal prowadzone są prace eksploracyjne zmierzające do odkrycia nowych złóż surowców energetycznych. Innymi surowcami odgrywającymi stosunkowo istotną rolę są: miedź, boksyty, ruda żelaza, węgiel kamienny, glina, fosforaty, krzem, granit oraz złoto.

1.4 System walutowy, kurs i wymiana

Walutą Malezji jest ringgit (RM/MYR). Na jednego ringgita przypada 100 sen. Średni kurs ringgita w 2021 r.:

1 EURO = 4.9015 RM

1.5 Religia

Szacowany skład etniczny Malezji (2022 r.) to: Malajowie i tubylcze grupy etniczne (69,9 proc.), Chińczycy (22,8 proc.), Hindusi (6,6 proc.). W efekcie pro-malajskiej polityki demograficznej rządu, od lat obserwuje się szybki wzrost proporcji ludności etnicznie malajskiej. Religia (ostatnie dane z 2010 r.): islam (61,3 proc.), buddyzm (19,8 proc.), wyznania chrześcijańskie (9,2 proc.), hinduizm (6,3 proc.), konfucjanizm i taoizm (1,3 proc.).

Malezyjska konstytucja daje specjalne przywileje etnicznym Malajom oraz innym rdzennym grupom, określanym mianem Bumiputera[1]. Preferencyjne traktowanie ma na celu polepszenie pozycji społecznej Malajów. „Pozytywna dyskryminacja” w przestrzeni gospodarczej objawia się np. faworyzowaniem firm należących do Bumiputera w przetargach rządowych, oraz wydawaniem specjalnych licencji na działalność gospodarczą dla etnicznych Malajów. W kwestiach polityki socjalnej, Bumiputera mogą liczyć m.in. na wsparcie finansowe, preferencyjne warunki zakupu mieszkań i in.

1.6 Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy w 2022 r. (w Terytorium Federalnym Kuala Lumpur)

Źródło: https://publicholidays.com.my/2022-dates/

Ponadto, dodatkowe dni wolne od pracy obowiązują w ramach świąt obchodzonych w poszczególnych stanach.

1.7 Infrastruktura transportowa

Malezja posiada bardzo dobrze rozwinięty system autostrad, dróg ekspresowych oraz kolejowych. Kraj dysponuje siecią około 116 tys. kilometrów dróg (w tym ok. 1,821 kilometrów dróg ekspresowych). System dróg jest nierównomiernie rozwinięty: część półwyspowa jest uprzywilejowana w stosunku do części wyspiarskiej (zwłaszcza stanu Sabah).

Rząd malezyjski inwestuje w drogi ekspresowe na malezyjskim Borneo oraz w transport publiczny oparty na kolejnictwie oraz systemach szybkiej kolejki miejskiej (Light Rapid Transportation System-LRT), Monorail oraz Express Rail Link w Kuala Lumpur. Malezja posiada około 2,250 km dróg żelaznych, głównie sytuowanych w półwyspowej części kraju.

Kraj posiada dobrze rozwinięty system portów morskich. Do najważniejszych zalicza się: Port Klang, Johor Bahru, Tanjung Pelepas, Kuantan, Penang, Kemaman – wszystkie zlokalizowane w Malezji Półwyspowej oraz porty Kota Kinabalu, Bintulu i Kuching na Borneo. Dobrze rozwinięty jest również system portów lotniczych. Kraj posiada 6 międzynarodowych lotnisk, 16 lotnisk krajowych, oraz 18 krótkich pasów startowych.

1.8 Obowiązek wizowy

Obywatele polscy mogą przebywać w Malezji do 90 dni bez obowiązku wizowego. Aktualne informacje związane z utrudnieniami spowodowanymi pandemią COVID-19 publikowane są na stronie internetowej Ambasady.

2.1 Ustrój polityczny

Malezja jest federalną monarchią konstytucyjną i demokracją parlamentarną. Głową państwa jest król, wybierany na okres 5 lat przez Zgromadzenie Władców, składające się z 9 dziedzicznych sułtanów. Król pełni głównie funkcje ceremonialne; nominalnie jest zwierzchnikiem armii, powołuje premiera oraz pozostałych członków rządu. Od stycznia 2019 r. królem Malezji jest Yang di-Pertuan Agong XVI Al-Sultan Abdullah Ri’ Ayatuddin Al-Mustafa Billah Shah Ibni Almarhum, sułtan stanu Pahang. Administracyjnie Malezja dzieli się na 13 stanów i 3 terytoria federalne. 9 stanów ma dziedzicznych władców noszących tytuł sułtana, na czele 4 pozostałych stoją mianowani gubernatorzy.

2.2 Władza ustawodawcza

Władza ustawodawcza należy do dwuizbowego parlamentu, w skład którego wchodzi: Dewan Rakyat (izba niższa składająca się z 222 posłów wybieranych w wyborach powszechnych na okres 5 lat) oraz Dewan Negara (izba wyższa składająca się z 70 senatorów, z których 44 mianowanych jest przez króla, a 26 wybieranych przez stanowe zgromadzenie ustawodawcze na 5-letnią kadencję; mandat można sprawować przez dwie kadencje).

2.3 Władza wykonawcza

Władzę wykonawczą sprawuje rząd federalny, na czele którego stoi premier powoływany przez monarchę. Od 21 sierpnia 2021 r. premierem Malezji jest Datuk Seri Ismail Sabri Yaakob. Obecnie strukturę rządu federalnego tworzy premier wraz z 31 ministrami (w tym czterema „ministrami seniorami” – odpowiednikiem stopnia wicepremiera). Rząd ma poparcie partii UMNO, PPBM „Bersatu”, PAS, PBB, MCA, MIC i PBM. We wrześniu 2021 r. rząd premiera Ismaila Sabri Yaakoba podpisał porozumienie o współpracy (MoU) z największymi partiami opozycyjnymi (PKR, DAP oraz Amanah). W ramach porozumienia, opozycja zobowiązała się do popierania działań rządu, przyjęcia budżetu na 2022 r. oraz zapewnienia stabilizacji politycznej w zamian za szereg reform (m.in. obniżenie wieku wyborczego do 18 lat, większą autonomię stanów Sarawak i Sabah na malezyjskim Borneo oraz dofinansowanie walki z COVID-19).

