Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu - Archiwum

W setną rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego będzie przypominać i opowiadać o dziełach sztuki utraconych w wyniku II wojny światowej. Do końca roku, co tydzień, będziemy prezentować obiekty, które ilustrują historię Polski bądź wiążą się z rodzimą tradycją i kulturą. Pierwszym zaprezentowanym obrazem jest „Zaćmienie słońca w roku 1851” („Widok Warszawy od strony Pragi”), autorstwa Marcina Zaleskiego. 

 „Zaćmienie słońca w roku 1851” („Widok Warszawy od strony Pragi”), Marcin Zaleski, 1851; olej, płótno; 36 x 53 cm

Obrazy Marcina Zaleskiego (1796-1877) wykorzystywano obok prac Canaletta do zrekonstruowania warszawskich obiektów historycznych, które ucierpiały w czasie II wojny światowej. Zaleski uwieczniał na płótnie miejskie place i zabytki – Warszawy, Wilna czy Krakowa. Częstym tematem jego prac były widoki twierdz (Cytadeli Warszawskiej, Modlina, Zamościa, Brześcia Litewskiego) i wnętrza kościołów. Pochodził z niezamożnej rodziny. W latach 1817-1822 pracował w teatrze jako dekorator. Przyswoił sobie zasady perspektywy malarskiej i nauczył się malować w technice gwaszu. Zajmował się również kopiowaniem na zamówienie obrazów olejnych. Artysta po raz pierwszy wystawił swoje prace w 1828 r. Otrzymał wówczas medal i stypendium na wyjazd zagraniczny. Udał się do Niemiec i Paryża, w którym po raz pierwszy zetknął się z dagerotypem. Warto bowiem wiedzieć, że Zaleski był jednym z pierwszych warszawskich fotografów. Zdjęcia wykonywał już najpewniej w pierwszej połowie 1840 r. Nie zachowały się, ale najprawdopodobniej przedstawiały widoki Warszawy. Podróż artystyczną zakończył w Rzymie, a około 1830 r. osiadł na stałe w Warszawie. Wykonał cykl obrazów przedstawiających walki w powstaniu listopadowym, m.in.: „Wzięcie Arsenału” i „Powrót oddziałów wojska polskiego z Wierzbna”. Co ciekawe, artysta zawsze eksponował w nich architekturę. Największą kolekcję prac Zaleskiego posiada Muzeum Narodowe w Warszawie i Muzeum Warszawy. Inne utracone dzieła artysty można obejrzeć na stronie dzielautracone.gov.pl.

W bazie strat wojennych prowadzonej przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego widnieje około 63 tys. poszukiwanych obiektów. Zachęcamy do regularnego odwiedzania serwisu dzielautracone.pl, przeglądania zdjęć i pogłębiania wiedzy o utraconych dobrach kultury.

“Solar eclipse in 1851” ("View of Warsaw from the side of Praga"), Marcin Zaleski, 1851; oil on canvas; 36 x 53 cm

On the hundredth anniversary of regaining independence by Poland, the Ministry of Culture and National Heritage will remind and talk about works of art lost as a result of World War II. By the end of the year, every week, we will be presenting objects that illustrate the history of Poland or relate to native tradition and culture. The first presented picture is "Solar eclipse in 1851" ("View of Warsaw from the side of Praga") by Marcin Zaleski.

Paintings by Marcin Zaleski (1796-1877) were used, the same as Canaletto's works, to reconstruct Warsaw's historical buildings that suffered during World War II. Zaleski photographed on canvas urban squares and monuments –  Warsaw, Vilnius and Krakow. A frequent topic of his works were views of fortresses (the Warsaw Citadel, Modlin, Zamość, Brest Litovsk) and the interiors of the churches. The artist came from a poor family. In the years 1817-1822 he worked in the theater as a decorator. He adopted the principles of a painting perspective and learned to paint in the technique of gouache. He also dealt with copying oil paintings on commission. The artist exhibited his works for the first time in 1828. He received a medal and scholarship for a trip abroad. He went to Germany and Paris, where he first encountered the daguerreotype. It is worth knowing that Zaleski was one of the first Warsaw photographers. It is certain that he took the pictures in the first half of 1840. They did not survive, but most probably they depicted views of Warsaw. He ended his artistic journey in Rome, and around 1830 he settled permanently in Warsaw. He made a series of paintings depicting battles in the November Uprising, including: “Takeover of the Arsenal” and “Return of Polish troops from Wierzbno”. Interestingly, the artist always exhibited architecture in them. The largest collection of Zaleski's works is held by the National Museum in Warsaw and the Historical Museum of the Capital City of Warsaw. Other lost artist's works can be viewed at www.dzielautracone.gov.pl.

In the base of war losses run and maintained by the Ministry of Culture and National Heritage there are about 63,000 wanted objects. We encourage you to regularly visit the dzielautracone.gov.pl website, view photos and deepen knowledge about lost cultural goods.