Maroko
Krótki opis gospodarki i jej struktury
System gospodarczy i najważniejsze strategie gospodarcze
Maroko jest państwem o stabilnej i dość liberalnej gospodarce. Urząd Dewizowy (l’Office des changes) nadzoruje operatorów by zapewnić stabilność finansową, prowadząc politykę stopniowej liberalizacji handlu. Dirham marokański jest dosyć stabilną walutą, powiązaną bezpośrednio z euro i dolarem. Gospodarka Maroka jest szóstą (2023 r.) co do wielkości gospodarką w Afryce pod względem PKB (5 miejsce w 2021 r.). Osiągnięcia gospodarcze Maroka w ostatnich latach były m.in. wynikiem reform strukturalnych i sektorowych (rolnictwo, rybołówstwo, górnictwo, energia, przemysł, turystyka, rzemiosło). Postępująca liberalizacja gospodarki realizowana jest w ramach umów o wolnym handlu podpisanych z UE, USA, Turcją oraz z Tunezją, Egiptem i Jordanią (w ramach tzw. umowy z Agadiru). Sektor usług odpowiada za ok. połowę wartości PKB, przemysł 25% i rolnictwo ok. 13% (2023r.). Przemysł motoryzacyjny, fosforanowy, transfery od Marokańczyków mieszkających za granica oraz turystyka są głównymi źródłami dochodów walutowych kraju.
W obliczu kryzysu Maroko realizuje szereg kluczowych strategii gospodarczych. W sierpniu 2020 roku król Mohammed VI ogłosił plan ożywienia gospodarczego, który obejmuje m.in.:
-Uruchomienie programu kredytów gwarantowanych przez państwo o wartości 75 miliardów dirhamów (ok.7,5 miliarda euro).
-Stworzenie Funduszu Inwestycyjnego Mohammeda VI, który ma docelowo dysponować kapitałem w wysokości 4,5 miliarda euro, aby wspierać duże projekty inwestycyjne.
-Rozszerzenie systemu ubezpieczeń społecznych w ciągu pięciu lat.
-Reformę i restrukturyzację sektora publicznego, w tym utworzenie Agencji Narodowej pod nadzorem Ministerstwa Gospodarki, której celem jest strategiczne zarządzanie państwowymi udziałami.
Główne sektory gospodarki i ich udział w PKB
Tradycyjnie zależna wcześniej od rolnictwa, turystyki i przekazów pieniężnych od Marokańczyków mieszkających za granicą, marokańska gospodarka staje się coraz bardziej zdywersyfikowana dzięki uprzemysłowieniu kraju. W 2020 r. sektor pierwotny (w tym rybołówstwo) odpowiadał za 11,68% PKB i zatrudniał 31,3% ludności aktywnej zawodowo. Sektor wtórny odpowiadał za 26,13% PKB, zatrudniając 22,9% ludności aktywnej zawodowo. Sektor usług przyczynił się do 50,82% PKB w 2020 r., zatrudniając 45,7% ludności czynnej zawodowo. Głównym wyzwaniem dla marokańskiej gospodarki pozostaje integracja sektora nieformalnego (praca na czarno), który według Banku Centralnego stanowił 31,3% PKB. Wreszcie, zależność od importu ropy naftowej (Maroko importuje ponad 90% swojego zapotrzebowania na energię) sprawia, że kraj jest podatny na wahania cen na rynku międzynarodowym i częściowo wyjaśnia systematyczny deficyt w bilansie handlowym. Od 2022 r. wydawane regulacje prawne w celu aktywowania reform, które uczynią kraj bardziej atrakcyjnym dla inwestycji i będą wzmacniać suwerenność przemysłową Królestwa.
Sektor motoryzacyjny ma największy udział w marokańskim eksporcie. Przemysł motoryzacyjny obejmuje obecnie ponad 260 krajowych i międzynarodowych producentów, zatrudniających bezpośrednio prawie 230 000 osób. Odpowiada on za 86% krajowego eksportu. W 2023 r. Maroko wyprodukowało 535 000 pojazdów, z których 87% zostało wyeksportowanych, co stanowi znaczny wzrost o 30% Tej dynamice przemysłowej towarzyszą zwiększone ambicje na 2024 r. rok, z celem produkcyjnym na poziomie 700 000 pojazdów. Minister Przemysłu i Handlu planuje zwiększyć moce produkcyjne do 2 milionów pojazdów rocznie do 2030 roku. Maroko silniej pozycjonuje się również w sektorze pojazdów elektrycznych i akumulatorów.