Stany Malezji posiadają wewnętrzną autonomię (z wyjątkiem kwestii pozostających w kompetencjach rządu federalnego: w sprawach zagranicznych, obrony, finansów, oświaty i obywatelstwa) z własną konstytucją i organami władzy. Stany również posiadają własna administrację gospodarczą, w tym oddzielne (stanowe) ministerstwa gospodarki oraz podległe im agencje. Ze względów historycznych (porozumienie z 1963 r.), stany Sarawak i Sabah posiadają dalej idącą autonomię w niektórych kwestiach (m.in. kontrole granic).

2.4 Struktura administracji gospodarczej

W ramach powołanego w sierpniu 2021 r. rządu kwestie gospodarcze podzielone są między stanowiska ministra seniora odpowiedzialnego za ministerstwo handlu międzynarodowego i przemysłu, ministra ds. gospodarczych w kancelarii premiera, ministra finansów, ministra ds. handlu wewnętrznego i spraw konsumenckich, ministra rolnictwa i przemysłu spożywczego oraz ministra plantacji i surowców.

Ważnymi instytucjami administracji gospodarczej kraju są także Centralny Bank Malezji (Bank Negara Malaysia), agencje rządowe (MIDA, MATRADE, InvestKL, MDEC itp.) oraz administracja gospodarcza na szczeblu stanowym.

2.5 Sądownictwo gospodarcze

Cywilny system prawny wzorowany jest na systemie brytyjskim. Sprawy cywilne i gospodarcze rozstrzygane są przed sądami powszechnymi. Istnieją też możliwości rozstrzygania spraw gospodarczych w arbitrażu. Obok cywilnego systemu prawnego istnieje system sądów szariackich, który rozpatruje sprawy związane z islamem oraz szeroko rozumianą społecznością muzułmańską. Od wielu lat w niektórych stanach Malezji prowadzona jest akcja, na razie nieskuteczna, na rzecz obligatoryjnego wprowadzenia sądów islamskich w całym kraju.

3.1 Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Szczególne znaczenie dla rozwoju kraju miał rozpoczęty w 1971 r. program Nowa Polityka Ekonomiczna – NEP, który doprowadził do stopniowej industrializacji i powstania otwartej gospodarki rynkowej. Całkowicie nowe gałęzie przemysłu: elektroniczny, elektrotechniczny, energetyczny, chemiczny, motoryzacyjny, przetwórczy oraz wydobywczy (bazujący na odkrytych bogatych pokładach ropy naftowej i gazu ziemnego) spowodowały, że kraj osiągał bardzo wysokie tempo rozwoju. Jednym z elementów, który sprzyjał rozwojowi gospodarczemu kraju była stabilna sytuacja wewnętrzna. Produkt krajowy brutto (PKB) w latach 1980-1988 wzrastał w średnim tempie 4,6 proc a do połowy lat 90. w tempie około 8 proc. Wtedy Malezja była zaliczana do grona tzw. azjatyckich tygrysów gospodarczych.

W 1998 roku azjatycki kryzys finansowy poważnie dotknął gospodarkę malezyjską, powodując ponad 6 proc. spadek PKB. Malezja samodzielnie rozwiązywała skutki załamania gospodarczego m.in. poprzez realizację dużych projektów rozbudowy infrastruktury przemysłowej oraz reglamentację obrotów kapitałowych, co pozwoliło Centralnemu Bankowi Malezji (Bank Negara Malaysia) odzyskać kontrolę nad ringgitem malezyjskim (MYR). W 2003 r. wprowadzono pakiet antykryzysowy, który zakładał przebudowę struktury gospodarczej Malezji. Dzięki takiej polityce, gospodarka malezyjska powróciła na drogę szybkiego rozwoju gospodarczego, który w latach 2003-2008 zaowocował dynamiką PKB powyżej 5 proc. W roku 2008 Malezja została ponownie dotknięta przez światowy kryzys gospodarczy. Przyspieszenie nastąpiło w 2010 r.

Aby osiągnąć zamierzony cel dołączenia do grupy państw wysokorozwiniętych do roku 2020, rząd systematycznie wspierał gałęzie gospodarki, które miały największy potencjał wzrostu (w tym zaawansowane technologie oraz rodzime innowacyjne rozwiązania techniczne), oraz starał się przekształcić system edukacji tak, aby kształcił absolwentów na kierunkach najbardziej potrzebnych na rynku pracy. Według danych Narodowego Banku Malezji, PKB wzrosło o 5,9 proc. w 2017 r., o 4,7 proc. w 2018 r. oraz 4,3 proc. w 2019 r. Cel dołączenia do grupy państw wysokorozwiniętych nie został jednak zrealizowany. W ocenie analityków Banku Światowego, Malezja jest na drodze osiągnięcia tego poziomu w latach 2024 – 2028 choć sytuacja pandemiczna znacząco wpłynęła na tempo rozwoju malezyjskiej gospodarki.

Podstawę malezyjskiej polityki gospodarczej do 2020 r. stanowiły trzy strategiczne i długofalowe programy oraz plany rozwoju kraju, przyjęte przez poprzednie rządy Malezji:

• Wizja 2020 i Nowy Model Ekonomiczny – New Economic Model 2010-2020. Głównym celem Wizji 2020 oraz programu NAM było wyjście Malezji z grona państw o średnim poziomie dochodu i dołączenie do grupy krajów o wysokim poziomie dochodu. W 2019 r. rząd Malezji przyznał, że cel ten nie zostanie osiągnięty w założonych w pod koniec lat 90. ubiegłego wieku ramach czasowych.
• XI Plan Malezyjski – Malaysia Plan 11 (MP11): 5-letni plan rozwoju na lata 2016-2020. Realizacja tego planu miała pozwolić Malezji osiągnąć poziom państwa o wysoko rozwiniętej gospodarce, przyjaznego dla wszystkich jego mieszkańców. Zapisy MP11 zakładały podniesienie poziomu życia mieszkańców obszarów wiejskich, m.in. poprzez lepszy dostęp do edukacji, rynku pracy i sektora opieki zdrowotnej.
• Program Transformacji Gospodarczej Malezji – ETP – Economic Transformation Programme 2010-2020. Program identyfikował 12 głównych sektorów i obszarów gospodarczych (12 National Key Economic Areas), które wymagały szczególnych nakładów finansowych i rozwoju.

