Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu - Archiwum

Minister Zwinogrodzka odczytała list od wicepremiera, ministra kultury prof. Piotra Glińskiego, w którym podkreślił zasługi artystów z Zespołu MAZOWSZE ukazujących dzięki swojej pracy i zaangażowaniu piękno rodzimego folkloru na najwyższym artystycznym poziomie.

„MAZOWSZE od przeszło 70 lat realizuje swoją misję wobec polskiego dziedzictwa kulturowego, pielęgnując twórczość muzyczną i elementy obyczajowości z kręgu tradycyjnej kultury ludowej, popularyzując wartości będące istotą narodowej tożsamości. (…) Promując nasz kraj na międzynarodowych scenach muzycznych, MAZOWSZE stało się jedną z najbardziej rozpoznawalnych polskich marek i zyskało zasłużone miano ambasadora kultury polskiej” – napisał minister kultury.

Wicepremier Gliński podkreślił w liście, że Zespół ma w swoim repertuarze również dzieła należące do muzycznej literatury klasycznej, a także utwory teatralne jak „Betlejem polskie” Lucjana Rydla – wszystkie prezentowane z ogromnym sukcesem zarówno w kraju, jak i za granicą. Dziękując artystom i pedagogom za pełną pasji i profesjonalizmu pracę oraz za nieustanne promowanie bogactwa polskiego dziedzictwa kulturowego, życzył kolejnych wspaniałych artystycznych sezonów.

 

Wyróżnieni artyści

Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” uhonorowana została Izabella Kłosińska – solistka Teatru Wielkiego – Opery Narodowej, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina, opiekun artystyczny Akademii Operowej (Programu Kształcenia Młodych Talentów) przy Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie oraz pedagog wokalny w Państwowym Zespole Ludowym Pieśni i Tańca „Mazowsze”. Pracuje głównie z solistami „Mazowsza”, którzy na swoim koncie mają dzieła takie jak: „Cud mniemany, czyli krakowiacy i górale”, „Msza Koronacyjna" Wolfganga Amadeusza Mozart, „Requiem” d-moll KV 626 Wolfganga Amadeusza Mozarta, „III Litania Ostrobramska” Stanisława Moniuszki, „Stabat Mater” Giovanniego Battisty Perolessiego oraz wiele solowych utworów z repertuaru Mazowsza.

Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” odznaczony został Krzysztof Fijak – tancerz, wykonawca pierwszoplanowych partii solowych w programie „Kalejdoskop Barw Polski”, a także w spektaklu „Cud Mniemany, czyli Krakowiacy i Górale”. Wystąpił w ponad stu koncertach edukacyjnych zespołu („Tańce narodowe”, „Piękna nasza Polska cała”, „Kraina Marzeń – Tańce narodowe”, „Magiczna Podróż – Piękna nasza Polska cała” i „Romanca a la Kujawiak”). Obdarzony świetnym głosem jest również wykonawcą wielu przyśpiewek ludowych, wykonywanych podczas koncertów Zespołu.

Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” otrzymała również Wioletta Milczuk – związana z Zespołem „Mazowsze” od 1994 roku, najpierw jako tancerka w zespole baletowym , a następnie tancerka - solistka. Od 2008 roku jest kierownikiem Baletu PZLPiT „Mazowsze”. W czasie kariery scenicznej wykonywała pierwszoplanowe partie solowe w programie „Kalejdoskop Barw Polski” (m.in. „Oberek Opoczyński”, „Tańce góralskie”, „Limanowa”).

Odznaki honorowe „Zasłużony dla Kultury Polskiej” otrzymali: Piotr Zalipski – tancerz-solista w Państwowym Zespole Pieśni i Tańca „Mazowsze”oraz Krzysztof Piasecki.

