Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu - Archiwum

---

Szanowna Pani,

przede wszystkim chciałbym podziękować za rozmowę na temat przyszłości Westerplatte – miejsca bohaterskiej walki polskich żołnierzy podczas agresji hitlerowskich Niemiec w 1939 roku.

Westerplatte to ważny symbol dla większości Polaków, co potwierdzają badania – na pytanie, z jakimi miejscami geograficznymi kojarzy im się II wojna światowa, na pierwszym miejscu wskazują Auschwitz-Birkenau, natomiast na drugim właśnie Westerplatte. Badania te wskazują, jak ważnym miejscem jest półwysep Westerplatte w świadomości polskiego społeczeństwa i dowodzi słuszności decyzji o zagospodarowaniu tego miejsca przez Państwo Polskie.

Propozycje, które padły z mojej strony podczas naszego spotkania, mają na celu włączenie Miasta Gdańska w proces podejmowania decyzji dotyczących przyszłego kształtu wystawy na Westerplatte poprzez obecność przedstawicieli miasta w Komitecie Honorowym ds. budowy Muzeum Westerplatte i Wojny Obronnej 1939. Komitet Honorowy byłby organem doradczym, funkcjonującym przy dyrektorze Muzeum II Wojny Światowej jako inwestorze budowy tego muzuem, mającym za zadanie opiniowanie, doradzanie i formułowanie wniosków do dyrektora Muzeum II Wojny w kwestiach związanych z przyszłą wystawą na Westerplatte. W skład Komitetu Honorowego, który tworzyliby historycy, muzealnicy i specjaliści od wystaw muzealnych, mogłoby wejść 4 specjalistów zaproponowanych przez Miasto Gdańsk oraz 6 wskazanych przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Taka proporcja przedstawicieli odzwierciedla poziom zaangażowania w budowę Muzeum Westerplatte, gwarantując jednocześnie Miastu Gdańsk posiadanie swojej reprezentacji specjalistów z prawem głosu w sprawach dotyczących kształtu przyszłej wystawy. Wierzę, że ta propozycja pozwoli wyciszyć emocje związane z przyszłością Westerplatte, dając początek wspólnej pracy nad stworzeniem wspaniałej narracji historycznej w tym miejscu.

Ponadto, w ślad za spotkaniem, pragnę przypomnieć o propozycji dotyczącej oddelegowania przez Miasto Gdańsk swojego przedstawiciela do Rady Muzeum II Wojny Światowej. Rada Muzeum II Wojny Światowej, działająca od 2 lat jako organ sprawujący pieczę nad merytoryczną stroną działalności muzeum to również miejsce, które stwarza możliwość zabierania głosu w kwestiach związanych z ekspozycją na Westerplatte. W jej skład wchodzą wybitni historycy, muzealnicy i kombatanci.

Nawiązując do tematów poruszanych podczas naszego spotkania zachęcam Panią Prezydent do skorzystania z przesłanego przez dyrektora Muzeum II Wojny Światowej zaproszenia i uczestnictwa w Komitecie Honorowym budowanego z inicjatywy muzeum pomnika Rotmistrza Witolda Pileckiego w Gdańsku. W Komitecie tym uczestniczą: córka Witolda Pileckiego – Pani Zofia Optułowicz, Metropolita Gdański Ksiądz Arcybiskup Sławoj Leszek Głódź, Marszałek Województwa Pomorskiego Mieczysław Struk, Wojewoda Pomorski Dariusz Drelich, Dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN Adam Siwek. Wierzę, że obecność Pani Prezydent uzupełni to grono, przyczyniając się do godnego upamiętnienia postaci Witolda Pileckiego.