Na początku 2020 r. Malezja miała rozpocząć wdrażanie założeń nowej polityki gospodarczej opartej na programie ówczesnej koalicji rządzącej Pakatan Harapan. Ta ostatnia straciła jednak władzę w lutym 2020 r.

• Wizja Wspólnego Dobrobytu 2030 –  Shared Prosperity Vision (SPV2030). W dn. 5 października 2019 r., rząd przedstawił program rozwoju Malezji na lata 2021-2030 SPV2030. Głównym celem SPV ma być reforma malezyjskiej gospodarki oraz zniwelowanie rosnących różnic w rozwoju najbogatszej i najbiedniejszej części społeczeństwa. SPV2030 kładzie duży nacisk poprawę losu tzw. grupy B40 (najbiedniejsze 40 proc. społeczeństwa), w której wg. szacunków ok. 70 proc. stanowi ludność rdzennie malajska (Bumiputera). SPV2030 ma w założeniu być inkluzywny rasowo, priorytetem jest jednak pomoc w wychodzeniu z ubóstwa ludności malajskiej. SPV2030 ma przekształcić Malezję w zdygitalizowany kraj wysoko wykwalifikowanej siły roboczej, będący w stanie przyciągać nowe inwestycje. Plan zakładał średnie tempo 4,7 proc. wzrostu PKB rocznie. Pomimo pandemii i zmian rządu, plan nadal jest aktualny.

• XII Plan Malezyjski – Malaysia Plan 12 (MP12): 5-letni plan rozwoju na lata 2021-2025. MP12 został przedstawiony ze znaczącym opóźnieniem we wrześniu 2021 r. Głównym celem planu ma być wdrożenie zapisów planu SPV2030 poprzez inwestycje w kluczowe sektory gospodarcze, infrastrukturę, zmniejszenie emisji CO2 oraz programy socjalne. Plan zakłada średni wzrost PKB na poziomie 4,5 – 5,5 proc w latach 2021 – 2025 co ma pozwolić na zwiększenie średniego dochodu malezyjskiego domostwa do poziomu 10 tys. RM.

Przed 2020 r., gospodarka Malezji opisywana była jako jedna z bardziej dynamicznych w regionie Azji Południowo-Wschodniej. Pandemia COVID-19, znacząco wpłynęła na koniunkturę. W 2020 r. Malezja była jedną z bardziej dotkniętych restrykcjami pandemicznymi gospodarek w ASEAN. W I kw. 2020 r. wzrost PKB wyniósł 0,7 proc. r/r, w II kw. lockdown (tzw. Movement Control Order) poskutkował spadkiem PKB o 17,1 proc. r/r, w III. kw. spadek wyniósł 2,7 proc. r/r a w kw. IV 3,4 proc. r/r. W ujęciu rocznym, w 2020 r. PKB Malezji odnotowało spadek o 5,6 proc. Odbicie gospodarki w 2021 r. było mniejsze niż oczekiwano: w I kw. PKB Malezji odnotowało spadek na poziomie 0,5 proc. r/r, w II kw. wzrost o 16,1 proc. r/r, w III kw. spadek o 4,5 proc. r/r. spowodowany kolejnym lockdownem a w IV kw. wzrost o 3,6 proc. r/r. W 2022 r., dynamika wzrostu PKB przyśpieszyła wraz ze znoszonymi restrykcjami epidemicznymi. Wzrost PKB wyniósł 5 proc. r/r. w I kw. oraz 8,9 proc. r/r. w II kw. W pierwszym półroczu 2022 r. wzrost PKB wyniósł 6,9 proc. r/r. Bank centralny prognozuje roczny wzrost PKB na poziomie 5,3-6,3 proc.

W 2020 r. rząd Malezji wprowadził cztery gospodarcze pakiety stymulacyjne. W 2021 r. wprowadzono kolejne 4 pakiety. W sumie 8 wprowadzonych pakietów stymulacyjnych opiewać ma na 530 mld RM (126 mld USD) w tym 87,6 mld RM bezpośrednich środków budżetowych. W ramach walki ze spowolnieniem gospodarczym, Bank Narodowy Malezji obniżył stopy procentowe z 3 proc. do poziomu 1,75 proc. Przyjęty projekt budżetu na 2022 r. jest największym w historii kraju, opiewającym na sumę 332,1 mld RM (ok. 78,92 mld USD).

W 2021 r. rząd przyjął strategię „National Investment Aspirations” mającą zwiększyć atrakcyjność Malezji dla BIZ poprzez poprawę klimatu inwestycyjnego, projekty cyfrowe i innowacje. W ramach programu ma zostać m.in. przeprowadzona reforma systemu ulg podatkowych oraz ułatwienie procedur celnych. Przyjęto również strategię „Malaysia Digital Economy Blueprint 2030 (MyDigital)” mającą przyśpieszyć cyfryzację m.in. poprzez inwestycje w infrastrukturę i szkolenia.

3.2 Główne sektory gospodarki

Gospodarka Malezji w dużej mierze nadal opiera się na produkcji przemysłowej m.in. elektronicznej i elektrotechnicznej oraz na sektorze wydobywczym i przetwórczym ropy naftowej i gazu ziemnego. Rolnictwo, czyli przede wszystkim produkcja oleju palmowego, ma istotny wpływ na kondycję malezyjskiej gospodarki. W latach 2020-2022 Malezja rozpoczęła działania mające na celu zwiększyć bezpieczeństwo żywnościowe kraju. Od 2014 r., sektor usług tworzy ponad 50 proc. PKB Malezji i przybiera na wartości. Pandemia uwypukliła znaczenie branży eksportowych (E&E, olej palmowy, rękawiczki gumowe) dla malezyjskiej gospodarki a zarazem jej kluczowe znaczenie dla światowych łańcuchów dostaw.