 

Historia Zespołu MAZOWSZE

Zespół MAZOWSZE należy do największych na świecie zespołów artystycznych, sięgających do bogactwa narodowych tańców, piosenek, przyśpiewek i obyczajów. Nazwa zespołu wywodzi się od centralnego regionu Polski – Mazowsza, jednak repertuar MAZOWSZA szybko rozszerzył się o folklor innych regionów. Dziś w dorobku zespołu znajdują się opracowania sceniczne 42 z nich.

Oficjalnie MAZOWSZE powołał do życia dekret Ministerstwa Kultury i Sztuki 8 listopada 1948 roku, polecający Tadeuszowi Sygietyńskiemu zorganizowanie zespołu ludowego, którego zadaniem miała być troska o tradycyjny repertuar ludowy, oparty na pieśniach, przyśpiewkach i tańcach wsi mazowieckiej i regionalnej tradycji artystycznej. Jednak idea zespołu powstała na długo przed tym.

Tadeusz Sygietyński, wybitny kompozytor i miłośnik folkloru oraz Mira Zimińska-Sygietyńska, aktorka przedwojennej sceny, w ruinach bombardowanej Warszawy przyrzekli sobie, że jeśli przeżyją wojnę, założą zespół. O ile dla aktorki filmowej i kabaretowej dziedzina wydawała się odległa, o tyle dla Tadeusza była realizacją dawnych marzeń.

Zimińska porzuciła karierę aktorki i zajęła się sprawami organizacyjnymi. Sygietyński komponował, inspirując się oryginalnymi ludowymi pieśniami. Przetrząsali wiejskie chaty. Zimińska w poszukiwaniu „babcinych” strojów, Sygietyński w poszukiwaniu uzdolnionej młodzieży. Na siedzibę zespołu wybrano podwarszawską posiadłość z początku XX wieku, nazwaną na cześć żony pierwszego właściciela – Karolinem.

Pod koniec 1948 roku do pałacu w Karolinie zjeżdżać zaczęły pierwsze grupy młodzieży z okolicznych wiosek i miasteczek. Rozpoczęła się nauka, próby, ćwiczenia i po dwóch latach, 6 listopada 1950 roku, na deskach Teatru Polskiego w Warszawie odbyła się premiera. W programie koncertu znalazły się piosenki przeplatane tańcami z terenów centralnej Polski.

Już w 1951 roku MAZOWSZE wyruszyło na podbój świata, zaczynając od jedynie słusznego w tych czasach kierunku - ZSRR. Po trzech latach zespół zdobył Paryż (1 października 1954 roku), a sześć lat później przepłynął Atlantyk.

Rok 1955 okrył żałobą MAZOWSZE i zachwiał plany na przyszłość Zespołu. Zmarł Tadeusz Sygietyński. Rysowały się najczarniejsze scenariusze. Rozważano nawet rozwiązanie Zespołu.

„Gdyby nie Mira, nie byłoby Sygietyńskiego, ani MAZOWSZA – napisał kiedyś Marian Hemar, poeta i przyjaciel Zespołu. To nazywana przez wszystkich „Pani Mira” uczyniła MAZOWSZE takim, jakim jest dziś. Poświęcała mu bez reszty swój talent, doświadczenie i życie aż do 1997 roku. To dzięki niej na przestrzeni lat rozszerzono program artystyczny, opracowano nie zbadane wcześniej pieśni religijne, patriotyczne i inne. To dzięki niej MAZOWSZE zdobyło światową sławę.

Ale do sukcesu MAZOWSZA przyczynił się także talent wokalny Stanisława Jopka (okrzykniętego Pierwszym Furmanem Rzeczypospolitej z powodu interpretacji piosenki „Furman”) oraz choreograficzne wizje dawnego solisty baletu – Witolda Zapały.

Dziś MAZOWSZE zachwyca młodością, wigorem, profesjonalizmem i kolorem. W repertuarze Zespołu znajdują się opracowania folkloru z 42. regionów Polski. Podczas jednego koncertu podziwiać można około 20 z nich. Kostiumy różnią się nie tylko pochodzeniem, ale też bogactwem zdobień i materiałami, z których są wykonane. Nawet ważący 14 kg kostium łowicki potrafi zawirować w tańcu niczym lekki tiul.

