Sztandarowy program rządu Prawa i Sprawiedliwości „Rodzina 500+”, „Dobry start”, wspieranie tworzenia i prowadzenia miejsc opieki nad najmłodszymi dziećmi, rozszerzenie i uatrakcyjnienie Karty Dużej Rodziny, budowanie pozytywnego wizerunku rodziny wielodzietnej, a w końcu szereg ułatwień dla rodzin dzięki budowaniu Polski cyfrowej – to tylko niektóre z działań Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz całego rządu Prawa i Sprawiedliwości, dzięki którym polskim rodzinom żyje się dzisiaj lepiej niż jeszcze 4 lata temu.

Przedstawiamy krótki przewodnik po działaniach prowadzonych przez MRPiPS na rzecz polskich rodzin.

„Rodzina 500+” – dzisiaj dla każdego dziecka

„Rodzina 500+” to program systemowego wsparcia polskich rodzin wprowadzony z myślą o poprawie ich sytuacji materialnej oraz stworzeniu warunków ułatwiających podejmowanie decyzji o powiększeniu rodziny.

• Od początku działania programu, czyli od kwietnia 2016 r., do rodzin trafiło ponad 72,5 mld zł (dane na koniec maja  2019 r., bez kosztów obsługi).
• Do niedawna wsparcie otrzymywało 3,6 mln dzieci do 18 lat w 2,3 mln rodzin.
• Od lipca 2019 r. programem „Rodzina 500+” zostały objęte wszystkie dzieci do 18. roku życia. Zniesione zostało kryterium dochodowe w Programie. Państwo polskie wesprze finansowo 6,8 mln naszych pociech w 4,4 mln rodzinach.
• Od 2020 r. na Program Rodzina 500+ będziemy przeznaczać rocznie ok. 41 mld zł.

Łatwiejszy powrót do szkoły

Uruchomiony w 2018 r. program „Dobry start” to inwestycja w edukację polskich dzieci i wsparcie rodzin w ponoszeniu wydatków związanych z rozpoczęciem roku szkolnego, to wyrównywanie szans edukacyjnych niezależenie od kapitału kulturowego, społecznego i materialnego rodziny.

W sumie w ramach programu „Dobry Start” w 2018 r. wypłacaliśmy dla 4,4 mln dzieci 1,32 mld zł (dane szacunkowe na koniec 2018 r.).

Uwaga, jeszcze w tym roku czekają nas spore zmiany – krąg osób uprawnionych do świadczenia zostanie poszerzony o uczniów szkół dla dorosłych i policealnych. Zmiany mają obowiązywać już od sierpnia.

Więcej miejsc opieki nad najmłodszymi dziećmi

„Maluch +” to program wspierający rozwój instytucji opieki nad najmłodszymi dziećmi – żłobków, klubów dziecięcych i dziennych opiekunów. Wszystko po to, by rodzice mogli spokojnie godzić życie rodzinne z zawodowym, nie martwiąc się o to, czy znajdzie się dla ich dziecka miejsce np. w żłobku.

Od 2018 roku zwiększony został trzykrotnie – do 450 mln zł – budżet programu „Maluch+”, dzięki któremu rozbudowana jest sieć żłobków i klubów dziecięcych. Funkcjonujące przepisy znacznie utrudniały zakładanie żłobków. Dzięki wprowadzonym zmianom w tzw. ustawie żłobkowej łatwiej jest teraz założyć i prowadzić żłobek, przy zachowaniu wysokich standardów opieki nad dziećmi.

• Coraz więcej rodziców może łączyć wychowanie dzieci z pracą zarobkową, ponieważ przybywa miejsc w żłobkach dzięki programowi „Maluch+”.
• Na koniec 2018 r. działało w Polsce  ok. 146 tys. miejsc opieki dla najmłodszych. To o prawie 74 proc. więcej miejsc niż było jeszcze w 2015 roku.
• Dzięki programowi powstanie w Polsce do końca 2019 r.  27,6 tys. nowych miejsc opieki dla dzieci do lat 3 w żłobkach, klubach dziecięcych i opiekunów dziennych. W 2015 r. powstało z „Maluchem+” 2,5 tys. miejsc opieki, czyli 10 razy mniej niż obecnie.
• Wskaźnik dostępności miejsc opieki dla dzieci do lat 3  w Polsce (wraz z opieką niań) wyniósł na koniec 2018 r. 19,4 proc., to o ponad 60 proc. więcej niż w 2015 r. W 2019 r. wskaźnik ten wyniesie 24,9 proc.
• W Polsce w 38 proc. gmin funkcjonują obecnie żłobki lub kluby dziecięce. W 2015 r. wskaźnik ten wynosił 26 proc.