3.3 Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych

3.4 Handel zagraniczny

W 2020 r. nadwyżka handlu zagranicznego wzrosła do ponad 184,79 mld RM (ok. 45,6 mld USD). W porównaniu do roku 2019 malezyjski eksport skurczył się o 1,4 proc. do ok. 981 mln RM a import o 6,3 proc. do poziomu ok. 796,2 mln RM. W 2020 r. najważniejszymi partnerami handlowymi Malezji były Chiny (18,6 proc.), Singapur, USA (10 proc.), UE oraz Japonia (6,9 proc.). W 2020 r., najważniejszym rynkami eksportowymi dla Malezji były Chiny (16,2 proc.), Singapur (14,5 proc.), Hongkong (6,9 proc.), Japonia (6,3 proc.), Tajlandia (4,6 proc.), Republika Korei (3,5 proc.), Tajwan (3,5 proc.), Vietnam (3,1 proc.) oraz Indonezja (3,1 proc.). Malezja najwięcej importowała z Chin (21,5 proc.), Singapuru (9,3 proc.), USA (8,7 proc.), Japonii (7,7 proc.), Tajwanu (7,2 proc.), Republiki Korei (5,7 proc.), Indonezji (4,6 proc.), Tajlandii (4,3 proc.), Indii (3,1 proc.) oraz Niemiec (2,9 proc.).

2021 r. był rekordowym dla malezyjskiego handlu zagranicznego. Eksport wzrósł o 26 proc. r/r., przekraczając wartość 1,24 bilionów RM. Import wzrósł o 23,3 proc. przekraczając wartość 987,24 mld RM. Nadwyżka handlu zagranicznego wzrosła do rekordowego poziomu 252,56 mld RM. W 2021 r. najważniejszymi partnerami handlowymi Malezji były Chiny (18,9 proc.), Singapur,  USA (9,7 proc.), UE (8,1 proc.) oraz Japonia (6,7 proc.). Handel z państwami ASEAN to 28,7 proc. całkowitych obrotów handlu zagranicznego Malezji. W 2021 r., Malezja importowała najwięcej z Chin, Singapuru, Tajwanu, USA i Japonii. Import z państw ASEAN stanowił 23,6 proc. całości. Dla porównania, import z UE stanowi ok. 7,8 proc. całości.

3.5 Inwestycje zagraniczne

W 2020 r. bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) w Malezji wyniosły ok. 3,48 mld USD. Malezja odnotowała wtedy największy procentowy spadek BIZ wśród państw ASEAN. W 2021 r. BIZ wzrósł prawie 3 krotnie, do poziomu ok. 11,5 mld USD.

3.6 Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

Malezja jest członkiem Światowej Organizacji Handlu (WTO), Banku Światowego i Międzynarodowego Funduszu Walutowego (IMF). Kraj posiada dwustronne umowy o wolnym handlu z Australią, Chile, Indiami, Japonią, Nową Zelandią, Pakistanem i Turcją.

W zakresie współpracy regionalnej, Malezja jest członkiem stowarzyszenia państw ASEAN oraz formatów APEC i ASEM. W ramach ASEAN, jest częścią porozumienia ASEAN Free Trade Area (AFTA) oraz ASEAN Trade in Goods Agreement.

Malezja bardzo aktywnie działa także na forum Organizacji Współpracy Islamskiej – OIC m.in. w zakresie systematycznego rozwijania i standaryzacji finansów islamskich oraz w ramach porozumienia Trade Preferential System-Organization of Islamic Conference (TPS-OIC). Malezja podpisała porozumienie CPTPP w marcu 2018 r. wraz z Australią, Brunei Darussalam, Kanadą, Chile, Japonią, Meksykiem, Nową Zelandią, Peru, Singapurem i Wietnamem. W listopadzie 2020 r. Malezja podpisała wraz z innymi członkami ASEAN oraz Australią, Chinami, Indiami, Japonią, Nową Zelandią i Koreą Południową Regionalne Kompleksowe Partnerstwo Gospodarcze (RCEP). Malezja ratyfikowała RCEP 17 stycznia 2022 r. – porozumienie weszło w życie od 17 marca 2022 r. Rząd Malezji nie podjął decyzji w sprawie ratyfikacji porozumienia CPTPP.

3.7 Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

Zgodnie z informacjami Departamentu Statystyki Malezji, handel Malezji z UE osiągnął w 2020 r. wartość 142,84 mld RM czyli ok. 8 proc. malezyjskich obrotów handlu zagranicznego. W 2021 r. było to 180,23 mld RM, czyli ok. 8,1 proc. obrotów. Malezyjski eksport do UE wyniósł 103,6 mld RM a import z UE wyniósł 76,63 mld RM. Najważniejszymi importerami malezyjskich towarów w UE były w kolejności Holandia, Niemcy, Włochy, Belgia, Francja i Hiszpania. Polska zajęła 7. pozycję spośród państw UE pod względem wartości importu. Wśród państw UE najwięcej do Malezji eksportowali w kolejności Niemcy, Włochy, Francja i Holandia. Polska w tym zestawieniu zajęła 13. pozycję.

Według danych Eurostat, w 2020 r. handel Malezja – UE(27) był wart ponad 35,2 mld EUR. UE importowała z Malezji produkty o wartości 24,7 mld EUR i eksportowała produkty o wartości 10,6 mld EUR do Malezji. Deficyt handlowy z Malezją wyniósł ponad 14,1 mld EUR. Malezja była 20. partnerem UE w handlu towarowym. W 2021 r. obroty handlu towarowego wzrosły do 41 mld EUR. UE importowała z Malezji produkty o wartości 29,2 EUR i eksportowała produkty o wartości 11,8 mld EUR do Malezji. Deficyt handlowy z Malezją wzrósł do ponad 17,4 mld EUR.