Niepowtarzalność artystyczna zespołu to synteza jego własnych przymiotów oraz wartości nagromadzonych przez wieki w kulturze narodowej, u których podstaw leży prosta sztuka ludowa w uszlachetnionej, wysublimowanej formie, nie pozbawiona przy tym prawdy, szczerości i prostoty pierwowzorów. Do tych samych źródeł sięgali najwięksi polscy artyści, jak Fryderyk Chopin, Karol Szymanowski podkreślając istotę narodowej tożsamości.

Styl „mazowszański” to ciepło delikatnej stylizacji, uwypuklającej urodę autentyku, zarówno w odniesieniu do muzyki, jak i do choreografii czy kostiumu. Folklor prezentowany przez zespół na scenie staje się sztuką o największej wartości, sztuką o wielkim ładunku emocjonalnym.

Pierwsze sukcesy zagraniczne uświadomiły potrzeby i oczekiwania publiczności. Słowo MAZOWSZE stało się hasłem wywoławczym, utożsamianym z nieznanym dla cudzoziemców krajem i kulturą, zaś dla Polonii stało się synonimem patriotyzmu i ojczyzny.Z uwagi na ogromne bogactwo repertuarowe i działalność na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego MAZOWSZE uznawane jest za zespół narodowy.

Jerzy Waldorff, wybitny krytyk muzyczny, nazwał MAZOWSZE perłą w koronie Rzeczypospolitej. To stwierdzenie  najpełniej oddaje rangę i wartość Zespołu, który od ponad 60 lat porywa publiczność na całym świecie, pełniąc zaszczytną funkcję Ambasadora Polskiej Kultury.

 

„Betlejem polskie”

Zespół MAZOWSZE w roku dwóch jubileuszy: 100. rocznicy odzyskania niepodległości oraz 70. rocznicy powstania Zespołu, przystąpił do realizacji niezwykłego widowiska opartego na dramacie Lucjana Rydla – „Betlejem Polskie”. To przedstawienie, w którym bierze udział 150 wykonawców: aktorów, solistów śpiewaków, artystów baletu, chóru i orkiestry.

Rydlowskie „Betlejem…” dzieje się jednocześnie w trzech planach czasowych – w polskiej współczesności, w naszej rodzimej historii i w czasach biblijnych. Jest wpisane w polski krajobraz i rzeczywistość historyczną – ożywia przeszłość. Jezus rodzi się tu wśród polskiej zimy, a Betlejem leży w Polsce – może gdzieś w Małopolsce,  a może na Kaszubach. Biblijny Herod nie jest tylko władcą starożytnej Palestyny, lecz ciemiężycielem Polski i rusyfikatorem; betlejemscy Trzej Królowie to nasi władcy: Kazimierz Wielki, Władysław Jagiełło i Jan III Sobieski.

Twórcy spektaklu, zachowując równowagę między akcentami sakralnymi i uniwersalnymi, prowadząc swą inscenizację – tak jak każe tradycja teatralna – nieco poza scenariusz, pragną nawiązać do setnej rocznicy odzyskania niepodległości w 2018 roku, Powstania Warszawskiego z 1944 roku oraz do dramatycznych wydarzeń Grudnia 1970 roku, zwiastujących powtórny niepodległościowy zryw Polaków w latach osiemdziesiątych.

„Betlejem polskie” w wykonaniu MAZOWSZA nawiązuje do najwspanialszych kart naszej historii i tworzy nie tylko barwny, patriotyczny fresk narodowych losów, lecz także rozśpiewane i roztańczone widowisko pełne humoru i ognistego tańca z chórami Aniołów, Świętą Rodziną, pełne najpiękniejszych kolęd i pastorałek.