Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu - Archiwum

Wicepremier Gliński przypomniał, że Instytut POLONIKA został powołany, by chronić polskie dziedzictwo za granicą na całym świecie, zarówno na wschodzie, jak i na zachodzie.

Jest około trzydziestu instytucji polonijnych na świecie, które zajmują się kulturą. To są archiwa, biblioteki, muzea. Instytut powstał po to, aby operacyjnie prowadzić nasze działania i realizować zadania, które państwo polskie ma wobec swojego dziedzictwa zagranicznego – powiedział szef resortu kultury i sportu.

Wicepremier zwrócił uwagę, że wśród zabytków, którymi opiekuje się państwo polskie są m.in. cmentarze, nie tylko znane jak Łyczakowski czy na Rossie, ale także cmentarze wojskowe.

Realizacji dotyczących zabytków mamy bardzo wiele – np. Ołyka, Żółkiew. To jest także opieka nad różnymi ruchomymi dziełami sztuki w wielu różnych formach i poprzez kilka dedykowanych programów. Powstanie Instytutu POLONIKA pozwoliło zintensyfikować i uprościć działania - zauważył prof. Gliński.

Wicepremier podkreślił, że państwo polskie opiekuje się swoim dziedzictwem na całym świecie, ponieważ „to jest nasze zadanie, powinność i obowiązek”.

Obecny na uroczystości otwarcia wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin zaznaczył, że mówiąc o tym, jak państwo polskie opiekuje się polskim dziedzictwem za granicą trzeba pamiętać, iż na wschodzie, na dawnych ziemiach Rzeczypospolitej, pozostało polskie dziedzictwo kulturowe, a na zachodzie są to instytucje polonijne - muzea, biblioteki, archiwa. Wiceminister poinformował również, że sprawa pomocy dla instytucji polonijnych rozsianych po całym świecie została rozwiązana legislacyjnie.

Pomoc ta polega na tym, że bierzemy pod opiekę te instytucje w różnych formułach prawnych w taki sposób, że państwo polskie również zaczyna się tymi instytucjami opiekować, a nie tylko liczy na to, że one będą pod opiekę czynników społecznych, które tam przez wiele lat działają – podkreślił wiceszef resortu kultury.

Willa Stanisława Kirkora siedzibą Instytutu POLONIKA

Dyrektor Instytut POLINIKA Dorota Janiszewska-Jakubiak przekazała, że willę Kirkora, w której mieści się nowa siedziba Instytutu, udało się kupić dzięki funduszom MKiDN w 2017 roku, tuż po powołaniu Instytutu.

W poszukiwaniu siedziby Instytutu trafiliśmy na ulicę Madalińskiego. Mokotowskie wille, które przy niej wybudowano, projektowali najlepsi przedwojenni architekci. Dosłownie tuż za naszym ogrodzeniem stoją słynne szeregowce Bohdana Pniewskiego z tzw. Kolonii Słońce. Dom pod numerem 101 ma również swoją niezapomnianą historię. Postanowiliśmy tchnąć w niego nowe życie, przywracając pamięć o jego pierwszym właścicielu. Stanisław Kirkor był przecież człowiekiem o szerokich horyzontach – ekonomistą z doktoratem z prawa i ekonomii, uczestnikiem wojny polsko-bolszewickiej i III powstania śląskiego, współpracownikiem prezydenta Starzyńskiego. To on pomagał ewakuować polskie złoto do Francji w roku 1939, był też zapalonym historykiem ery napoleońskiej. Jest to patron, który bardzo dobrze wpisuje się w to, czym zajmuje się Instytut POLONIKA, czyli w ochroną polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą – powiedziała dyrektor POLONIKI.

Modernistyczną willę Kirkora, w której mieści się Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA, wybudowano w połowie lat 30. XX wieku. Jej projektantem był Juliusz Nagórski, architekt znany nie tylko z miejskich rezydencji lecz także autor kilku warszawskich kamienic mieszkalnych, biblioteki Ordynacji Krasińskich przy ul. Okólnik, budynku Oficerskiego Yacht Clubu w Augustowie oraz dworu Rzewuskich w Bratoszewicach.

Stanisław Kirkor z żoną Ireną mieszkał przy Madalińskiego do roku 1939. Po wojnie Kirkorowie nie wrócili z emigracji i pozostali w Wielkiej Brytanii. Po wielu latach dom odzyskali spadkobiercy, którzy podjęli decyzję o jego sprzedaży. Prace związane z remontem i adaptacją budynku zakończyły się na początku tego roku. Wykonano je z dbałością o nieliczne zachowane detale i w zgodzie z duchem gmachów zaprojektowanych przez Juliusza Nagórskiego.

Instytut POLONIKA

Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA jest wyspecjalizowaną państwową instytucją kultury powołaną w 2017 r. przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego. Instytut prowadzi projekty o charakterze konserwatorskim, naukowo-badawczym, edukacyjnym i popularyzatorskim. Dzięki nim zachowywane są materialne świadectwa naszych dziejów i przywracana jest pamięć o ważnych dla współczesnych Polaków osobach oraz istotnych faktach historycznych.