Od 2018 r., kolejne malezyjskie rządy silnie krytykują decyzję UE o stopniowej redukcji użycia oleju palmowego w biopaliwach (Malezja jest 2. największym producentem oleju palmowego na świecie). Zapisy unijnej dyrektywy RED II dot. odnawialnych źródeł energii negatywnie wpłynęły na stosunki UE-Malezja. W 2021 r. kwestia została podjęta przez Malezję na forum Światowej Organizacji Handlu (WTO).

W 2010 roku rozpoczęły się negocjacje umowy o wolnym handlu UE-Malezja (Malaysia-EU FTA). Do połowy 2012 roku odbyło się 7 rund negocjacyjnych po czym rozmowy zostały wstrzymane. W 2014, 2017 i 2018 r. odbyły się spotkania nt. ew. wznowienia negocjacji. W 2022 r. strona malezyjska zasygnalizowała możliwość decyzji o wznowieniu negocjacji z UE.

4.1 Gospodarcze umowy dwustronne

• Umowa między Rządem PRL a Rządem Malezji o cywilnej komunikacji lotniczej z 24 marca 1975 roku;
• Umowa między Rządem PRL a Rządem Malezji o unikaniu podwójnego podatkowania i zapobieżenia uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu z 16 września 1977 roku;
• Umowa między Rządem RP a Rządem Malezji o popieraniu i ochronie inwestycji z 21 kwietnia 1993 roku;
• Umowa między Rządem RP a Rządem Malezji o współpracy w dziedzinie nauki i techniki z 3 sierpnia 2000 roku;
• Umowa o transporcie morskim z 10 lutego 2014 roku.

Polsko-malezyjska współpraca gospodarcza, na podstawie wcześniej zawartych porozumień, ma pełne podstawy prawno-traktatowe, pozwalające na nieskrępowany rozwój aktywności podmiotów gospodarczych z obydwu krajów w zakresie tak handlu, jak i bardziej złożonych form współpracy np. tworzenie spółek joint-ventures z podmiotami malezyjskimi czy inwestowanie w Malezji.

4.2 Dwustronna wymiana handlowa

Udział Malezji w globalnych obrotach polskiego handlu zagranicznego pozostaje niski. Według danych GUS, w 2021 r. wartość obrotów polsko-malezyjskiego handlu towarowego wyniosła rekordowe 7,2 mld zł. Wzrost wartości obrotów napędzany jest niewspółmiernie szybkim wzrostem wartości importu z Malezji. Malezja pozostaje najważniejszym po Wietnamie partnerem handlowym Polski w ASEAN.

Dominujące produkty w eksporcie z Polski do Malezji w 2021 r.: 1. Wyroby ceramiczne (16,8 mln USD) 2. Miedź i stopy miedzi (13,1 mln USD); 3. Koks i półkoks, węgiel retortowy (12,3 mln USD) 4. Pozostałe meble i ich części (10,5 mln USD), 5. Polimery (9,9 mln USD), 6. Aparatura do telefonii i telegrafii przewodowej i telekomunikacyjna (9,8 mln USD), 7. Maszyny i urządzenia do automatycznego przetwarzania danych (9,7 mln USD), 8. Mięso i jadalne podroby z drobiu – świeże lub zamrożone (9,2 mln USD), 9. Serwatka i inne produkty mleczne dosłodzone (8,7 mln USD), 10. Taśmy i dyski magnetyczne do zapisu dźwięku i innych sygnałów (8,6 mln USD).

Dominujące produkty w imporcie z Malezji do Polski w 2021 r.: 1. Odzież i dodatki z kauczuku (317,7 mln USD), 2. Elektroniczne układy scalone i mikroasemblery (223,1 mln USD), 3. Części, akcesoria maszyn biurowych, również elektronicznych (168,5 mln USD), 4. Aparatura do telefonii i telegrafii przewodowej oraz telekomunikacyjna (86,7 mln USD), 5. Aparatura odbiorcza dla telewizji: monitory, projektory wideo. 6. Diody, również świecące, tranzystory i inne urządzenia półprzewodnikowe (69,3 mln USD), 7. Urządzenia elektrotermiczne domowe: grzałki, suszarki, żelazka, itp. (54,4 mln USD),   8. Maszyny i urządzenia do automatycznego przetwarzania danych (49,4 mln USD), 9. Maszyny drukarskie (43,4 mln USD), 10. Narzędzia elektromechaniczne (24,4 mln USD).

4.3 Wzajemne inwestycje

Polsko-malezyjska współpraca inwestycyjna jest na niskim poziomie. W latach 2018 – 2020 r. w Malezji były obecne m.in. inwestycje polskich firm INGLOT Sp. z o.o., Symbiona SA, Comarch SA, WB Electronics SA, IT Kontrakt Sp. z.o.o., TTMS Sp. z.o.o., Billenium S.A. oraz PCC Rokita SA.

Malezyjskie inwestycje w Polsce także są ograniczone. W 2016 r. firma Golden Fresh Sdn Bhd założyła w Szczecinie spółkę, która sprowadza z Malezji mrożone owoce morza oraz produkuje ryby w puszkach. Jest to jedyna bezpośrednia inwestycja malezyjska w produkcję w Polsce. W marcu 2018 r. malezyjski fundusz emerytalny EFP, poprzez swoją spółkę zależną w Europie nabył Galerię Katowicką za ok 1,5 mld zł. EPF jest także właścicielem biurowca Gdański Business Center w Warszawie. W Krakowie działa spółka zależna malezyjskiej firmy naftowo-gazowej PETRONAS – Petronas Lubricants Sp. z o.o., która zajmuje się dystrybucją smarów i olejów maszynowych.

4.4 Współpraca samorządów gospodarczych

Pomimo zawartych w latach 2009-2010 porozumień o współpracy między Krajową Izbą Gospodarczą – KIG i Izbą Przemysłu i Handlu Unia Europejska-Malezja – EUMCCI oraz Międzynarodową Izbą Przemysłu i Handlu Malezji – MCCI nie odnotowano aktywnych form współpracy.