Sektor rolno-spożywczy był trzecim co do wielkości sektorem eksportowym w 2023 roku. Eksport produktów rolnych i spożywczych osiągnął wartość 46,2 mld MAD (ok.4,4 mld EUR) na koniec pierwszej połowy 2024 r., co oznacza nieznaczny spadek o 2,6% w stosunku do roku 2023. Spadek ten wynika ze spadku eksportu przemysłu spożywczego (-5,6%), podczas gdy eksport produktów rolnych, leśnych i rybołówstwa pozostał stabilny (+0,3%). Rolnictwo w Maroku jest zdominowane przez uprawy zbóż. Zbiory zbóż w sezonie 2023-2024 w Maroku gwałtownie spadły o 43%, osiągając łącznie zaledwie 3,2 mln ton, w porównaniu z 5,5 mln ton w poprzednim sezonie 2022-2023. Ten znaczny spadek dotknął w szczególności trzy główne zboża: produkcja pszenicy miękkiej spadła do 1,75 mln toni, pszenicy durum do 0,7 mln ton, a jęczmienia do 0,6 mln ton. Ważnym składnikiem sektora jest hodowla, która przyczynia się do 30% PKB rolniczego i stanowi 20% ludności aktywnej zawodowo na obszarach wiejskich.
Marokański sektor lotniczy tworzą w 2024 r. 142 firmy, a sektor zatrudnia prawie 20.000 wykwalifikowanych pracowników i generuje obrót eksportowy w wysokości 1,9 mld EUR przy stopniu integracji wynoszącym prawie 40%. W latach 2015-2020 sektor odnotowywał średnioroczny wzrost na poziomie 20%, czyli 4-krotnie większy niż średnia światowa i 5-krotnie większy niż wzrost PKB6. Nawiązywane są silne partnerstwa z wiodącymi firmami z branży lotniczej, takimi jak Boeing, Airbus, Bombardier i Safran, które otworzyły zakłady produkcyjne w kraju. W 2021 roku szwajcarska firma PILATUS i belgijska SABCA podpisały kontrakt na montaż w Casablance konstrukcji lotniczych PC-12 w Maroku. Pierwsza konstrukcja kadłuba i skrzydła zmontowana w nowej fabryce SABCA w Casablance została dostarczona pod koniec 2022 roku na linię montażu końcowego w Stans. Królestwo pozycjonuje się obecnie jako atrakcyjne miejsce w zakresie konserwacji, napraw i remontów (MRO). Zawarto partnerstwo pomiędzy rządem Maroka, Sabena Aerospace i Lockheed Martin w celu utworzenia spółki joint venture Maintenance Aero Maroc (MAM). Kanadyjscy gracze z branży lotniczej SHIMCO i Pratt & Witney Canada założyli swoją działalność w Casablance w 2024 roku. Shimco zbuduje swoją fabrykę specjalizującą się w klinach, a P&W przeznaczy swoją fabrykę o powierzchni 12.000 m2 na produkcję statycznych i konstrukcyjnych części maszyn.
Turystyka odgrywa ważną rolę w tworzeniu PKB kraju, generalnie stanowiąc od 7% do 8% marokańskiej gospodarki. Ten znaczący wkład podkreśla zależność gospodarczą Maroka od turystyki, czyniąc branżę kluczowym motorem wzrostu i stabilności finansowej. W 2023 r. marokański sektor turystyczny osiągnął nowy szczyt, z 14,5 mln odwiedzających, odnotowując wzrost o 34% w porównaniu z rokiem poprzednim i wzrost o 12% od 2019 r. W pierwszej połowie 2024 r. do Maroka przyjechało 7,4 mln turystów, co stanowi wzrost o 14% w porównaniu z pierwszą połową 2023 r., zapowiadając nowy rekord na 2024 r.
Sektor rybołówstwa: Maroko jest największym producentem ryb w Afryce i 25. na świecie, będąc jednocześnie największym eksporterem sardynek. W 2021 roku eksport produktów morskich wyniósł 778 tysięcy ton, o wartości 24,2 mld MAD.
