Polska we Włoszech

• System gospodarczy i najważniejsze strategie gospodarcze

Włochy są trzecią gospodarką Unii Europejskiej i strefy euro. Charakterystyczny dla gospodarki IT jest podział na rozwiniętą, przemysłową północną część kraju z regionem Lombardii na czele oraz mniej uprzemysłowioną i rolniczą południową część. W ostatnim czasie można odnotować dynamiczny rozwój południowych regionów IT, co ma związek m.in z dużymi inwestycjami w tej części IT w ramach włoskiego KPO. We IT przeważają małe i średnie przedsiębiorstwa, w tym lokalne, rodzinne firmy. Gospodarka IT jest napędzana w dużej mierze przez produkcję wysokiej jakości towarów konsumpcyjnych (aktywny jest tu sektor małych i średnich firm).

Olbrzymim wyzwaniem dla gospodarki pozostaje bardzo wysoki stosunek zadłużenia sektora finansów publicznych do PKB. W 2024 r. IT zostały objęte przez KE procedurą nadmiernego deficytu. Stałymi barierami w rozwoju IT poza bardzo wysokim zadłużeniem publicznym są wysokie podatki (IT zajmują trzecie miejsce wśród krajów OECD pod względem poziomu obciążeń podatkowych znacznie powyżej średniej OECD), nadmierna biurokracja, kumoterstwo i „kultura korupcji”.  (ponad 25% osób pow. 14. r.ż. postrzega przekupstwo jako naturalne i nieodłączne zjawisko życia społecznego) oraz mało elastyczny rynek pracy. Pomimo utrzymywania się spadkowej trajektorii stopy bezrobocia, ciągle jeszcze palącym problemem pozostają ograniczone możliwości zawodowe dla osób młodych i kobiet. 

Włoska gospodarka, która pozostała relatywnie odporna na skutki rosyjskiej inwazji na Ukrainę, zmaga się cały czas z utrzymującym się spowolnieniem gospodarczym. Bezpieczeństwo dostaw energii to kluczowy z punktu widzenia włoskich interesów element polityki gospodarczej. IT uzależnione są od importu surowców energetycznych i są przy tym państwem, które w Europie zużywa najwięcej gazu metanowego do produkcji energii elektrycznej i wszelkie zawirowania na rynkach światowych mają natychmiastowe przełożenie na stan włoskiej gospodarki. Lawinowy wzrost cen surowców energetycznych, do którego walnie przyczyniła się rosyjska agresja na UA, postawiły pod znakiem zapytania podwaliny zasilania IT, opierających swój krajowy miks energetyczny w 42,3% na gazie. Od początku wojny w Ukrainie, w związku z jej bezpośrednimi reperkusjami dla rynków energii i dla kosztów surowców, włoski rząd podejmował intensywne działania na rzecz podniesienia bezpieczeństwa energetycznego IT, kładąc przy tym szczególny nacisk na autonomię energetyczną i dywersyfikację źródeł energii w tym w szczególności znacząco zwiększył swoje wysiłki na rzecz pozyskania alternatywnych wobec rosyjskich źródeł gazu ziemnego  zabiegając o zwiększenie dostaw przez Algierię (aktualnie najważniejszego partnera energetycznego IT), Katar, Azerbejdżan, DR Konga, Angolę i Egipt.