Istniejące formalnie Malezyjsko-Polskie Stowarzyszenie Biznesowe (Malaysian-Polish Business Association) nie prowadzi obecnie żadnej działalności.

Od 2011 roku w Warszawie funkcjonuje biuro regionalnego przedstawicielstwa Malezyjskiej Agencji Promocji Handlu (MATRADE) na Europę Środkową i Wschodnią (przeniesione z Budapesztu); w ocenie strony malezyjskiej Polska pozostaje jednym z priorytetowych krajów dla rozwoju dwustronnej współpracy gospodarczej. Od 2011 roku w Warszawie  działa również regionalne przedstawicielstwo Malezyjskiej Rady Przemysłu Drzewnego – MTIB (Malaysian Timber Industry Board), którego zadaniem jest promocja szeroko pojętego przemysłu drzewnego, w tym m.in. eksport i dostawy z Malezji drewna tropikalnego, mebli, stolarki budowlanej itp.

Od 2018 r. w Kuala Lumpur działa Zagraniczne Biuro Handlowe PAIH, którego zadaniem jest wspieranie polskich firm w sprzedaży towarów i usług, oraz w realizacji projektów inwestycyjnych. W 2021 r. podpisane zostało porozumienie o współpracy strategicznej PAIH – EUROCHAM.

5.1 Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

Główne przeszkody, na jakie napotykają polskie firmy na rynku malezyjskim, mają charakter pozataryfowy i wynikają ze specyfiki systemu społeczno-gospodarczego oraz stosowania działań protekcjonistycznych. Większość przetargów nie jest dostępna dla firm pochodzących z innych państw, a w części przetargów mogą wziąć udział jedynie firmy mające status Bumiputera.

Sporym utrudnieniem w dostępie do rynku malezyjskiego są uciążliwe procedury biurokratyczne, a także wymóg posiadania licznych zezwoleń i certyfikatów, co tyczy się głównie produktów rolno-spożywczych. Poniżej przykładowe bariery:

• Zakaz importu wieprzowiny do Malezji - Od 17 stycznia 2019 r. obowiązuje tymczasowy zakaz eksportu polskiej wieprzowiny do Malezji w związku z występowaniem na terytorium RP choroby ASF. Choć od 2021 r. ASF występuje również w Malezji, to Malezja nadal nie uznaje regionalizacji ASF na podstawie decyzji KE 709/2014/EU.
• Certyfikaty zgodności z zasadami islamu HALAL-MALAYSIA – Malezyjskie standardy halal są uznawane za jedne z bardziej restrykcyjnych na świecie, certyfikaty halal wydawane przez inne kraje islamskie nie są uznawane przez administrację religijną – Agencję Rozwoju Islamu w Malezji (JAKIM). Od 2011 r. JAKIM uznaje Muzułmański Związek Religijny w RP (MZR) jako organ upoważniony do certyfikowania produktów zgodnie z zasadami islamu HALAL-MALAYSIA. Od 2018 r., Polski Instytut Halal jest drugą polską instytucją uprawnioną do wydawania takich certyfikatów. Wyjątkami od obowiązku certyfikacji są m.in. wieprzowina oraz niektóre produkty spożywcze i kosmetyczne nieprzeznaczone dla muzułmanów; niezbędne jest wtedy wyraźne oznaczenie produktu przeznaczonego na rynek malezyjski etykietą z napisem: NON-HALAL.

Ochrona własności intelektualnej w Malezji obejmuje patenty, znaki towarowe, wzory przemysłowe, prawa autorskie, zastrzeżenia geograficzne i wzory użytkowe. Malezja jest członkiem Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) oraz sygnatariuszem Konwencji Paryskiej i Berneńskiej, (określających prawa własności intelektualne) a także Porozumienia o Aspektach Handlowych Praw Własności Intelektualnej TRIPS podpisanego pod auspicjami Światowej Organizacji Handlu WTO).

Patent Act 1983 – Ustawa o patentach wraz z przepisami wykonawczymi z 1996 roku określa zasady ochrony patentowej w Malezji – podmiot zagraniczny może wnioskować do Urzędu Patentowego Agencji Własności Intelektualnej Malezji MyIPO (Patent Registration Office Intellectual Property Corporation of Malaysia) wyłącznie za pośrednictwem zarejestrowanego agenta, działającego w imieniu tej osoby.

Ochrona znaku towarowego w Malezji uregulowana jest przez Trade Marks Act 1976 – Ustawę o znakach towarowych. Okres ochrony znaku towarowego wynosi 10 lat i może zostać odnowiony na okres kolejnych 10 lat każdorazowo, po upływie tego okresu. Właściciel znaku towarowego lub znaku usługi ma prawo do przekazania (zbycia), wynikających z tego praw, pod warunkiem zawarcia umowy licencyjnej. Zagraniczna osoba fizyczna lub prawna może wnioskować do Urzędu Patentowego Agencji Własności Intelektualnej Malezji MyIPO (Patent Registration Office Intellectual Property Corporation of Malaysia) jedynie za pośrednictwem zarejestrowanego agenta, działającego w imieniu tej osoby.

Ochrona wzorów przemysłowych w Malezji określona jest przez Industrial Designs Act 1996 – Ustawę o ochronie wzorów przemysłowych oraz przepisy wykonawcze z 1999 r. Wzory przemysłowe mogą zostać zarejestrowane, jeżeli zawierają cechy nowości, nie zawierają wyłącznie opisu sposobu wykonania przedmiotu lub wzoru dla spełnienia wyłącznie określonej funkcji. Ponadto, wzór przemysłowy nie może być zależny od pojawienia się jakiegokolwiek innego wzoru, którego stanowiłby integralną całość. Wnioskodawcy zagraniczni, składają wnioski do Urzędu Patentowego Agencji Własności Intelektualnej Malezji MyIPO (Patent Registration Office Intellectual Property Corporation of Malaysia) za pośrednictwem osoby posiadającej uprawnienia rejestrowanego agenta wzoru przemysłowego. Wzory przemysłowe podlegają ochronie w okresie wstępnym 5 lat, z możliwością przedłużenia na dwa kolejne okresy pięcioletnie, zapewniając tym samym ochronę na okres 15 lat. Ochrona praw autorskich w Malezji jest regulowana przez Copyright Act 1987 – Ustawę o prawach autorskich, która stanowi rodzaj prac mogących podlegać ochronie, zakres ochrony oraz sposób jej wykonywania; nie istnieje rejestracja praw autorskich.