Polityka kursowa
Polityka kursowa w Tunezji jest zarządzana przez Bank Centralny Maroka (Banque El Maghrib), którego zadaniem jest utrzymanie stabilności monetarnej, zarządzanie poziomem inflacji oraz wspieranie wzrostu gospodarczego kraju. W 2018 roku rząd Maroka ogłosił, że kurs dirhama będzie fluktuował w paśmie ±2,5%. Zmiany regulacyjne pozwoliły operatorom wymiany walut deponować swoje środki w bankach komercyjnych, co wcześniej było zastrzeżone dla Banku Centralnego. 9 marca 2020 roku rząd podjął decyzję o rozszerzeniu pasma fluktuacji dirhama do ±5%. Jednaj kwiecień 2020 roku przyniósł gwałtowny spadek rezerw walutowych, spowodowany globalnym kryzysem wywołanym przez pandemię COVID-19. W odpowiedzi na ten kryzys, Maroko po raz pierwszy skorzystało z elastycznej linii kredytowej (LPL) przyznanej przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy, co pozwoliło na utrzymanie stabilności finansowej w trudnym okresie. W 2021 roku Bank Al-Maghrib interweniował na rynku walutowym, aby zapobiec nadmiernej aprecjacji dirhama, która mogłaby zaszkodzić gospodarce. Kurs wymiany dirhama (MAD) do euro, który tradycyjnie utrzymywał się na stabilnym poziomie między 10,50 a 10,75 MAD/EUR zaczął spadać w lipcu 2022 roku, by ustabilizować się na poziomie 11 MAD/EUR pod koniec czerwca 2023 roku. Na początku grudnia 2024 r. kurs wymiany wyniósł 10,52 MAD/EUR.
Surowce i technologie krytyczne
Znane z ugruntowanej tradycji górniczej Maroko posiada duże złoża fosforytów, oceniane na ok. 70% światowych rezerw, oprócz tego mniejsze złoża ołowiu, cynku, miedzi, żelaza, złota, srebra, kobaltu manganu, fluoru i barytu. Maroko zajmuje zatem ważną pozycję w globalnym wyścigu o zabezpieczenie zasobów mineralnych, w szczególności fosforanów. Rosnący popyt na fosforyty, zaakcentowany przez pandemię i kryzys rosyjsko-ukraiński, wzmacnia ich znaczenie dla globalnego bezpieczeństwa żywnościowego. Oprócz fosforytów, Maroko posiada kobalt, srebro, miedź i ołów, które są niezbędne dla przemysłu baterii elektrycznych i energii odnawialnej. Marokański sektor wydobywczy stanowi od 7% do 10% PKB i odpowiada za 19,2% krajowego eksportu. KM jest trzecim światowym producentem i pierwszym eksporterem fosforytów. Kraj nie posiada liczących się złóż surowców energetycznych ropy naftowej czy gazu ziemnego, co zmusza Maroko do importowania węgla, gazu, benzyny, oleju napędowego i produktów ropopochodnych. Maroko nie posiada szczególnych technologii krytycznych. Dąży do rozwoju technologicznego, głównie w sektorze technologii cyfrowych, przemysłu aeronautycznego, rozwija technologie związane z pozyskiwaniem zielonej energii, głownie słonecznej i wiatrowej.
Stan infrastruktury
Od kilku lat Królestwo koncentruje się na infrastrukturze drogowej, morskiej, lotniczej i kolejowej jako prawdziwej dźwigni rozwoju.
Infrastruktura kolejowa. Maroko ma bardzo ambitny program inwestycyjny, którego celem jest zarówno rozbudowa sieci kolejowej, jak i odnowienie i rozbudowa taboru. Narodowe Koleje Marokańskie (ONCF) zarządzają siecią ponad 2.309 km linii kolejowych, z czego 30% to linie dwutorowe, a 64% jest zelektryfikowanych. Rozpoczęto także budowę i modernizację kilku stacji w ramach przygotowań do organizacji Mistrzostw Świata 2030 w Maroku, a także modernizację systemów dostępu do peronów. Maroko posiada sieć linii dużych prędkości (TGV o długości 186 km, co plasuje je w pierwszej dwudziestce krajów, które rozwinęły tego typu infrastrukturę kolejową. W najbliższych latach planuje się rozwój tej sieci , a budżet inwestycyjny wynosi prawie 11 mld EUR. Budżet ten zostanie wykorzystany na budowę linii szybkiej kolei TGV Casablanca – Marakesz – Agadir.