Karta Dużej Rodziny w końcu atrakcyjna

Rozwijamy Kartę Dużej Rodziny, żeby docenić trud wychowania większej liczby dzieci, ale też ułatwić rodzinom wielodzietnym codzienne funkcjonowanie. Karta Dużej Rodziny to system zniżek i dodatkowych uprawnień dla rodzin 3+ zarówno w instytucjach publicznych, jak i w firmach prywatnych. Od 2018 r. KDR jest dostępna również w formie aplikacji mobilnej, a od 2019 roku Kartę Duże Rodziny otrzymują także rodzice, którzy kiedykolwiek wychowali troje lub więcej dzieci.

• Dzisiaj Kartę Dużej Rodziny posiada 783,5 tys. rodzin.
• Aktywną kartę tradycyjną posiada ponad 2,6 mln osób – to 3 razy więcej niż w 2015 r. (0,87 mln) , a aktywną kartę elektroniczną – ponad 506 tys.
• 516 tys. rodziców, którzy wnioskowali o KDR na zasadach obowiązujących od 1 stycznia 2019 r.
• 261,5 tys. rodzin korzysta z karty na zasadach obowiązujących od 1 stycznia 2019 r.
• Liczba partnerów KDR wzrosła z 1,2 tys. w 2015 r. do 5,6 tys. obecnie. Oferują oni zniżki w ok. 23 tys. lokalizacji. KDR rozszerzono o partnerów, na których oczekiwały duże rodziny, zwiększono także zniżki na paliwo. Pod koniec 2015 r. liczba partnerów KDR wynosiła 1,2 tys., a ze zniżek można było korzystać w 5 tys. miejsc.

Dane na 9.07.2019 r.

Większe wydatki na politykę rodzinną

W ostatnich latach znacznie wzrosły wydatki na politykę rodzinną. W 2015 r. środki na wsparcie rodzin stanowiły 1,78 proc. PKB, by w 2017 r. osiągnąć 3,11 proc. Objęcie wszystkich dzieci świadczeniami z programu „Rodzina 500+” spowoduje wzrost wydatków z budżetu państwa na rzecz rodzin do poziomu ok. 4 proc. PKB w 2020 r. 

Według wyliczeń Europejskiego Urzędu Statystycznego najwyższy udział wydatków na świadczenia dla rodzin (w ogóle wydatków socjalnych) odnotowano w Luksemburgu. W 2016 roku było to ponad 15 proc. łącznych wydatków na świadczenia socjalne oferowane przez to państwo. Kolejne miejsca na podium przypadło Estonii i Polsce. W naszym kraju, według Eurostatu, świadczenia dla rodzin stanowiły 13 proc. wszystkich wydatków na świadczenia socjalne. To sporo powyżej unijnej średniej, która wynosi 9 proc.

To fakt – w Polsce rodzi się więcej dzieci

Jednym z celów Programu „Rodzina 500+” jest poprawa sytuacji demograficznej. Wskaźnik dzietności wynosił w 2015 r. tylko 1,29. Rozbudowana sieć żłobków czy klubów dziecięcych w ramach programu „Maluch+” także wpływa na podejmowanie decyzji o posiadaniu dzieci.

• W 2016 r. liczba urodzeń wyniosła 382 tys. i była większa o 13 tys. niż w roku poprzednim, a w 2017 r. urodziło się ok. 402 tys. dzieci, tj. o kolejne 20 tys. więcej.
• Łączna liczba urodzeń w  2018 r. wyniosła wprawdzie 388,2 tys., ale GUS  prognozował 360,2 tys. urodzeń w 2018 r. w wariancie optymistycznym.
• W 2017 r. wskaźnik dzietności wynosił dla całego kraju 1,45, to o 12,4 proc. więcej niż dwa lata wcześniej. A dzieje się to w momencie spadku liczby kobiet w wieku rozrodczym od 2000 r. Ostatni raz współczynnik dzietności na podobnym poziomie odnotowano w 1997 roku (1,47).
• Współczynnik dzietności w 2018 r. wyniósł ok. 1,44. Poziom współczynnika utrzymywał się nadal na niemalże tym samym, wysokim poziomie, w porównaniu z latami 1998-2015.