Według ocen międzynarodowych, Malezja jest krajem o stosunkowo dobrym prawnym zabezpieczeniu własności przemysłowej i intelektualnej. Poważnym problemem są braki w niezależności miejscowych sądów, wysokie koszty procesów sądowych i ich opieszałość w wydawaniu orzeczeń oraz sprzedaż podrabianych znaków towarowych (produkowanych masowo w innych krajach regionu).

5.2 Dostęp do rynku pracy

Malezja jest jednym z największych importerów siły roboczej w Azji. Ocenia się, że w kraju tym przebywa około 3-4 milionów zagranicznych pracowników, głównie z uboższych krajów azjatyckich m.in. z: Bangladeszu, Mjanmy, Filipin, Indii, Indonezji, Nepalu oraz Pakistanu. Spośród migrantów zarobkowych, zdecydowana większość wykonuje prace  proste i niskopłatne, lub pracuje w sektorze usług. Ze względu na tak znaczącą liczbę pracowników zagranicznych, rząd malezyjski regularnie wprowadza zmiany prawne i przeprowadza kontrole, mające ograniczyć liczbę, napływających do Malezji niskowykwalifikowanych cudzoziemców. Od 2018 r. Malezja zintensyfikowała działania na rzecz zmniejszenia bezrobocia wśród ludności etnicznie malajskiej oraz ograniczenia liczby migrantów zarobkowych. W kontekście ograniczeń wprowadzonych przy walce z pandemią COVID-19, znacząco ograniczono możliwość zatrudniania obcokrajowców oraz ich wjazdu na terytorium Malezji. Zwiększono ilość deportacji nielegalnych migrantów. Od 2021 r. Malezja wznowiła możliwość wjazdu pracowników zagranicznych.

W Malezji swoje oddziały posiada większość liczących się korporacji międzynarodowych, które na kierowniczych stanowiskach zatrudniają obcokrajowców. Malezyjski rynek pracy dla wysokokwalifikowanych cudzoziemców jest dosyć atrakcyjny ze względu na relatywnie wysokie zarobki na stanowiskach kierowniczych i specjalistycznych oraz anglojęzyczne środowisko pracy. Restrykcje wprowadzone w okresie pandemicznym znacząco utrudniły zatrudnianie obcokrajowców (dodatkowe pozwolenia, opłaty administracyjne, wymogi odpłatnej kwarantanny itp.).

Od maja 2022 r., płaca minimalna w całej Malezji sytuuje się na poziomie 1500 RM (ok. 334 USD). Do 1 stycznia 2023 r. podwyżką nie są objęte firmy posiadające mniej niż 5 pracowników, których nadal obowiązują płaca minimalna na poziomie 1200 RM w miastach oraz 1100 RM poza nimi. Częste są przypadki pracy nielegalnych imigrantów zarobkowych za stawki poniżej płacy minimalnej. Warto zaznaczyć, że niektóre kategorie zagranicznych pracowników zarobkowych nie podlegają malezyjskiemu prawu pracy (np. zapisom o 8-godzinnym dniu pracy, 48-godzinnym tygodniu oraz prawie do jednego dnia odpoczynku w tygodniu). Warunki ich pracy w Malezji uzgadniane są przez rząd Malezji z rządem państwa wysyłającego.

Obywatele RP mają takie same prawa jak większość obywateli krajów członkowskich Unii Europejskiej (za wyjątkiem obywateli Cypru, Irlandii, Niderlandów). Po uzyskaniu zgody na zatrudnienie udzielanej przez Urząd ds. Imigracji Malezji należy zgłosić się do Ambasady Malezji w Warszawie  w celu uzyskania wizy typu RV.

5.3 Nabywanie i wynajem nieruchomości

Obcokrajowcy, bez zgody administracji rządowej, mogą nabywać nieruchomości (domy i mieszkania) o wartości minimalnej ustalanej przez władze poszczególnych stanów np. 400 tys. RM (ok. 96 tys. USD) w stanie Sarawak i 2 mln RM na wyspie Penang (ok. 480 tys. USD). Obcokrajowcy mogą ubiegać się o kredyt na zakup nieruchomości w malezyjskich bankach. Nie istnieją ograniczenia w kwestii ilości posiadanych w Malezji nieruchomości. Obcokrajowcy mogą nabywać nieruchomości na własność jak i użytkowanie wieczyste (99 lat). Zakup nieruchomości nie wiąże się z otrzymaniem prawa pobytu na terytorium Malezji (wyjątkiem jest program Malaysia My Second Home pozwalający na osiedlenie się w Malezji na 10 lat). W 2020 r. stany, które się na to zdecydują, mogą obniżyć wartość zakupu nieruchomości przez obcokrajowców w miastach (wyłącznie w wieżowcach) z 1 miliona RM (ok. 240 tys. USD) do 600 tys. RM (ok. 144 tys. USD).

Zagraniczne podmioty gospodarcze mogą posiadać własne zakłady produkcyjne i biura, ale nie mogą ich podnajmować. W przypadku zakupu nieruchomości komercyjnych przeznaczonych na wynajem, firma zagraniczna musi w praktyce posiadać partnera o statusie Bumiputera.

5.4 System zamówień publicznych

Malezyjski system zamówień publicznych jest zdecentralizowany, a jednym z jego priorytetów jest wspieranie lokalnych (etnicznie malajskich) podmiotów gospodarczych oraz protekcjonistycznych działań administracji rządowej Malezji. Większość przetargów nie jest dostępna dla firm pochodzących z innych państw, a w części przetargów mogą wziąć udział jedynie firmy mające status Bumiputera. W związku z powyższym podmioty polskie, które zamierzają wziąć udział w przetargach publicznych powinny poszukać lokalnego partnera, uprawnionego do wzięcia udziału w ogłaszanym przetargu.