Infrastruktura drogowa. Maroko posiada dużą sieć i inwestuje więcej w jej rozbudowę. Sieć dróg w Maroku ma kluczowe znaczenie, zapewnia 90% przewozów pasażerskich i 75% transportu towarów. W 2024 r. siec drogowa wynosiła prawie 58 tys, km z czego 45 240 km to drogi asfaltowe i utwardzone. W 2024 r. Maroko przeznaczyło na rozwój infrastruktury drogowej ponad 13 mld MAD (ok.1,2 mld EUR). Inwestycja ta ma na celu wsparcie strategii krajowych i sektorowych oraz rozwój sieci drogowej w związku z współorganizacją Mundialu 2030 r. Pod względem sieci autostrad Maroko jest liderem w Maghrebie i drugim w Afryce. W kraju znajduje się 1800 km autostrad, a do 2030 r. planuje się wybudować 3000 km. Autostrady są podzielone na dwa główne szlaki: Północ-Południe (Tanger-Rabat-Casablanca-Marrakesz-Agadir) oraz Wschód (Rabat-Fez-Oujda).Kilka projektów autostradowych postępuje w szybkim tempie. Dotyczą one w szczególności budowy nowych odcinków i rozbudowy istniejących. Powstanie druga autostrada Rabat-Casablanca. Planowana jest także autostrada Marrakesz-Fez.
Porty. Maroko przyjmuje ambitną strategię mającą na celu wykorzystanie swojego położenia geograficznego na Oceanie Atlantyckim i Morzu Śródziemnym. Porty kraju odgrywają ważną rolę w międzynarodowych łańcuchach logistycznych handlu i są ważną dźwignią rozwoju gospodarczego i społecznego. Maroko dysponuje 43 portami, z czego 14 jest otwartych na handel międzynarodowy. Najważniejszym portem w kraju jest Tanger Med, który zajmuje pierwsze miejsce w regionie Morza Śródziemnego i Afryki i obsługuje około 20% światowego ruchu morskiego przez Cieśninę Gibraltarską. W 2023 roku port Tanger Med obsłużył 8,61 milionów TEU, co oznacza wzrost o 13,4% w porównaniu do roku poprzedniego. Dołączył do TOP20 portów kontenerowych, zajmując w 2023 roku 19. miejsce na 500 według Alphaliner. Jest to dziś czwarty port na świecie o najlepszych wynikach według wskaźnika wydajności portów kontenerowych ustalonego przez Bank Światowy i S&P Global Market Intelligence. Budowany jest drugi duży port kontenerowy nad Morzem Śródziemnym Nador West Med i ma zostać oddany do użytku pod koniec 2024 r. lub w 2024 r. Trwają także prace nad portem Jorf Lasfar i portu Safi na wybrzeżu atlantyckim Maroka.
Transport Lotniczy. Maroko posiada 10 lotnisk międzynarodowych i nadal rozwija infrastrukturę w sektorze lotniczym. Systematycznie wzrasta liczba pasażerów, a kluczowymi węzłami komunikacyjnymi są porty lotnicze w Casablance, Marrakeszu, Tangerze i Rabacie. Na przestrzeni ostatnich lat liczba lotów międzynarodowych oraz wewnętrznych stale rośnie, co przekłada się na lepszą dostępność kraju dla turystów oraz inwestorów. W 2024 roku liczba pasażerów przekroczyła prognozowane wartości, osiągając ponad 20 milionów osób. Do tej pory kraj ma połączenia z ponad 150 kierunkami w porównaniu do 90 wcześniej, dzięki obsłudze ponad 45 linii lotniczych.
Infrastruktura Telekomunikacyjna. Maroko prowadzi proces liberalizacji rynku telekomunikacyjnego, co skutkuje zwiększoną konkurencją i rozwojem usług cyfrowych. Znacząca liczba operatorów, w tym Maroc Telecom, Orange oraz Inwi, inwestuje w modernizację sieci i rozbudowę infrastruktury internetowej. W 2024 roku kraj osiągnął poziom penetracji internetu wynoszący 85%, co oznacza wzrost o 5% w porównaniu z poprzednim rokiem. Rozwój infrastruktury telekomunikacyjnej jest kluczowy dla transformacji cyfrowej gospodarki, wspierając zarówno lokalne, jak i międzynarodowe przedsiębiorstwa.