To jest poziom dzietności niespotykany od prawie 20 lat.

Rodzinom po prostu żyje się lepiej

Szeroko pojęta inwestycja w rodzinę poprawiła jakość życia polskich rodzin. Rodziny bardzo efektywnie wydają pieniądze z programu „Rodzina 500+” – inwestują w edukację, wypoczynek, rozwój dzieci. W latach 2016-2017 zaobserwowano zmianę dynamiki i struktury konsumpcji, w szczególności wśród rodzin wielodzietnych. Pomimo wzrostu wydatków w niemal wszystkich kategoriach w porównaniu do lat 2014-2015, odnotowano jednocześnie spadek udziału wydatków na żywność i transport, przy jednoczesnym wzroście znaczenia wydatków bardziej elastycznych, związanych z rekreacją i kulturą, wyposażeniem mieszkania, edukacją, czy żywieniem się i zakwaterowaniem poza domem.

• Zaledwie 5 promili świadczeń ma zamienioną formę wypłaty na rzeczową, ze względu na niewłaściwe wydatkowanie środków.
• Dzięki programowi „Rodzina 500+”  rodziny mogą pozwolić sobie na większe inwestycje w rozwój swoich dzieci – na przykład poprzez uczestnictwo w zajęciach dodatkowych, czy też wyjazdach wakacyjnych i podczas ferii szkolnych, zadbanie o zdrowie dzieci. Możliwość uczestnictwa dzieci w takich formach aktywności sprzyja ich rozwojowi i budowie tzw. kapitału społecznego, który w przyszłości zaowocuje w postaci pracowników o szerokich kompetencjach w tym kompetencjach społecznych.
• Wprowadzenie w życie programu „Rodzina 500+” przyczyniło się do zwiększenia skali korzystania przez dzieci i młodzież z zajęć organizowanych w placówkach wychowania pozaszkolnego (domach kultury, ogniskach młodzieżowych etc.). Pomiędzy rokiem szkolnym 2015/2016 a 2017/2018 obserwujemy wzrost uczestnictwa w takich formach edukacji o prawie 10 proc.

 

Z rodzinami budujemy Polskę cyfrową

Dzisiaj rodziny mogą złożyć online wniosek o wszystkie świadczenia: „Dobry start”, „Rodzina 500+”, rodzinne oraz z funduszu alimentacyjnego. Dzięki załatwianiu spraw urzędowych bez wychodzenia z domu i bez osobistego udziału oszczędzamy czas rodziców.

• W ubiegłym roku co drugi wniosek o świadczenie „Dobry start” złożony był właśnie drogą elektroniczną.
• W tym roku zaledwie po tygodniu ponad 1/3 rodzin złożyła już wniosek o świadczenie „Rodzina 500+”.

Od 2018 roku Karta Dużej Rodziny jest dostępna w formie aplikacji na urządzeniach mobilnych. Dzięki wprowadzonym zmianom Karta Dużej Rodziny stała się bardziej przyjazna i atrakcyjna dla jej użytkowników.

• Z mobilnej katy KDR korzysta obecnie 516 tys. osób (karty aktywne na 9.07.19).

Od 1 grudnia 2018 r. lekarze wystawiają zwolnienia lekarskie już tylko w formie elektronicznej. Szanujemy czas pacjenta. Dzięki e-zwolnieniom rodzic opiekujący się chorym dzieckiem nie musi już jechać do swojego pracodawcy, by wręczyć mu zwolnienie. Pacjent nie musi już pamiętać NIP pracodawcy przy wystawianiu zwolnienia.

• Papierowe zwolnienia stanowią obecnie 0,3% wszystkich zwolnień.

Nowe podejście do relacji obywatel-urząd; administracja nie wymaga papierowych zaświadczeń, sama sprawdza w dostępnych bazach informacje, przejście na „kulturę oświadczeń” (obywatel oświadcza, a nie przynosi zaświadczenia).