Nadrzędnym celem strategicznym obecnego centroprawicowego rządu jest zapewnienie Półwyspowi Apenińskiemu roli europejskiego hubu energetycznego, łączącego Afrykę Północną z Europą. W zakresie strategii gospodarczych na szczególną uwagę zasługuje tzw. Plan Mattei, którego celem są strategiczne i gospodarcze partnerstwa z państwami Afryki i którego działania wpisują się w powyższy cel strategiczny. Działania w zakresie Planu Mattei koncentrują się na 9 projektach pilotażowych w 9 wybranych państwach zróżnicowanych pod względem kryterium geograficznego (tj. Maroko, Tunezji, Algierii, Egipcie, Wybrzeżu Kości Słoniowej, Etiopii, Kenii, Kongo, Mozambiku) i są komplementarne do działań w ramach włoskiej współpracy rozwojowej.  IT chcą w swoich działaniach w ramach Planu Mattei pozostawać  w synergii z inicjatywą UE Global Gateway. Włoskie działania w zakresie Planu Mattei mają się wpisywać także w szerszą współpracę multilateralną, w tym z państwami UE, G7 oraz wybranymi organizacjami międzynarodowymi. Do wzmocnienia strategicznej pozycji Włoch jako centrum energetycznego Europy i regionu Morza Śródziemnego ma przyczynić się też jeden z ważniejszych projektów w ramach podpisanego w 2023 r. Planu działania IT-DE na rzecz współpracy strategicznej tj. uruchomienie rurociągu wodorowego między IT a DE tzw. „Południowo-Środkowego Korytarza Wodorowego” (SCHC), który ma połączyć IT i południowe części DE z Afryką Północną i umożliwić import 10 mln ton wodoru do 2030 r.

Zgodnie ze zaktualizowanym włoskim Krajowym Zintegrowanym Planem na rzecz Energii i Klimatu - udział OZE we IT ma wzrosnąć do 63% do 2030 r., a ścieżka wskazana w zaktualizowanym  programie umożliwia osiągnięcie prawie wszystkich celów środowiskowych i klimatycznych UE do 2030 r. w niektórych przypadkach przekraczając je. W procesie dekarbonizacji, strategiczną rolę przypisuje się transportowi: nacisk kładziony jest m.in. na produkcję paliw odnawialnych, takich jak biometan i wodór, rozpowszechnienie samochodów elektrycznych. Biopaliwa mają również odgrywać ważną rolę w dekarbonizacji sektorów trudnych do elektryfikacji, zwłaszcza sektora lotniczego i morskiego. Uaktualniony plan zakłada m.in. wzmocnienie elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych i łączenie rynków z innymi państwami członkowskimi, a także rozwój nowych połączeń dla transportu gazów odnawialnych, wzmacniając rolę IT jako europejskiego węzła energetycznego i korytarza dostaw energii ze źródeł odnawialnych w regionie Morza Śródziemnego. W programie zawarto specjalny rozdział zawierający oszacowanie oszczędności ekonomicznych, które zostałyby osiągnięte przy przejściu do scenariusza z udziałem energii jądrowej w synergii z odnawialnymi źródłami energii i innymi formami niskoemisyjnej produkcji energii. Zgodnie z szacunkami udział energii jądrowej w mixie energetycznym, miałby pokryć w 2050 r. od 11% do 22% całkowitego zapotrzebowania na energię elektryczną.

• Główne sektory gospodarki i ich udział w PKB

Wkład poszczególnych sektorów w PKB przedstawia się następująco: usługi – 72%, przemysł – 26%, rolnictwo – 2%.  Sektor motoryzacyjny - kluczowa gałąź włoskiej gospodarki, od kilku lat pogrążona jest w stale pogłębiającym się kryzysie, który w 2024 r. osiągnął apogeum. Rok 2024  został nazywany czarnym rokiem dla włoskiego sektora motoryzacyjnego. W 2024 r. we IT odnotowano największy spadek produkcji w sektorze motoryzacyjnym wśród państw europejskich. W związku z bardzo trudną sytuacją w sektorze motoryzacyjnym trwa dyskusja na temat możliwości produkcji samochodów we IT przez inne grupy motoryzacyjne w tym pochodzące z Chin. Obecnie jedynym podmiotem w sektorze motoryzacyjnym we IT jest Stellantis, powstały w wyniku fuzji włosko-amerykańskiej spółki Fiat Chrysler Automobiles z francuską spółką Groupe PSA. Dzięki 14 markom, w tym pięciu od PSA (Peugeot, Citroën, DS, Opel i Vauxhall) i 9 od FCA (Fiat, Chrysler, Alfa Romeo, Jeep, Abarth, Lancia, Maserati, Dodge, Ram), czwarty co do wielkości producent samochodów na świecie obecny jest we wszystkich segmentach motoryzacyjnych, od podstawowego do luksusowego. Kryzys, przez który przechodzi obecnie Stellantis, odbija się dramatycznie na rynku produkcji samochodów we IT, który w 2024 r. spadł o ponad 40% w przypadku samochodów osobowych, 30%, jeśli weźmiemy pod uwagę również pojazdy użytkowe. Najnowsze prognozy  potwierdzają negatywne perspektywy rynkowe na 2025 r., a prawie 60% dealerów spodziewa się spadku liczby rejestracji. W tej krytycznej fazie dla włoskiego przemysłu samochodowego, z wielkością produkcji sięgającą lat pięćdziesiątych XX wieku, włoski rząd dokłada wszelkich starań, aby „bronić zatrudnienia i łańcucha dostaw” firmy jednocześnie konsekwentnie domagając się od grupy Stellantis przedstawienia planu dla włoskiego sektora motoryzacyjnego.