Kalendarz dni wolnych od pracy
Święta stałe (państwowe)
01 stycznia | Nowy rok |
11 stycznia | Rocznica podpisania Manifestu Niepodległości |
1 maja | Święto pracy |
30 lipca | Święto tronu |
14 sierpnia | Święto |
20 sierpnia | Rocznica rewolucji Króla i ludu |
21 sierpnia | Święto młodości (Urodziny Króla) |
6 listopada | Rocznica Zielonego Marszu |
18 listopada | Święto Niepodległości Maroka |
Święta ruchome (religijne)
02-03.04.2025 | Aid Al Fitr - Święto zakończenia miesiąca postu Ramadan |
07-08.06.2025 | Aid Al Adha – Święto Ofiarowania |
26.06.2025 | Fatih Moharram – Nowy rok Hidżry |
05-06.09.2025 | Aid Al Mawlid – Urodziny proroka |
Podstawowe dane makroekonomiczne
Podstawowe dane makroekonomiczne |
|||
|
2023 |
2024 (prognoza) |
2025 (prognoza) |
PKB nominalne (USD ceny bieżące) BŚ |
141,11 Mld USD* |
148,60 Mld USD 146,05 Mld USD |
154,40 Mld USD 151,60 Mld USD |
PKB (PPP) |
|||
Stopa wzrostu PKB (realna) BŚ |
3,4% 3,2% |
2,9% 3,5% |
3,9% 3,8% |
PKB per capita (nominalne) |
3 672,1 USD 3 370 USD |
3 489,00 USD |
3 621,00 USD |
PKB per capita (PPP) |
- 8782,29 USD |
- - |
- - |
Stopa inflacji (CPI) BŚ AfDB |
6,1% |
4,1% (AfDB) |
3,8% (AfDB) |
BŚ Dane krajowe (HCP) |
9,1% 13% |
14,4% |
13% |
Rating kredytowy Fitch / Moody's / S&P |
BB+/Ba1/BB+ |
stable/stable/ positive |
|
BŚ |
-4,4% -4,7% |
-4,4% |
-4,2% |
Dług publiczny (% PKB) BŚ Tradingeconomics.com |
69,7% |
71% |
70% |
*gazeta, że BŚ podaje 144,4 Mld USD)
Dane demograficzne
Dane demograficzne (aktualne) |
|
Liczba ludności (w tys.) |
36,830 (IX.2024) |
Siła robocza (w tys./mln, dane krajowe) |
62,4 % (HCP) |
Rozmiar klasy średniej (w tys./mln) |
16,3 mln (53%) |
Poziom ubóstwa (% populacji żyjącej poniżej progu ubóstwa) |
6,4 (2024) |
39,5 (2013) |
|
0,698 (2022) |
Handel zagraniczny i inwestycje
Najważniejsi partnerzy handlowi
Głównym partnerem handlowym Maroka jest Unia Europejska (UE). Według danych marokańskiego Urzędu ds. Wymiany Handlowej (Office des Changes), w 2022 roku UE była największym dostawcą dla Maroka, odpowiadając za 45,4% jego importu, a także największym odbiorcą marokańskiego eksportu, przyjmując 56,6% całkowitych towarów wysyłanych z kraju. W obrębie UE, Hiszpania zajmuje pozycję najważniejszego partnera handlowego Maroka i w ostatnich latach wzmocniła swoją pozycję lidera. Zgodnie z danymi Eurostatu, w 2012 roku Hiszpania odpowiadała za 31% całkowitego eksportu UE do Maroka, a od tego czasu udział ten systematycznie wzrastał, osiągając 37% w 2023 roku.
Jak wynika z danych Office des Changes, głównymi dostawcami Maroka w 2022 roku były: Hiszpania (14,1%), Francja (10,6%), Chiny (10%), Stany Zjednoczone (7,4%) oraz Arabia Saudyjska (6,5%). Z kolei głównymi odbiorcami marokańskiego eksportu były: Hiszpania (19,6%), Francja (18,8%), Indie (6,4%), Włochy (4,5%), Brazylia (4%), Wielka Brytania (3,8%) oraz Argentyna (3,3%).
W 2023 roku eksport UE do Maroka wyniósł 32,97 mld EUR, co stanowiło wzrost o 4,3% w porównaniu z wartością z 2022 roku, która wyniosła 31,61 mld EUR. Maroko zaabsorbowało 0,5% całkowitego eksportu z UE. W kontekście pozycji jako odbiorca eksportu, w 2022 roku Maroko zajmowało 28. miejsce, a w 2023 roku awansowało na 20. pozycję.
