Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu - Archiwum

Największa dotychczas wystawa dzieł polskich malarzy za granicą przedstawia rolę i znaczenie sztuki dla narodu, którego państwo zostało podzielone między Rosję, Austrię i Prusy. Artyści, obrazując historię, kulturę tradycyjną i tęsknotę za wolnością ożywiali wspólnotowość narodu pozbawionego swej państwowości, rozdartego i podzielonego. Ich malarstwo pozostało najważniejszymi dziełami nie tylko w historii sztuki Polski, ale także Europy.

Wystawa jest uczczeniem 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, ale także 100. rocznicy podpisania z Francją „Konwencji w przedmiocie emigracji imigracji”, na mocy której pół miliona robotników wyjechało z przeludnionej Polski do zniszczonej I wojną światową Francji. Ponad połowa z nich osiedliła się i rozpoczęła prace w regionie, w którym położone jest miasto Lens. Ogromnej retrospektywie polskiego malarstwa XIX i początku XX wieku towarzyszy prezentacja prac Kasimira Zgoreckiego „Photographier La Petite Pologne”, który dokumentował życie polskich emigrantów zarobkowych w zagłębiu górniczym Nord-Pas-de-Calais na początku XX wieku.

Na wystawie można prześledzić zarówno wpływy francuskiej sztuki na polskich twórców, jak i łączące nas momenty historii. Znajdują się tam największe dzieła realizmu pędzla Józefa Chełmońskiego („Czwórkę”, „Babie lato”, „Kozaków”), już za życia docenianego w Paryżu, w którym malarz spędził prawie 10 lat. Wojciech Kossak i Piotr Michałowski na swoich obrazach pokazywali postać Napoleona, który dał nam nadzieję na odzyskanie niepodległości, tworząc w 1908 roku Księstwo Warszawskie. Z kolei u Leona Wyczółkowskiego i Olgi Boznańskiej silnie obecne były inspiracje impresjonizmem. Artystka wystawiała zresztą swoje prace na arenie międzynarodowej, wśród takich artystów jak Pierre Bonnard czy Maurice Denis.

Symboliczne miejsce prezentacji ponad 120 polskich arcydzieł - Muzeum Louvre – Lens -  zostało otwarte w 2012 roku na terenie jednej z zamkniętych kopalń, by tchnąć ducha w życie kulturalne tamtejszej społeczności. Muzeum zostało zaprojektowane przez japońskie studio SANAA we współpracy z nowojorską pracownią Imrey Culbert i doczekało się wielu nagród architektonicznych, w tym prestiżowej Prix d’architecture de l’Equerre d’Argent w 2013 r. Z uwagi na swoje położenie geograficzne Louvre-Lens przyciąga turystów z Anglii, Belgii i Niemiec. Rocznie odwiedza je prawie milion zwiedzających.

Minister kultury odwiedzi również Ołtarz Bożego Narodzenia w Dourges. Wykonana w drewnie kapliczka Bożego Narodzenia dłuta Jana Szczepkowskiego (1878-1964) to przykład polskiej sztuki okresu międzywojennego. Utrzymane w geometrycznych formach stylu art déco dzieło w nowatorski sposób nawiązuje do ludowej sztuki góralskiej. W 1925 r. ołtarz został  zaprezentowany w pawilonie polskim podczas Światowej Wystawy Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu i zdobył Grand Prix. Dzieło zostało zakupione przez rząd francuski, autora zaś odznaczono orderem Legii Honorowej. W 1927 r. ołtarz przekazano, za pośrednictwem Kompanii Górniczej, do wybudowanego dla polskiej kolonii kościoła parafialnego pw. św. Stanisława w Dourges.