Działalność sektora kosmicznego  we IT jest widoczna na płaszczyźnie europejskiej poprzez istotny udział w pracach Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) oraz istnienie wielu firm i start-upów, produkujących elementy dla technologii do użytku naukowego lub wojskowego, co stawia Włochy w czołówce głównych globalnych graczy w sektorze kosmicznym. Inwestowanie w krajowy sektor kosmiczny jest strategicznym celem państwa także z uwagi na duży potencjał tkwiący w lokalnych firmach. IT przeznaczyły 2,3 mld EUR w ramach budżetu Włoskiej Agencji Kosmicznej na wdrożenie programów kosmicznych przewidzianych w włoskim KPO. Dzięki planowanym inwestycjom w programy kosmiczne do 2026 r. w wysokości ok. 7,3 mld EUR, przewiduje się  znaczący wzrost całego włoskiego przemysłu kosmicznego. W 2024 r. rząd przyjął projekt pierwszych krajowych przepisów ramowych w zakresie przestrzeni kosmicznej i gospodarki kosmicznej (m.in. dostęp podmiotów prywatnych do przestrzeni kosmicznej i zasady dotyczące prawa do korzystania z infrastruktury kosmicznej do celów komunikacji satelitarnej i transmisji). Na podstawie ww. przepisów planowane jest też opracowanie Krajowego Planu Gospodarki Kosmicznej, a także ustanowienie Wieloletniego Funduszu Gospodarki Kosmicznej, którego celem będzie zachęcanie do rozwoju rynku innowacyjnych produktów i usług opartych na wykorzystaniu technologii kosmicznych.

Produkcja rolno-spożywcza to jeden z najważniejszych sektorów włoskiej gospodarki. Włoski sektor rolno-spożywczy stawia na jakość i działania zgodne z ochroną środowiska. IT są bezwzględnym europejskim liderem w zakresie certyfikowanych produktów spożywczych uznanych przez UE. Najwięcej certyfikowanych produktów zarejestrowanych jest w kategoriach: owoce, warzywa oraz zboża, sery, oliwa z oliwek pierwszego tłoczenia oraz przetwory mięsne. Strategiczną rolę we włoskiej gospodarce odgrywa branża winiarska. IT są też drugim największym eksporterem wina na świecie. Na sukces sprzedaży włoskich produktów spożywczych utożsamianych z wysoką jakością wpływa również niska zawartość substancji chemicznych (0,3%). Ilość tych substancji jest we włoskiej żywności pięć razy mniejsza niż przewiduje średnia europejska (1,5%) oraz 26 mniejsza niż w żywności spoza UE (7,9%).  IT jako pierwszy kraj UE przyjęły  przepisy zakazujące produkcji i handlu mięsem produkowanym w laboratoriach.