Jeśli chodzi o import z Maroka do UE, w 2023 roku wyniósł on 23,41 mld EUR, co stanowi wzrost o 7,7% w porównaniu z 2022 rokiem, gdy wartość ta wyniosła 21,73 mld EUR. Wskaźnik pokrycia handlowego (taux de couverture commerciale) UE z Marokiem od lat wykazuje trend w kierunku bardziej zrównoważonych relacji handlowych. Wskaźnik ten wynosił 184% w 2012 roku, następnie spadł do 157% w 2016, 142% w 2019, i 140% w 2021 roku. W 2023 roku wskaźnik pokrycia handlowego wyniósł 141%, co wskazuje na stabilizację handlu między obiema stronami.
Podstawowe produkty i usługi importowe i eksportowe
Marokańska gospodarka opiera się na kilku kluczowych sektorach eksportowych, które mają istotne znaczenie dla bilansu handlowego kraju. Wiodącymi sektorami eksportowymi Maroka są przemysł motoryzacyjny, sektor rolno-spożywczy, fosfaty i ich pochodne oraz przemysł tekstylny. Eksport tych towarów generuje znaczną część dochodów kraju i jest kluczowy dla stabilności gospodarki.
Pod względem importu, Maroko koncentruje się głównie na sprowadzaniu dóbr inwestycyjnych, dóbr konsumpcyjnych (z dominującym sektorem motoryzacyjnym) oraz produktów półprzetworzonych. W 2023 roku nastąpił się spadek wartości importowanych surowców energetycznych, który wyniósł 20,4% w porównaniu do 2022 roku. Było to spowodowane przede wszystkim spadkiem cen na rynkach światowych, co wpłynęło na obniżenie wartości całkowitego importu.
Jeśli chodzi o usługi, bilans usług Maroka tradycyjnie stanowi nadwyżkę, co pomaga zrównoważyć strukturalny deficyt handlowy w wymianie towarowej. Najważniejsze kategorie eksportowanych usług to usługi związane z turystyką oraz inne usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw. W 2022 roku sektor turystyczny stanowił aż 42% całości eksportu usług z Maroka, natomiast usługi dla przedsiębiorstw stanowiły 18%, a transport 16%.
Silna pozycja sektora usługowego, zwłaszcza turystyki, odgrywa kluczową rolę w generowaniu dochodów zagranicznych i wspieraniu gospodarki Maroka, szczególnie w kontekście wyzwań związanych z deficytem w handlu towarami.
Główni inwestorzy
W 2021 roku napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) do Maroka osiągnął wartość 20,372 miliarda dirhamów (około 1,852 miliarda euro), co stanowiło wzrost o 43,6% w porównaniu z rokiem 2020, który był anomalią ze względu na znaczący spadek inwestycji spowodowany pandemią. Wśród krajów najaktywniej inwestujących w Maroku w tym okresie dominowała Francja, odpowiadając za 30,9% całkowitych inwestycji. Na drugim miejscu znalazły się Zjednoczone Emiraty Arabskie (20,6%), a następnie Wielka Brytania (14,7%) i Niderlandy (8,6%).
Pod względem sektorów, które przyciągnęły najwięcej BIZ w 2021 roku, na pierwszym miejscu znalazł się sektor nieruchomości (27%), następnie przemysł wytwórczy (17,3%), a w dalszej kolejności sektor turystyczny (11,2%) oraz bankowość (11,3%).
W 2022 roku napływ BIZ do Maroka wzrósł do 21,7 mld MAD (około 1,978 mld EUR), co oznaczało dalszy wzrost o 6,3% w porównaniu do roku poprzedniego. Sektor, który przyciągnął największy udział inwestycji, to przemysł wytwórczy, odpowiadający za 43,5% całkowitego napływu BIZ. Kolejne sektory to nieruchomości (25,1%), bankowość (14,5%) oraz transport i magazynowanie (11,2%).
W 2022 roku Stany Zjednoczone stały się największym inwestorem zagranicznym w Maroku, odpowiadając za 34% całkowitych inwestycji. Kolejnymi głównymi inwestorami były Francja (15%), Wielka Brytania (13%) oraz Zjednoczone Emiraty Arabskie (12%).