Odnosząc się do złożonej przez Panią Prezydent propozycji, aby współprowadzić Muzeum Westerplatte wspólnie z Miastem Gdańsk muszę zauważyć, że w obecnej formie Muzeum Westerplatte stanowi oddział Muzeum II Wojny Światowej, które zostało utworzone jako instytucja prowadzona wyłącznie przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Muzeum II Wojny Światowej w takiej formie utworzył rząd Donalda Tuska i ówczesny Minister Kultury Bogdan Zdrojewski nie zauważając wówczas potrzeby współprowadzenia instytucji razem z Miastem Gdańsk. Obecne kierownictwo resortu nie zamierza tej decyzji zmieniać, tym bardziej że przepisy prawa nie pozwalają na współprowadzenie Oddziału Muzeum II Wojny Światowej jakim jest Muzeum Westerplatte.

Przyznam, że trudno mi zrozumieć niepokój Pani Prezydent związany z procedowaną w Sejmie z inicjatywy grupy posłów ustawą, dotycząca scalenia gruntów na Westerplatte, która ma na celu jedynie ułatwienie przeprowadzenia całej inwestycji. Efektem tego scalenia będzie przekazanie tych terenów w zarząd Muzeum II Wojny Światowej jako inwestora. Podczas naszego spotkania zadeklarowała Pani gotowość wniesienia przez Miasto Gdańsk gruntów pod przyszłe muzeum, co de facto spowodować ma procedowana ustawa dając ten sam efekt – grunty znajdujące się w zarządzie Muzeum II Wojny Światowej jako inwestora. Jeżeli zaś chodzi o Wartownię nr 1 na Westerplatte, to istotnie przeszłaby ona pod zarząd Muzeum II Wojny Światowej. Rozwiązanie to jest niezbędne, aby stworzyć spójną narrację historyczną i przede wszystkim – aby właściwie wyeksponować na trasie muzealnej ten ważny obiekt z czasów obrony półwyspu w 1939 roku. Wyrażam nadzieję, że dzięki wspólnej pracy naszych przedstawicieli w Komitecie Honorowym będzie to nie tylko możliwe, ale również da wspaniałe efekty, czyniąc zadość wysiłkom prof. Andrzeja Januszajtisa oraz inż. architekta Aleksandra Ślusarza, którzy obiekt ten dzięki swojej determinacji w przeszłości uratowali. Płaszczyzną do współpracy pomiędzy Muzeum Gdańska a Muzeum II Wojny Światowej jest kwestia przyszłości pamiątek których właścicielem jest Muzeum Gdańska. Uważam, że na tym polu wskazane jest porozumienie pomiędzy obiema instytucjami i umowa depozytu na rzecz przyszłej wystawy poprzedzona dyskusjami specjalistów na szczeblu zaproponowanego Komitetu Honorowego.

Chciałbym również dodać, że 1 lipca br. Rada do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, funkcjonująca przy Szefie Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, pozytywnie zaopiniowała projekt wspomnianej ustawy zauważając, że „oddane w ofierze dla Polski życie i przelana krew żołnierska w pierwszych dniach II Wojny Światowej, która się tu właśnie 1 września 1939 rozpoczęła, wymaga uszanowania przez zbudowanie Muzeum Westerplatte i Wojny 1939, które w sposób godny i adekwatny do swojej ogólnonarodowej rangi i międzynarodowego znaczenia oddałoby hołd bohaterstwu polskiego żołnierza. Aktualny stan dzisiejszego pola walki na Westerplatte nie czyni temu zadość i czas już najwyższy, aby ten stan zmienić, a to właśnie, w naszym najgłębszym przekonaniu, czyni przesłany do zaopiniowania projekt ustawy.” Liczę, że sprawa przyszłości półwyspu Westerplatte jako muzeum pola bitwy, jednej z najbardziej znanych w Polsce i świecie, spotka się ze zrozumieniem ze strony Pani Prezydent. Rola Państwa Polskiego i jego odpowiedzialności, również finansowej, za to miejsce, wydaje się oczywista. Przedstawione propozycje umożliwią stworzenie przestrzeni do dialogu i porozumienia. Mam ogromną nadzieję, że uda się wspólnie zagospodarować Westerplatte w sposób godny, adekwatnie do miejsca, jakie zajmuje w sercach Polek i Polaków.

Z wyrazami szacunku

Jarosław Sellin