Przemysł tekstylno-odzieżowy jest jednym z najważniejszych sektorów przemysłu przetwórczego we IT. Przemysł tekstylno-odzieżowy skoncentrowany jest w północnej części kraju (Lombardia, Piemont, okolice Wenecji) oraz wokół Neapolu i Rzymu. Głównymi produktami są tkaniny bawełniane i odzież. Światową sławą cieszy się włoskie wzornictwo – Mediolan i Rzym należą do najważniejszych centrów mody na świecie. Włoska moda na świecie jest doceniana zarówno w krajach UE, jak i poza granicami Europy, np. w USA czy Chinach. IT są największym producentem obuwia w Europie i liczącym się graczem w branży galanterii skórzanej i artykułów odzieżowych.  

Niezwykle ważną dziedziną gospodarki IT jest turystyka, która ma znakomite możliwości rozwoju dzięki niezwykle bogatemu dziedzictwu kulturowemu, bardzo długiemu wybrzeżu morskiemu oraz górom. Na liście najpopularniejszych odwiedzanych miejsc we Włoszech znajdują się: Koloseum, Pompeje, florenckie galerie Uffizi oraz Accademia, rzymski zamek Castel Sant’Angelo. Dla turystów najpopularniejszymi regionami pozostają: Lacjum, Kampania, a także Toskania. 

• Polityka kursowa

Walutą w Republice Włoskiej jest euro. Kurs jest płynny, a za politykę pieniężną odpowiada Europejski Bank Centralny (EBC). Euro jest wyłącznym środkiem płatniczym w IT od 1 stycznia 1999 r. i zastąpiło ono lira włoskiego.

• Surowce i technologie krytyczne

Surowce krytyczne

Obecnie wydobycie kluczowych minerałów praktycznie nie istnieje we IT, co czyni je niemal całkowicie zależnymi od rynków zagranicznych. We wrześniu  2024 r. włoski parlament przyjął ustawę w sprawie surowców krytycznych mającą na celu dostosowanie  krajowych przepisów dotyczących sektora wydobywczego do wymogów UE.  Ustawa ta przewiduje ponowne uruchomienie włoskich kopalni z uproszczonymi procedurami wydawania zezwoleń (maksymalnie 18 miesięcy), a także przyjęcie Krajowego Programu Poszukiwań Surowców Krytycznych i utworzenie Stałego Komitetu Technicznego ds. Surowców Krytycznych i Strategicznych, któremu powierzono monitorowanie łańcuchów dostaw, a także przygotowanie Krajowego Planu Surowców Krytycznych. Mapowanie włoskich zasobów objęło 22 kopalnie materiałów krytycznych we Włoszech, w tym w szczególności kopalnię fluorytu w Genna Tres Montis, która po zakończeniu restrukturyzacji ma wznowić pełną produkcję i miałaby stać się jedną z najważniejszych w Europie. Na podstawie przyjętych regulacji został też powołany Krajowy Rejestr Firm Strategicznych i Łańcuchów Wartości, mający na celu identyfikację dużych firm działających we IT, które wykorzystują surowce strategiczne w kluczowych sektorach.

Technologie krytyczne

W ramach włoskiej strategii na rzecz mikroelektroniki rząd włoski przewidział 4 mld EUR i planuje przeznaczenie kolejnych środków publicznych na przyciągnięcie dużych inwestycji do Włoch w tym sektora półprzewodników. W ramach realizacji krajowego planu dotyczącego tego sektora została utworzona fundacja ChipsIT w Pawii.  W marcu 2024 r. ogłoszono inwestycję w wysokości 3,2 miliarda EUR przez singapurską firmę Silicon Box w zakład produkcyjny w pn. IT, a w czerwcu 2024 r. francusko-włoska firma STMicroelectronics, lider w produkcji półprzewodników zainwestowała 5 mld EUR w nowy zakład produkcyjny w Katanii, przy wsparciu finansowym w wysokości około 2 mld. EUR rządu IT. Jest to drugi co do wielkości projekt, jaki kiedykolwiek zatwierdziła KE w ramach pakietu regulacyjnego sektora, którego celem jest podwojenie udziału UE w światowym rynku w sektorze półprzewodników do 2030 r., z 10% do co najmniej 20%. Nowy zakład ma przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa dostaw, odporności i suwerenności cyfrowej Europy w zakresie półprzewodników i będzie koncentrował się na produkcji węglika krzemu do urządzeń i modułów zasilania. Planowane jest rozpoczęcie produkcji w 2026 r. i osiągnięcie pełnej wydajności do 2033 r.

