Konferencja poświęcona ochronie dziedzictwa kultury w sytuacji konfliktów zbrojnych
23.10.2019
„Ochrona dziedzictwa kultury w konfliktach zbrojnych – prawo i praktyka. 65 lat Konwencji Haskiej i 20 lat jej Protokołu II” – to tytuł konferencji naukowej współorganizowanej przez Ministerstwo Kultury, która odbyła się dziś w Warszawie. Patronat honorowy nad wydarzeniem objęła wiceminister kultury, Generalny Konserwator Zabytków prof. IH PAN Magdalena Gawin.
Konferencja, która jest wydarzeniem cyklicznym, ma na celu upowszechnianie postanowień prawa międzynarodowego w obszarze ochrony dóbr kultury na wypadek konfliktu zbrojnego w różnych środowiskach, podniesienie poziomu wiedzy osób odpowiedzialnych za realizację tych zadań w instytucjach kultury, a także zachęcenie środowiska akademickiego do aktywności naukowej w dziedzinie bezpieczeństwa dziedzictwa kultury.
Podczas tegorocznej konferencji przedstawione zostały m.in. zagadnienia ochrony dziedzictwa w kontekście nowych zagrożeń technologicznych i wojen hybrydowych, debatowano na temat współczesnej interpretacji definicji „dobra kulturalnego”, zaś dyrektor Departamentu Ochrony Zabytków MKiDN dr Magdalena Marcinkowska omówiła Rekomendację Warszawską wskazując na jej niepodważalną rolę jako nowego instrumentu w odbudowie ośrodków zabytkowych po zniszczeniach wojennych.
W konferencji uczestniczyły osoby odpowiedzialne za bezpieczeństwo zbiorów w muzeach, bibliotekach, archiwach, instytucjach kultury, a także przedstawiciele Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków realizujący zadania na wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych, pracownicy biur bezpieczeństwa i zarządzania kryzysowego administracji publicznej, pracownicy i studenci wydziałów prawa, nauk politycznych i studiów międzynarodowych uczelni wyższych, doradcy prawni z komórek organizacyjnych MON, żołnierze zawodowi pełniący funkcje nieetatowych specjalistów do spraw ochrony dóbr kultury oraz wolontariusze realizujący zadania w obszarze ochrony dziedzictwa kultury.
Konferencja została zorganizowana przez: Polski Komitet Doradczy, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Obrony Narodowej, Uniwersytet Warszawski – Wydział Prawa i Administracji, Polski Komitet Błękitnej Tarczy oraz Narodowy Instytut Fryderyka Chopina.
Konwencja haska z 1954 r.
Dotyczy postępowania wobec dóbr kultury w czasie konfliktu zbrojnego. Ustala m.in., że państwa, które podpisują konwencję, mają obowiązek utworzenia w ramach swoich sił zbrojnych jednostki zajmującej się ochroną dóbr kulturalnych oraz mają obowiązek włączenia postanowień konwencji do prawa krajowego. Ponadto sygnatariusze konwencji powinni unikać wywozu dóbr kulturalnych z krajów i terytoriów okupowanych.
Dodatkowo konwencja haska z 1954 roku ustanawia definicję dobra kulturalnego i sposobu jego ochrony. Status obiektu chronionego przez konwencję mają m.in.: schrony, w których przechowywane są dobra kultury oraz wszelkie nieruchomości mające status zabytku (z wyjątkiem obiektów wykorzystywanych do celów wojskowych oraz tych, które znajdują się w bezpośrednim sąsiedztwie ośrodków przemysłowych i wojskowych).
Rejestrację takich obiektów prowadzi UNESCO (Międzynarodowy Rejestr Dóbr Kultury Objętych Ochroną Specjalną). Nieruchomości uznane za zabytkowe są specjalnie oznakowane – tarczą skierowaną ostrzem w dół, przedzieloną po przekątnych na dwa pola białe i dwa pola niebieskie.
