Dzieła utracone - Leżąca lwica
03.05.2019
Podczas II wojny światowej prowadzona była systematyczna i uprzednio zaplanowana przez okupanta grabież polskich dóbr kultury. Najcenniejsze dzieła sztuki zostały ujęte w katalogu zatytułowanym „Sichergestellte Kunstwerke im Generalgouvernement” opracowanym przez biuro Specjalnego Komisarza ds. Zabezpieczenia Dzieł Sztuki na Wschodnich Terenach Okupowanych. Funkcję tę pełnił austriacki historyk sztuki dr Kajetan Mühlmann. Skatalogowane obiekty były stopniowo wywożone z Polski. Po zakończeniu II wojny światowej – dzięki staraniom polskich urzędników – do kraju zaczęły wracać zbiory zrabowane przez Niemców w czasie okupacji, wśród nich także obiekty z katalogu „Sichergestellte…”
Niestety, około 30 proc. sklasyfikowanych w nim zabytków do dziś nie zostało odnalezionych i widnieją w bazie strat wojennych prowadzonej przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Prezentujemy wizerunki najciekawszych – wciąż poszukiwanych przez resort kultury – obiektów z tego katalogu.
Leżąca lwica, Albrecht Dürer papier, piórko, 16,2 x 27 cm
„Leżącą lwicę” Albrechta Dürera zakupił do swojej kolekcji król Stanisław August Poniatowski. Rysunek trafił następnie do Gabinetu Rycin Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie – najstarszego publicznego zbioru rysunku i grafiki w Polsce, założonego w 1818 r. Zrabowany został w listopadzie 1939 r. przez niemiecką komisję kierowaną przez Josepha Mühlmanna, brata Kajetana Mühlmanna – Specjalnego Komisarza ds. Zabezpieczenia Dzieł Sztuki na Wschodnich Terenach Okupowanych. Najcenniejsze rysunki J. Mühlmann miał osobiście zawieźć do Krakowa. Losy „Leżącej lwicy” do dziś pozostają nieznane. Straty wojenne objęły ok. 60% zbiorów Gabinetu Rycin – całą bibliotekę podręczną, archiwum fotograficzne, inwentarze i katalogi. Niemieckie władze okupacyjne dokonały grabieży najbardziej wartościowych dzieł, zaś część zbioru spłonęła w budynku Biblioteki Ordynacji Krasińskich w 1944 r.
Do dziś dzięki staraniom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego do kraju powróciło wiele cennych obiektów. Odzyskanie większości z nich było możliwe dzięki informacjom przekazywanym przez muzealników, kolekcjonerów i pasjonatów sztuki. Jeśli więc opisany obiekt zostanie przez Państwa rozpoznany jako ocalały z czasów wojny, prosimy o kontakt z Wydziałem ds. Restytucji Dóbr Kultury w Departamencie Dziedzictwa Kulturowego i Strat Wojennych kolekcje@mkidn.gov.pl. Zapraszamy także do zapoznania się innymi obiektami zamieszczonymi w serwisie http://www.dzielautracone.gov.pl/