Główne kierunki inwestycji zagranicznych
W 2021 roku napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) w Maroku osiągnął wartość 20,4 mld MAD (około 1,8 mld EUR), co stanowiło wzrost o 43,6% w porównaniu z 2020 rokiem. Był to wyjątkowy rok, w którym BIZ odnotowały silny spadek. Głównymi krajami inwestującymi w Maroku w tym okresie były: Francja (30,9% całości inwestycji), Emiraty Arabskie (20,6%), Wielka Brytania (14,7%) oraz Holandia (8,6%). Sektory, które przyciągnęły największe przepływy BIZ, to przede wszystkim: nieruchomości (27%) oraz przemysł wytwórczy (17,3%), a także sektor turystyki (11,2%) i bankowości (11,3%).
W 2022 roku napływ BIZ wzrósł o 6,3%, osiągając wartość 21,7 mld MAD (około 1,9 mld EUR). Przemysł wytwórczy przyciągnął najwięcej inwestycji (43,5%), nieruchomości (25,10%), bankowość (14,5%) oraz transport i magazynowanie (11,2%). Największym inwestorem zagranicznym w 2022 roku były Stany Zjednoczone, odpowiadające za 34% całości inwestycji, następnie Francja (15%), Wielka Brytania (13%) oraz Emiraty Arabskie (12%).
Udział w inicjatywach i organizacjach wielostronnych o charakterze gospodarczym
Maroko jest członkiem Organizacji Narodów Zjednoczonych, Unii Afrykańskiej (UA), Ligi Państw Arabskich (LPA), Unii Maghrebu Arabskiego (UMA), Światowej Organizacji Handlu (WTO), Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW), Banku Światowego, Afrykańskiego Banku Rozwoju (BAD).
KM zawarło umowy o wolnym handlu z Unią Europejską, Europejskim Stowarzyszeniem Wolnego Handlu (EFTA), USA, Turcją oraz z Egiptem, Tunezją i Jordanią w ramach tzw. porozumienia z Agadiru rozszerzonego w 2020 r. o Liban i Palestynę, a także z krajami członkowskimi Ligi Państw Arabskich (umowa GAFTA). Przystąpiło też do ZLECA, tworzonej Kontynentalnej Afrykańskiej Strefy Wolnego Handlu.
Pozycja kraju w rankingach
Pozycja kraju w rankingach |
||
|
pkt |
|
Corruption Perception Index (Transparency International) |
38/100 |
Corruption Perception Index (Transparency International) |
Global Innovation Index (World Intellectual Property Organization) |
28,4/71,5 |
Global Innovation Index (World Intellectual Property Organization) |
Economic Freedom Index (Heritage Foundation) |
56,8/100 |
Economic Freedom Index (Heritage Foundation) |
Relacje dwustronne
Dwustronne relacje handlowe i inwestycyjne
Dwustronna wymiana handlowa
Maroko jest tradycyjnie jednym z głównych partnerów handlowych RP wśród krajów Afryki i Bliskiego Wschodu. W ostatnich latach obserwuje się znaczny wzrost wzajemnej wymiany handlowej. Maroko było w 2022 drugim po RPA największym partnerem handlowym Polski spośród wszystkich krajów afrykańskich, a pierwszym partnerem w roku 2021 i 2023. W latach 2019 – 2022 wartość wzajemnych obrotów handlowych zwiększyła się ponad dwukrotnie, z 841 mln USD w 2019 r. do 1,7 mld USD w 2022 r.
W 2023 r. handel dwustronny wyniósł ponad 1,9 mld USD (ok. 8,4 mld PLN). Wartość importu towarów z Maroka do Polski wyniosła 1 mld USD (4,3 mld PLN), a wartość eksportu z Polski do KM wyniosła 935 mln USD (3,7 mld PLN).
Polski eksport do Maroka w 2023 r. obejmował głównie następujące grupy towarów:
pojazdy drogowe ( 158 mln USD), maszyny i urządzenia do wytwarzania energii (137 mln USD), maszyny i urządzenia ogólnego zastosowania przemysłowego (98 mln USD), maszyny elektryczne, aparaty i urządzenia (95 mln USD), zboża i przetwory zbożowe (93 mln USD), wyroby z metali (49 mln USD).
Polski import z Maroka obejmował głównie: odzież i dodatki odzieżowe (510 mln USD), pojazdy drogowe (114 mln USD), warzywa i owoce (113 mln USD), nawozy(100 mln USD), maszyny elektryczne, aparaty i urządzenia (83 mln USD), rudy metalonośne i złom metali (39 mln USD).
W pierwszym kwartale 2024 r. zarówno polski eksport do Maroka jak i import towarów z KM wyniósł nieco ponad 230 mln EUR (1 mld PLN) z niewielką przewagą importu nad eksportem.