Włochy z dużą determinacją dążą do bycia w awangardzie państw w dziedzinie innowacji, cyfryzacji i sztucznej inteligencji, jednego z priorytetów włoskiej prezydencji w ramach G7. Od samego początku, Prezydencja IT w G7 dużą uwagę przywiązywała do etycznego rozwoju AI. Włoski rząd kładzie szczególny nacisk na potrzebę zrównoważenia możliwości, jakie oferuje sztuczna inteligencja w zakresie poprawy dobrobytu, z zagrożeniami związanymi z rozwojem technologicznym, który przebiega szybciej niż zdolność kontrolowania jego skutków. Celem rządu IT jest wykorzystanie możliwości oferowanych przez rozwój technologii, przy równoczesnym uniknięciu potencjalnie negatywnych konsekwencji rozwoju AI bez zasad oraz aby „IT nie tylko korzystały z AI, ale ją tworzyły”. IT są pierwszym krajem UE, który przygotował projekt ustawy w sprawie sztucznej inteligencji po przyjęciu europejskiego AI Act. W ramach planu włoskiego Planu Mattei dla Afryki planowane jest stworzenia centrów sztucznej inteligencji dla krajów afrykańskich.

Microsoft planuje zainwestowania we Włoszech 4,3 mld EUR w ciągu najbliższych dwóch lat. Celem planowanych inwestycji jest rozbudowa rynku chmury oraz wzmocnienie infrastruktury sztucznej inteligencji, jak również wdrożenie do końca 2025 r. programu rozwoju kompetencji cyfrowych dla ponad 1 mln obywateli IT. Dzięki inwestycji Microsoftu region ItalyNorth Cloud stanie się jednym z największych centrów danych na kontynencie. Posłuży również jako kluczowy węzeł danych dla regionu Morza Śródziemnego i Afryki Północnej zgodnie z priorytetami Planu Mattei i Partnerstwa na rzecz Globalnej Infrastruktury i Inwestycji. Planowana inwestycja Microsoftu jest największym dotychczasowym zobowiązaniem finansowym amerykańskiego koncernu we IT.

W odniesieniu do technologii w zakresie OZE, Włochy są liderem w zakresie produkcji  biometanu. W ramach dążenia do autonomii energetycznej Włochy podjęły działania na rzecz rozwoju produkcji biometanu, który miałby zastąpić jedną czwartą dostaw gazu ziemnego importowanego niegdyś z Rosji, a sektor rolnictwa ma odgrywać wiodącą rolę w procesie dekarbonizacji i wnieść decydujący wkład we wzmocnienie autonomii IT poprzez dywersyfikację źródeł energii, zgodnie z REPowerEU.  Na realizację tego celu w Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności (PNRR) przeznaczono 1,7 mld EUR. W 2024 r. weszły w życie przepisy dotyczące przekształcania tradycyjnych rafinerii w biorafinerie, które przewidują wsparcie przekształcenia istniejących tradycyjnych rafinerii w biorafinerie. Koncern energetyczny ENI podjął decyzję o budowie trzeciej biorafinerii we IT w Livorno.

• Stan infrastruktury

Włochy mają bardzo dobrze rozwiniętą sieć komunikacyjną. Łączna długość dróg to 184 tys. km, w tym 6,9 tys. km autostrad. Ze względu na kształt terytorium państwa większość głównych dróg i autostrad ma przebieg południkowy; połączenia równoleżnikowe są nieliczne.

