Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej informuje, że działając na podstawie  art. 62 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, a także zgodnie z punktami 5.2.7. oraz 10.3. (obecnie 11.3.) Programu rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 „MALUCH+” 2022–2029, zwanego dalej „Programem” ogłasza zmianę przedmiotowego Programu, m.in. wprowadzając nową nazwę : „Program rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 Aktywny Maluch 2022–2029” oraz wszczyna ponownie ciągły nabór wniosków o dofinansowanie tworzenia miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 i funkcjonowania nowoutworzonych miejsc opieki. Zmianie uległ załącznik stanowiący harmonogram naboru ciągłego wniosków o dofinansowanie.

• Dokonana rewizja Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności powstała na wskutek zmienionego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 z dnia 12 lutego 2021 r. ustanawiającego Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności(Dz. Urz. UE L 57 z 18.02.2021, art. 17, z późn. zm.) oraz z potrzeb urealnienia zaplanowanych do realizacji działań ze względu na obiektywne okoliczności, które nastąpiły po wydaniu w czerwcu 2022 r. decyzji wykonawczej Rady UE zatwierdzającej KPO dla Polski, w tym wzrostu poziomu inflacji, załamania łańcuchów dostaw, głównie w wyniku wojny w Ukrainie. Decyzja wykonawcza Rady UE z 7 grudnia 2023 r. zaktualizowała Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) m.in w zakresie zwiększenia środków na inwestycję A.4.2.1 pn. Wsparcie programów dofinansowania miejsc opieki nad dziećmi 0-3 lat (żłobki, kluby dziecięce) w ramach MALUCH+ wskaźnik – (A61G) Tworzenie nowych miejsc w placówkach opiekuńczych (żłobki, kluby dziecięce) dla dzieci do 3 roku życia.
• W wyniku rewizji KPO podwyższeniu ulega wysokość dofinansowania na tworzenie miejsc opieki dla jst do 57 528 zł bez VAT na jedno tworzone miejsce. Jednostki samorządu terytorialnego, którym przyznano w ramach rozstrzygnięć naborów ogłaszanych od 19 stycznia 2023 r. dofinansowanie do tworzenia miejsc opieki ze środków KPO w oparciu o kwotę dofinansowania wynoszącą 35 862 zł bez VAT, mogą ubiegać się o zwiększenie środków do  57 528 zł bez VAT na jedno miejsce opieki oraz o zwiększenie kwoty dofinansowania na pokrycie kosztów podatku VAT, jednakże nie więcej niż faktycznie poniesione wydatki.
• Budżet Programu na tworzenie i funkcjonowanie nowych miejsc opieki, po dokonanej rewizji KPO, wynosi 6 495 930,6 tys. zł[1]ze środków europejskich oraz środków krajowych na współfinansowanie w ramach FERS. W Programie źródło dofinansowania stanowią środki:
• KPO, w wysokości 2 732 608 tys. zł[2] oraz
• FERS w wysokości 3 763 322,6 tys. zł, z uwzględnieniem współfinansowania krajowego.

Uzupełniająco ostatecznym odbiorcom wsparcia mogą przysługiwać środki na finansowanie podatku VAT przypadającego na wydatki/koszty w ramach realizacji zadania finansowanego ze środków KPO.

• Według informacji po zakończonej trzeciej turze naboru ciągłego wniosków, etapie oświadczeń o przyjęciu środków w ramach drugiej tury naboru ciągłego oraz uwzględniając przekazywane informacje dotyczące procedowania umów w ramach  pierwszego naboru wniosków oraz pierwszej tury naboru ciągłego, do dyspozycji pozostają środki w łącznej wysokości 907 611 783,56 zł, z tego:

• 364 536 466,57 zł ze środków KPO;
• 543 075 316,99 zł ze środków FERS.

 

• Informacje o naborze ciągłym wniosków o dofinansowanie:

 

1. Nabór ma charakter ciągły, otwarty, tzn. każdy z adresatów wskazanych w rozdziale 3 Programu będzie mógł złożyć wniosek w dowolnym dla niego terminie po jego ogłoszeniu.
2. Zasady regulujące nabór ciągły zostały zawarte w pkt 5.2.7.a.
3. Przebieg naboru ciągłego ustalony został w harmonogramie stanowiącym załącznik nr 2 do Programu.
4. Nabór trwa do końca 2025 r. lub do momentu wyczerpania środków, bądź osiągnięcia wskaźników określonych w pkt. 2.1. Programu, co zostanie podane do publicznej wiadomości na stronie internetowej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej: www.gov.pl/rodzina, w zakładce Aktywny Maluch 2022-2029.
5. Wnioski ocenia i kwalifikuje wojewoda zgodnie z zapisami rozdziału 7 Programu oraz harmonogramem, określonym w załączniku nr 2 do Programu.
6. Minister, po dokonaniu czynności przez wojewodę, dokonuje podziału środków w każdej turze naboru wniosków, określonej w załączniku nr 2 do Programu, w dwóch etapach:

1. w pierwszym etapie, podział dotyczy jst i podmiotów innych niż jst tworzących nowe miejsca opieki nad dziećmi do lat 3, w gminach, na terenie których na dzień składania wniosku w danej turze nie funkcjonują żadne instytucje opieki, przy czym pierwszeństwo ma gmina, a podmiot inny niż jst otrzyma środki w tym kroku, jeśli gmina nie złoży wniosku dotyczącego planowanej instytucji,
2. w ramach drugiego etapu, o ile będą dostępne środki, podział środków zostanie dokonany wśród jst i podmiotów innych niż jst chcących uzyskać dofinansowanie na tworzenie miejsc opieki, przy czym pierwszeństwo ma gmina,

7. w obu etapach, w sytuacji, gdy zgłoszone zapotrzebowanie będzie przekraczało posiadane środki, Minister uwzględnia przy podziale następujące kryteria:

• liczba miejsc opieki w gminie w stosunku do liczby dzieci w wieku 1-2 lata (punktacja od 0 do 1 pkt, czyli od największej do najmniejszej wartości);
• dochód gminy per capita wg danych z Banku Danych Lokalnych GUS ) (punktacja od 0 do 1 pkt, czyli od najwyższych do najniższych dochodów).

8. W przypadku wniosków złożonych przez powiat lub województwo ww. kryteria będą weryfikowane w stosunku do gminy, na terenie której mają powstać miejsca opieki. Po zebraniu od wojewodów informacji o wnioskach zakwalifikowanych do Programu w danej turze, Minister, biorąc pod uwagę cel Programu w zakresie zwiększenia liczby miejsc opieki na terenie gmin, gdzie nie funkcjonują żadne instytucje opieki (tzw. „białe plamy”), udział instytucji publicznych w stosunku do instytucji niepublicznych na terenie danej gminy i środki pozostające do dyspozycji, pod warunkiem zachowania zasad przewidzianych w KPO i FERS, może podjąć decyzję w uzgodnieniu z Ministrem Funduszy i Polityki Regionalnej o nierozdysponowaniu pełnej puli środków przewidzianych w danej turze naboru.
9. W przypadku, o którym mowa w ppkt. 8 oraz w przypadku wyczerpania środków pozytywna ocena i kwalifikacja wniosku przez wojewodę nie jest równoznaczna z przyznaniem dofinansowania.
10. Pula środków będzie aktualizowana po rozstrzygnięciu każdej tury naboru wniosków rozpatrzonych przez Wojewodów i podawana do publicznej wiadomości cyklicznie wraz z wynikami naboru danej tury zgodnie z harmonogramem stanowiącym załącznik do ogłoszenia.

 

• Informacje o wnioskowaniu przez gminy o zwiększone środki KPO:

 

1. Środki mogą otrzymać gminy, które zakończyły już inwestycje, są w trakcie realizacji bądź jeszcze nie rozpoczęły prac albo będą wnioskować o dofinansowanie pierwszy raz.
2. Zasady regulujące wnioskowanie o dodatkowe środki z KPO dla gmin wynikające z rewizji KPO zostały zawarte w rozdziale 9.
3. Terminy, w których można aplikować o zwiększone środki KPO, ustalone zostały w harmonogramie stanowiącym załącznik nr 2 do Programu.
4. Gmina składa zapotrzebowanie na zwiększoną wysokość dofinansowania utworzenia miejsca opieki, o której mowa w pkt. 5.1.2. Programu zgodnie ze wzorem przygotowanym przez wojewodę.
5. Wojewoda dokonuje oceny zasadności zwiększenia dofinansowania na podstawie zebranych informacji o zapotrzebowaniu w termiach określonych w harmonogramie stanowiącym załącznik nr 2 do Programu.
6. Minister dokonuje przydziału zwiększonych środków w terminie określonym w harmonogramie stanowiącym załącznik nr 2 do Programu.

• W przypadku, gdy zgłoszone zapotrzebowanie na zwiększone sfinansowanie pokrycia kosztów podatku VAT będzie przekraczało posiadane środki, Minister może przyznać niepełną wysokość wnioskowanej kwoty.

7. W terminie 10 dni roboczych od dnia ogłoszenia przez Ministra informacji o przyznanym zwiększonym dofinansowaniu wnioskodawca, któremu przyznano środki zobowiązany jest do złożenia oświadczenia o przyjęciu tych środków z podziałem na wydatki majątkowe KPO, wydatki bieżące KPO i VAT w podziale na lata i kwartały w jakich gmina chciałaby otrzymać dofinansowanie, zgodnie z harmonogramem inwestycji.

