Jubileusz 85. urodzin Jarosława Marka Rymkiewicza
13.07.2020
Jest Pan wybitym poetą i humanistą, którego wkład w polską kulturę jest trudny do zmierzenia – napisał wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński w liście gratulacyjnym do Jarosława Marka Rymkiewicza. Poeta, dramaturg, literaturoznawca i tłumacz obchodzi dziś jubileusz 85. urodzin.
List gratulacyjny w imieniu wicepremiera, ministra kultury prof. Piotra Glińskiego wręczyła wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Magdalena Gawin.
- Nie sposób przecenić Pańskich wspaniałych wierszy, zwłaszcza tomów „Metafizyka”, „Znak niejasny, baśń półżywa”, słynnego „Zachodu słońca w Milanówku” czy „Koniec lata w zdziczałym ogrodzie”. Porusza w nich Pan śmiało tematy graniczne, jak śmierć i przemijanie, odwołując się przy tym do najlepszych tradycji poetyckich – napisał minister kultury w liście do Jubilata.
Wicepremier prof. Gliński podkreślił, że twórczość Rymkiewicza, m.in. „Leśmian. Encyklopedia” i „Juliusz Słowacki pyta o godzinę”, „Żmut”, ukazują „zupełnie nowe drogi myślenia i pozwalają nam na nowo poznać i zachwycić się nie tylko twórczością, ale i sylwetkami najważniejszych polskich poetów”. Minister kultury wspomniał także „prace historyczne, dramaturgiczne, powieści oraz liczne tłumaczenia poezji hiszpańsko- i anglojęzycznej” Jubilata.
- Pańska znakomita twórczość jest szeroko doceniana, zarówno przez czytelników, jak i krytyków, o czym świadczą liczne nagrody, którymi został Pan uhonorowany: Nagroda Fundacji im. Kościelskich, Nagroda im. Stanisława Vincenza, Nagroda Literacka paryskiej „Kultury”, wielokrotne nominacje i przyznana w 2003 r. Nagroda Literacka Nike, czy Nagroda Poetycka Orfeusz, by wymienić tylko te najważniejsze. Został Pan również odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis” – podsumował wicepremier.
Minister kultury złożył wyrazu uznania i życzył „zdrowia i sił, oraz wszelkiej pomyślności, zarówno w życiu prywatnym, jak i na polu artystycznym”.
Jarosław Marek Rymkiewicz
Urodził się 13 lipca 1935 r. w Warszawie. Krytyk i historyk literatury, eseista, poeta, dramatopisarz, tłumacz (gł. poezja anglo-amerykańska: T. S. Eliot, W. H. Auden, W. Stevens – i hiszpańska: F. G. Lorca, P. Calderon). Ukończył filologię polską na Uniwersytecie Łódzkim, profesor Instytutu Badań Literackich PAN w Warszawie. Współautor encyklopedii życia i twórczości Adama Mickiewicza.
Laureat Nagrody Literackiej „Nike” 2003. Przedstawiciel i teoretyk neoklasycyzmu w literaturze polskiej, kierunku artystycznego nawiązującego do szeroko pojmowanej tradycji antycznej, znajdującej kontynuację w sztuce nowożytnej. Swój program poetycki wyłożył m.in. w zbiorze szkiców z 1967 roku pt.: Czym jest klasycyzm. U podstaw jego twórczości leży przekonanie o jedności i ciągłości sztuki i kultury (współistnienie dzieł dawnych i współczesnych): czerpie z archetypów, toposów i mitów kultury śródziemnomorskiej. Nicuje wyobraźnię romantyczną, romantyczne mity i stereotypy – wyjąwszy dwa tomy z lat osiemdziesiątych, gdzie nawiązuje bezpośrednio do tradycji romantycznej liryki patriotycznej. Zasadniczym źródłem inspiracji jest jednak dla niego barok, zwłaszcza ówczesna poezja metafizyczna i dewocyjna, kumulująca w twórczości ks. Józefa Baki.
Rymkiewicza interesuje życie duchowe zwłaszcza w jego wymiarze pośmiertnym, „zaświatowym”, stąd w jego utworach częste motywy makabry i demonizmu, traktowane zresztą niezwykle trzeźwo i nie bez humoru. Śmierć, rozkład stanowi ową thema regium, królewski temat, któremu poeta poświęca niezliczone wariacje i kontrapunkty. Innym tematem wszechobecnym w tej twórczości jest muzyka, traktowana jako niedościgły wzór, najbliższy światu czystych esencji. Poeta podejmuje częstokroć dialog z tradycją filozoficzną, jego ulubionym „adwersarzem” jest Edmund Husserl.
Formalny wyróżnik wierszy Rymkiewicza stanowi parzyście rymowany trzynastozgłoskowiec – wiersz ulubiony zarówno przez poetów polskiego baroku, jak i przez Adama Mickiewicza. W swojej prozie Rymkiewicz oddaje nastroje polskich intelektualistów w okresie po stanie wojennym (Rozmowy polskie), a także opisuje wyjątkowo dramatyczny epizod likwidacji warszawskiego getta w czasie II wojny światowej (Umschlagplatz). Jak fascynującą powieść czyta się cykl zatytułowany Jak bajeczne żurawie...(rozpoczęty tomem Żmut), poświęcony Adamowi Mickiewiczowi oraz Wilnu i Wilnianom w XIX stuleciu.
W 2010 roku Rymkiewicz został odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. W 2016 r. otrzymał Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za całokształt twórczości.