Podobny układ jak drogi mają koleje, przy czym liczba połączeń pomiędzy dwiema głównymi magistralami biegnącymi wzdłuż wybrzeża jest jeszcze mniejsza. Długość linii kolejowych wynosi 16,7 tys. km. IT posiadają ponadto własny system superszybkich pociągów (prędkość powyżej 250 km/h) o nazwie Freccia (Strzała).

Istotną rolę w transporcie odgrywa również lotnictwo. Włochy posiadają łącznie 39 lotnisk określonych przez włoską Narodową Agencję Lotnictwa Cywilnego mianem strategicznych lub o znaczeniu ogólnokrajowym. Rzymskie lotnisko Fiumicino-Leonardo da Vinci oraz mediolańskie Malpensa i Linate należą do największych w Europie węzłów komunikacji lotniczej. Do głównych włoskich przewoźników lotniczych należą Italia Trasporto Aereo (znane również jako ITA Airways- następca Alitalii) i Air Dolomiti.

We Włoszech dobrze rozwinięty jest transport morski. Do największych włoskich portów należą: Genua, Triest, Torre del Greco, Neapol, Livorno, Wenecja, La Spezia, Palermo, Cagliari, Ankona, Tarent. Włochy słyną również z dużej liczby małych portów turystycznych.

• Kalendarz dni wolnych od pracy

• 1 stycznia-Nowy Rok
• 6 stycznia-Święto Objawienia Pańskiego (Befana)
• 25 kwietnia-Święto Wyzwolenia (od nazizmu i faszyzmu)
• 1 maja-Święto Pracy
• 2 czerwca-Święto Republiki
• 15 sierpnia-Wniebowzięcie NMP (Ferragosto)
• 1 listopada-Wszystkich Świętych
• 8 grudnia-Święto Niepokalanego Poczęcia NMP
• 25 grudnia-Boże Narodzenie
• 26 grudnia-Św. Szczepana (Santo Stefano)
• Święto ruchome-Poniedziałek Wielkanocny
• Święto Lokalne (np. w Rzymie św. Piotra i Pawła - 29.06).​​​​​​

Źródło: World Bank, IMF, Istat

Źródło: World Bank, IMF, Istat

Włochy zajmują 6. miejsce na liście światowych eksporterów oraz 11. miejsce pod względem światowego importu (dane za 2023 r.). Udział w światowym eksporcie  wyniósł 2,8%, w imporcie zaś 2,6%. W liczbach bezwzględnych włoski eksport wyniósł 625,950 mld EUR, import osiągnął wartość 591,939 mld EUR.

Najważniejsi partnerzy handlowi

Najwięksi odbiorcy włoskich towarów

                                               mld EUR                       %

Niemcy                                   74,727                       11,9

USA                                        67,166                        10,7                                     

Francja                                   63.567                        10,2                                   

Hiszpania                               33,113                        5,3                              

Szwajcaria                              30,479                        4,9                                     

Wielka Brytania                     26,053                        4,2                      

Polska                                     19,768                        3,2

Belgia                                     19,301                        3,1

Chiny                                      19,170                        3,1                                     

Niderlandy                             18,498                        3,0                                                                               

Najwięksi dostawcy towarów na rynek włoski

                                               mld EUR                     %

Niemcy                                   87,892                        14,8                                    

Chiny                                      48,652                        8,2

Francja                                   45,015                        7,6

Niderlandy                             36,178                        6,1

Hiszpania                               33,051                        5,6

Belgia                                     26,220                        4,4

USA                                        25,236                        4,3

Szwajcaria                              17,988                        3,0

Polska                                     16,570                        2,8

Algieria                                   14,077                        2,4

Podstawowe produkty eksportowe i importowe

Eksport według grup towarów

Źródło: Urząd Statystyczny Istat

Import według grup towarów

Źródło: Urząd Statystyczny Istat

Główni inwestorzy we Włoszech

Niderlandy, Luxemburg, Francja, Niemcy, Wielka Brytania, Szwajcaria, Hiszpania (źródło: Bank Włoch)