 

• Kluczowe zmiany w Programie:

 

1. Od czwartej tury naboru ciągłego, podmiot zamierzający uczestniczyć w Programie może aplikować o środki na dofinansowanie planowanej inwestycji utworzenia nowych miejsc opieki – tj. miejsca te mogą zostać wpisane do rejestru/wykazu najwcześniej w dniu ogłoszenia przez Ministra wyników dla danej tury naboru.
2. Wprowadzenie zapisu, że wnioskodawca w ciągu 3 miesięcy od ogłoszenia wyników danej tury musi dostarczyć do Wojewody niezbędne dokumenty do umowy, takie jak: tytuł prawny do lokalu, opis inwestycji, kalkulację kosztów. Jeśli podmiot nie dotrzyma tego terminu, Wojewoda może zrezygnować z podpisania umowy.
3. Wprowadzenie zapisów do Programu usprawniających jego realizację, dotyczących m.in. procedury przekazywania dokumentacji oraz zawierania umów ws. przekazania dofinansowania.
4. Wprowadzenie wykładni „miesiąca” jako okresu, za który przysługuje dofinansowanie do funkcjonowania oraz okresu podlegającego wskaźnikowaniu. Jeśli podmiot rozpocznie funkcjonowanie w trakcie trwania miesiąca, ale będzie świadczył opiekę do 10 godzin dziennie oraz w żaden inny sposób nie ograniczy prawa rodzica w dostępie do usługi opiekuńczej, wówczas taki miesiąc traktuje się jako pełny miesięczny okres funkcjonowania.
5. W przypadku nieosiągnięcia wskaźnika obsadzenia miejsc opieki na wymaganym minimalnym poziomie 80%, wojewoda otrzymał możliwość odstąpienia od dochodzenia zwrotu środków na tworzenie w przypadku środków z KPO, jeśli podmiot udowodni, że nieosiągnięcie wymaganego obsadzenia było spowodowane obiektywnymi okolicznościami.
6. Doprecyzowanie definicji opłaty podstawowej, stanowiącej podstawę dla ustalania przez ministra maksymalnej wysokości opłaty – która stanowi 120% średniej miesięcznej opłaty podstawowej za pobyt pobieranej w miastach wojewódzkich przez podmioty inne niż jst z wyłączeniem instytucji publicznych – jaką podmiot może ustalić dla rodzica korzystającego z miejsc opieki utworzonych z programu.
7. Dodanie zasady, która stanowi, że dofinansowanie do funkcjonowania na utworzone w ramach Programu miejsca opieki nieobsadzone powyżej minimalnego wymaganego progu 80%, będzie przyznane, jeśli  w przypadku tych nieobsadzonych miejsc opieki,  podmiot zapewni dostępność usługi opiekuńczej poprzez:

• gotowość do przyjęcia dzieci (na przykład placówka pozostaje czynna, jest zatrudniony personel, prowadzona jest rekrutacja na nieobsadzone miejsca według obniżonej opłaty),
• spełni inne warunki kwalifikowalności przewidziane Programem dla okresu funkcjonowania.

8. Doprecyzowanie w zakresie kwalifikowalności kosztów w instytucji opieki, która zwiększa liczbę miejsc opieki ze środków programu oraz doprecyzowanie obowiązywania zasady proporcjonalnej kwalifikowalności środków w przypadku finansowania tzw. „części wspólnych” ze środków programu.
9. Zmiana zasad w zakresie okresu trwałości:

1. obniżenie minimalnego wskaźnika obsadzenia z 80% na 60%.
2. skrócenie długości okresu trwałości z 3 lat do 2 lat.
3. wprowadzenie pojęcia gotowości instytucjonalnej, którą ostateczny odbiorca wsparcia musi wykazać w razie nieosiągnięcia minimalnych 60% by nie zwracać środków.

10. Usunięcie z listy zadań ostatecznego odbiorcy wsparcia wymogu zamieszczenia tablicy informacyjnej o uczestnictwie w Programie, o której mowa w pkt 9.3.3.3. Programu – wersji przed zmianami (tzw. tablica krajowa – MALUCH+ 2022-2029).
11. Wprowadzenie rozdziału 9 regulującego zasady wnioskowania o zwiększoną kwotę dofinansowania dla jednostek samorządu terytorialnego i realizacji zadania tworzenia miejsc opieki po przyjęciu  rewizji KPO.
12. Wprowadzenie rozdziału 12 regulującego zasady przejściowe, które obejmują wnioski uczestników pierwszego naboru wniosków oraz I, II, III tury naboru ciągłego.