Wyróżnia się trzy rodzaje postępowań w zamówieniach publicznych tj. zamówienia z wolnej ręki (do 50.000 RM), zapytanie o cenę (od 50.001 do 200.000 RM) oraz przetargi publiczne (powyżej 200.000 RM). W przypadku przetargów skierowanych tylko do podmiotów lokalnych, czas na złożenie ofert wynosi 21 dni. W przypadku przetargów skierowanych do podmiotów zagranicznych (bardzo znikoma liczba) czas na złożenie ofert wynosi 56 dni. W ostatnich latach w Malezji ujawniono szereg procederów korupcyjnych dot. zamówień publicznych.

Malezja jest państwem wielokulturowym, zdominowanym przez ludność malajską (wyznająca islam) współegzystującą z mniejszościami chińskimi oraz indyjskimi. Różnorodność kulturowa Malezji w naturalny sposób wpływa na prowadzenie biznesu, stawiając wymóg stosownej wiedzy i umiejętności w podejściu do partnerów handlowych reprezentujących poszczególne grupy etniczne i religijne.

Przed pandemią COVID-19, malezyjska gospodarka z sukcesem odchodziła od produkcji surowców i stawała się jednym z bardziej rozwiniętych krajów regionu, wytwarzając coraz większą ilość wysoko zaawansowanych dóbr. Rząd Malezji podejmuje działania mające przyciągnąć transfery technologiczne, wspiera digitalizację społeczeństwa oraz przygotowuje gospodarkę na tzw. przemysł 4.0 (np. poprzez promocję technologii 5G). Pomimo tych starań, Malezja nadal stanowi mieszankę tradycyjnej, starej kultury z nowoczesnymi, innowacyjnymi technologiami. Rozwój gospodarczy oraz technologiczny kraju nie jest równomiernie rozłożony zarówno terytorialnie jak i demograficznie. Zagraniczne firmy zainteresowane zaistnieniem na miejscowym rynku muszą mieć pełną świadomość tej różnorodności i odmienności rynku malezyjskiego – nie tylko wobec rynków europejskich, ale również innych rynków azjatyckich.

Ważnym elementem kultury malezyjskiej, podobnie jak większości kultur państw azjatyckich jest pojęcie „twarzy”. W społeczeństwie malezyjskim tzw. „utrata twarzy” oznacza utratę kontroli nad emocjami i pokazanie zażenowania w miejscu publicznym, co odbierane  jest jako negatywny element zachowania. Dlatego też Malezyjczycy stosują wiele metod mających na celu „zachowanie twarzy” w sytuacjach kryzysowych. Jedną z nich jest np. stosowanie uśmiechu i śmiechu jako formy zamaskowania niezadowolenia czy zakłopotania. Tzw. „zachowanie twarzy” jest jedną z podstawowych zasad stosowanych w biznesie, gdyż może mieć ogromny wpływ na powodzenie negocjacji z partnerem malezyjskim.

W tak wielokulturowym państwie jak Malezja słowa mają dużo mniejsze znaczenie niż w przypadku krajów Zachodu. Dużą wagę przywiązuje się do innych form komunikacji takich jak gestykulacja, ton głosu, kontakt wzrokowy czy mimika twarzy. W Malezji, gdzie biznes jest relacją mocno osobistą i opartą na zaufaniu, najważniejszą formą komunikacji jest rozwijanie relacji interpersonalnych między obu stronami. Unikać należy bezpośrednich, zwłaszcza negatywnych odpowiedzi w celu uniknięcia nieporozumień i zachowania równowagi negocjacyjnej – dwóch fundamentalnych elementów malezyjskiej kultury biznesowej.

Malezyjska kultura opiera się na zróżnicowanych wartościach religijnych (islam, hinduizm, buddyzm), które w dużym stopniu bazują na pojęciu fatalizmu. Oznacza to przeświadczenie, że sukces, porażka, możliwości lub ich brak są wynikiem woli Boga. W kontekście biznesowym oznacza to, że Malajowie, ale również Chińczycy i Hindusi (choć w mniejszym stopniu) mają tendencję do ignorowania niektórych faktów i dowodów na rzecz osobistych odczuć powiązanych z ich wiarą. W związku z tym należy zdawać sobie sprawę, że negocjacje biznesowe mogą trwać dłużej niż wynikałoby to z racjonalnego harmonogramu, właśnie z uwagi na postrzeganie przez miejscowych biznesmenów wielu rzeczy przez pryzmat osobistych odczuć i przeznaczenia.

Malezyjska konstytucja daje specjalne przywileje etnicznym Malajom oraz innym rdzennym grupom, określanym mianem Bumiputera. Preferencyjne traktowanie oraz „pozytywna dyskryminacja” ma na celu polepszenie pozycji społecznej tej większościowej grupy. „Pozytywna dyskryminacja” w przestrzeni gospodarczej objawia się np. faworyzowaniem firm należących do Bumiputera w przetargach rządowych, oraz wydawaniem specjalnych licencji na działalność gospodarczą dla etnicznych Malajów. Bumiputera cieszą się również innymi przywilejami, jak np. pierwokup gruntów oraz akcji spółek skarbu państwa. Pod koniec 2018 r. malezyjski rząd wycofał się z zapowiedzi ratyfikacji międzynarodowej konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej (ICERD) z uwagi na obawę, iż jej zapisy będą stały w sprzeczności z zapisami malezyjskiej konstytucji o prymacie ludności Bumiputera. Kwestia praw Bumiputera jest potencjalnie problematyczna w kontekście regionalnych porozumień handlowych.

Administracja publiczna

Samorządy gospodarcze

Oficjalna prasa ekonomiczna

Oficjalne strony o charakterze ekonomicznym

Ostatnia aktualizacja: 24 sierpnia 2022 r.