Główne kierunki inwestycji zagranicznych Włoch

USA, Hiszpania, Niemcy, Luxemburg, Niderlandy, Francja, Wielka Brytania (źródło: Bank Włoch)

Włochy należały do grona inicjatorów procesu integracji europejskiej, są współzałożycielami Unii Europejskiej (UE) oraz członkiem strefy euro. Włochy są członkiem WTO od 1 stycznia 1995 r. i członkiem GATT od 1 października 1951 r. Wkład Włoch do budżetu WTO wynosi 2,6 %, co czyni je 10. co do wielkości płatnikiem na rzecz organizacji. Włochy zostały członkiem IMF w 1947 r. Włochy należą do największych udziałowców Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBRD). Włochy wykazują dużą aktywność na forum OECD. Wkład Włoch do budżetu organizacji na poziomie około 4% jest szóstym co do wielkości po wpłatach Stanów Zjednoczonych, Japonii, Niemiec, Wielkiej Brytanii i Francji. W czerwcu 2022 Włochy przewodniczyły spotkaniu ministerialnemu OECD w Paryżu. Podczas sesji „OECD i Afryka: wspólna przyszłość” z inicjatywy włoskiej po raz pierwszy podjęty został temat ustrukturyzowania partnerstwa OECD–Afryka celem wzmocnienia afrykańskiej zdolności kreowania narodowych polityk publicznych i stworzenia w Afryce klimatu bardziej sprzyjającego inwestycjom prywatnym. Włochy są zaangażowane w prace na forum G7 i G20 i  prowadzą aktywną działalność w obydwu formatach. W 2021 r. po raz pierwszy sprawowały prezydencję w G20,  a w 2024 przewodniczyły pracom G7. Po wybuchu wojny w Ukrainie G7 stała się dla Włoch podstawowym – obok poziomu UE – formatem koordynacji międzynarodowej odpowiedzi na rosyjską agresję. Wśród priorytetów prezydencji IT w G7 znalazły się: migracje, Afryka, odbudowy UA, zrównoważony rozwój ekologiczny, innowacje i nowoczesne technologie w tym w szczególności sztuczna inteligencja oraz etyczne mechanizmy jej zarządzania.

• Dwustronne relacje handlowe i inwestycyjne (tabela za ostatnie 3 lata),

Źródło: Urząd Statystyczny Istat

Według danych włoskiego urzędu statystycznego Istat wartość wzajemnych obrotów handlowych w 2023 r. wyniosła 36,338 mld EUR (+5,2% r/r), z czego włoski eksport do Polski wyniósł 19,768 mld EUR (+1,4% r/r), import zaś 16,570 mld EUR (+10,3% r/r). Włochy stanowią dla Polski 4. co do wielkości rynek zbytu (4,9% udziału w rynku), plasują się też na 5. miejscu wśród głównych dostawców (4,5%). Polska zajmuje zaś 7. miejsce na liście odbiorców włoskich towarów (3,2%) i 9. wśród dostawców (2,8%). Cechą charakterystyczną wymiany między naszymi krajami  jest strukturalny deficyt handlowy związany z wysokim importem polskiej branży samochodowej oraz artykułów konsumpcyjnych pochodzenia przemysłowego i leków. Struktura wymiany towarowej polsko-włoskiej tradycyjnie koncentruje się na kilku grupach towarowych. Do najczęściej importowanych produktów należą: metale i produkty metalurgiczne, maszyny i urządzenia, środki transportu, tekstylia, produkty spożywcze, oraz wyroby chemiczne. Z kolei Polska eksportuje głównie środki transportu, wyroby spożywcze, napoje i tytoń, metale i produkty metalurgiczne oraz urządzenia elektryczne.