Na rynku marokańskim obecnych jest kilka dużych, polskich inwestycji, m.in. fabryka puszek aluminiowych CanPack pod Casablanką oraz producent mleka i przetworów mlecznych Jibal w Beni Mellal, przejętą w 2022 r. przez Polmlek. W Maroku jest także obecny producent naczep i przyczep samochodów ciężarowych Wielton.
Baza traktatowa - porozumienia, umowy i konwencje dwustronne pomiędzy UE, Polską a Marokiem
Relacje między Marokiem a Unią Europejską opierają się na Eurośródziemnomorskim Układzie o Stowarzyszeniu, który został podpisany w marcu 2000 roku. Układ ten obejmuje szerokie zobowiązania dotyczące liberalizacji handlu towarami przemysłowymi, które obowiązują od 1 marca 2012 roku.
W 2015 roku pojawiły się trudności w stosunkach między stronami, gdy Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej uznał za nieważne stosowanie umów rolniczych i rybackich w odniesieniu do terytoriów i wód Sahary Zachodniej. W wyniku tego konfliktu wprowadzono modyfikacje do Umowy Rolniczej i Umowy Rybackiej, które weszły w życie 19 lipca 2019 roku, po ich ratyfikacji przez marokański parlament.
We wrześniu 2021 roku Trybunał Generalny Unii Europejskiej, na skutek nowych skarg złożonych przez Front Polisario, unieważnił dwie decyzje Rady UE, które zatwierdzały umowy rolnicze i rybackie z Marokiem. Orzeczenie to dotyczyło jedynie tych umów, a nie całego Eurośródziemnomorskiego Układu o Stowarzyszeniu, który reguluje szersze kwestie handlowe, w tym stopniowe znoszenie ceł na produkty przemysłowe. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) 4 października 2024 potwierdził nieważność umów handlowych dotyczących rybołówstwa i produktów rolnych między Marokiem a UE. Unieważnione umowy obejmują umowę rolną zawartą w lipcu 2019 r. oraz umowę w sprawie połowów, która weszła w życie w tym samym roku.
W lutym 2021 roku Rada ECOFIN zatwierdziła usunięcie Maroka z szarej listy jurysdykcji podatkowych nieprzestrzegających standardów międzynarodowych. Maroko od 2020 roku wprowadzało reformy legislacyjne, mające na celu dostosowanie systemu podatkowego i finansowego do norm międzynarodowych.
Relacje handlowe Maroka z Unią Europejską pozostają stabilne i mają kluczowe znaczenie dla gospodarki kraju, szczególnie w sektorach rolnictwa, rybołówstwa oraz przemysłu samochodowego i tekstylnego.
Maroko – Polska
Polsko – marokańskie stosunki gospodarcze regulują następujące porozumienia, umowy i konwencje dwustronne:
Gospodarcze umowy dwustronne
Do 2004 roku podpisane zostały między Polską a Marokiem następujące umowy:
-
Międzyrządowe:
- Umowa o komunikacji lotniczej (podpisana 29.11.1969 r., weszła w życie z dniem podpisania);
- Umowa o międzynarodowych przewozach drogowych (podpisana 01.02.1993 r., weszła w życie 17.06.2008 r.);
- Umowa o wzajemnym popieraniu i ochronie inwestycji (podpisana 24.10.1994 r., weszła w życie dnia 08.07.1999 r.);
- Konwencja w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (podpisana 24.10.1994 r., weszła w życie 23.08.1996 r.);
- Umowa o transporcie morskim (podpisana 20.05.1999 r., weszła w życie 28.05.2004 r.;
- Umowa o współpracy w dziedzinie turystyki (podpisana 05.05.2000 r., weszła w życie 07.03.2003 r.);
-
Międzyresortowe:
- między resortami gospodarki: Deklaracja Ministra Gospodarki RP i Ministra Handlu Zagranicznego KM o wzajemnej współpracy podpisana w Warszawie 28.01.2010 r.;
- między resortami rolnictwa: Umowa o współpracy w dziedzinie kwarantanny i ochrony roślin podpisana dnia 23 listopada 1995 r.; Konwencja sanitarno-weterynaryjna podpisana dnia 23.11.1995 r.;
- między resortami środowiska: Umowa o współpracy w dziedzinie ochrony środowiska podpisana 05.05.2000 r.
Data aktualizacji: 10 grudnia 2024 roku