Włochy znajdują się na 11. pozycji w zestawieniu zagranicznych inwestorów w Polsce. Według danych NBP skumulowana wartość włoskiego kapitału zainwestowanego w 2023 r. w Polsce wyniosła 6,279 mld EUR.  Włoscy przedsiębiorcy inwestują głównie w działalność produkcyjną w sektorach: samochodowym, AGD, spożywczym, chemicznym i budowlanym. Na Liście Głównych Inwestorów Zagranicznych PAIH w Polsce znajduje się blisko 200 włoskich inwestorów a wśród nich: Stellantis (producent samochodów), Brembo (producent systemów hamulcowych), Indesit (producent sprzętu AGD), Mapei (producent klejów i produktów chemicznych dla budownictwa), Ferrero (branża spożywcza), Bacardi (producent wyrobów alkoholowych).

Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich we Włoszech na koniec 2023 r., według danych NBP, osiągnął wartość 243,3 mln EUR (dla porównania w 2022 r. 161,9 mln EUR). Polskie firmy inwestują na rynku włoskim głównie w sektorze motoryzacji, budownictwie, handlu, transporcie i przemyśle chemicznym. Wiodący inwestorzy to m.in. PKP Pol-Rail, Est Cargo Trans, Boryszew i Comarch.

• Relacje z UE

Włochy należą do państw założycieli Wspólnoty Europejskiej, są jedną  najważniejszych gospodarek europejskich i stosunki z Unią Europejską na szeroko pojętej niwie gospodarczej mają dla nich pierwszoplanowe znaczenie. W relacjach na forum UE Włochy są partnerem asertywnym, uważającym, że uczestnictwo we Wspólnocie nie powinno skutkować nadmiernymi ograniczeniami swobody kształtowania krajowej polityki gospodarczej, ani zagrażać interesom włoskich przedsiębiorców. W szczególności odwieczną kością niezgody między Rzymem i Brukselą jest kwestia rozrzutnej polityki fiskalnej Włoch. Włochy są państwem UE, które przyznano największy wolumen środków finansowych z unijnego Funduszu Odbudowy: 194 mld EUR. Co do zasady Włochy popierają cele Green Deal i postulat neutralności klimatycznej do 2050 r., zdecydowanie jednak podkreślają, że realizując cele klimatyczne nie można doprowadzić do zniszczenia europejskiego przemysłu, a UE musi pozostać atrakcyjna dla inwestorów. Zgodnie ze stanowiskiem IT, UE musi podjąć natychmiastowe działania aby odwrócić trwający spadek produkcji w Europie. W tym celu przedstawiły na forum UE zarys włoskiego planu nowej europejskiej polityki przemysłowej. Plan ma dotyczyć sektorów strategicznych dla konkurencyjności Europy, takich jak przemysł stalowy i chemiczny, jak również sektor motoryzacyjny. IT na forum UE zbudowały koalicje wokół przepisów wprowadzających zmiany do Green Deal, w szczególności skupiając się na ochronie sektora automotive. Włochy są przychylnie nastawione do zawierania porozumień handlowych między UE a państwami trzecimi, jednocześnie domagają się umieszczania w kontraktach szczegółowych zapisów chroniących produkty regionalne i uniemożliwiających zalew unijnego rynku produktami z zagranicy.

• Baza traktatowa (między krajem opisywanym a Polską i UE).

Polska i Włochy podpisały następujące porozumienia dwustronne:

• Umowa o współpracy gospodarczej między Polską a Włochami z 1984 r.;
• Umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowania z 1985 r.;
• Memorandum o współpracy MGiP z włoskim Instytutem Promocji Przemysłu (IPI) w dziedzinie rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw z 1999 r.
• Memorandum o współpracy ministerstw infrastruktury z 2003 r.
• Umowa o współpracy Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej z Ufficio Italiano dei Cambi (UIC) z 2004 r.
• Deklaracja o współpracy w dziedzinie energii odnawialnej, technologii czystego węgla, rozwoju energetyki jądrowej i bezpieczeństwa energetycznego z 2009 r.
• Deklaracja o współpracy w zaawansowanych technologicznie sektorach przetwórczych, w tym przemysłach poddostawczych branży samochodowej, infrastrukturze oraz wspieraniu przedsiębiorstw w wykorzystaniu środków europejskich z 2009 r.