Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu - Archiwum

Wiceminister Gawin zaznaczyła, że obecna kryzysowa sytuacja związana z planowaną inwestycją została wywołana przede wszystkim przez brak miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, który powinien być uchwalony przez radę gminy.

Uderza nas, że nie ma tutaj planu zagospodarowania przestrzennego. Jeśli gmina ma na swoim terenie taki skarb jak XIX-wieczny zespół pałacowo-parkowy, to plan powinien być uchwalony, ponieważ jest on bardzo ważnym narzędziem ochronnym. Gdyby istniał plan zagospodarowania, to zgoda na inwestycję o charakterze rolniczo-przemysłowym nie zostałaby wydana – podkreśliła Generalny Konserwator Zabytków.

Magdalena Gawin stwierdziła, że niepokojący jest również fakt, że inwestor już wystąpił o pozwolenie na poszerzenie zakresu swojej działalności. Jednocześnie podkreśliła, że spotkanie z przedstawicielami władz gminy i starostwa oraz przedstawicielami lokalnej społeczności było bardzo potrzebne.

Bardzo się cieszę z publicznego zobowiązania złożonego przez wójta gminy Orońsko, że będzie dążył do uzyskania kompromisu, który pozwoli ochronić to miejsce, oraz że dołoży starań, by w ciągu roku został uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego – powiedziała wiceminister Gawin. – Liczę też na pozytywne kontakty z inwestorem. Być może on sam, z własnej woli, przesunie lokalizację inwestycji w inne miejsce. Tak byłoby najlepiej - dodała.

Wiceminister kultury zwróciła się także z apelem do społeczników, mieszkańców, artystów, rzeźbiarzy, malarzy, którzy od wielu lat przyjeżdżają do Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, żeby bronili tego wyjątkowego miejsca. Zadeklarowała, że Ministerstwo Kultury Dziedzictwa Narodowego i Sportu, które przekazuje znaczne środki finansowe na utrzymanie unikatowego XIX-wiecznego dworu wraz z założeniem parkowym, będzie walczyło o zachowanie tej jednej z najważniejszych instytucji kultury.

Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku

Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku jest instytucją kultury, podległą Ministrowi Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Głównym celem Centrum jest działanie na rzecz artystów rzeźbiarzy i wspieranie polskiej sztuki poprzez organizowanie pobytów twórczych, prowadzenie działalności wystawienniczej, edukacyjno-upowszechniającej i dokumentacyjnej, a także gromadzenie kolekcji sztuki.

Instytucja usytuowana jest w zabytkowym zespole pałacowo-dworskim, należącym dawniej do wybitnego artysty – Józefa Brandta. Sławny malarz stał się patronem Centrum Rzeźby Polskiej, a instytucja dba o zachowanie jego dziedzictwa. W XIX-wiecznym pałacu znajduje się ekspozycja wnętrz dworskich, przybliżająca epokę Brandta. Powołana została także Fundacja jego imienia, która zajmuje się opieką nad zabytkowym obiektem i artystyczną spuścizną artysty, wspierając działalność programową Centrum.

W Centrum Rzeźby Polskiej znajdują się pracownie specjalistyczne – kuźnie, gisernie, stolarnie, pracownie ceramiczne. Infrastruktura dla rzeźbiarzy jest sukcesywnie unowocześniana. W ostatnim czasie zmodernizowane zostały pracownie dla artystów, a w 2020 r. utworzona została nowa przestrzeń w formie pracowni wspólnej. Pozyskano dofinansowanie MKDNiS na przebudowę stolarni, instytucja ubiega się także o dofinansowanie na modernizacje odlewni.

W zabytkowym 13-hektarowym parku znajduje się galeria rzeźby w otwartej przestrzeni, tworzona nieprzerwanie od początku istnienia Centrum, która w tym roku obchodzi 40-lecie. Oprócz stałej ekspozycji w parku prezentowane są także wystawy czasowe, m.in. po międzynarodowych plenerach.

Centrum Rzeźby Polskiej może poszczycić się wyjątkową kolekcją sztuki, budowaną dzięki darom, zakupom i depozytom. Sukcesywnie pozyskiwane są nowe cenne dzieła, także dzięki wsparciu uzyskanemu z Programów Ministra KDNiS. Wśród dzieł zakupionych ze środków Ministerstwa są prace Magdaleny Abakanowicz oraz rzeźba sir Anthony’ego Cragga. Ponadto w zbiorach instytucji znajdują się unikatowe prace, m.in. dzieła duetu Kijowski/Kocur, Sylwestra Ambroziaka, Pawła Althamera, Teresy Murak i Jarosława Kozakiewicza.

Centrum czerpie z dziedzictwa kulturowego, równocześnie jednak jest instytucją nowoczesną, realizującą różnorodną działalność i chętnie angażującą się w projekty międzynarodowe, m.in. w program wymiany rezydencji z europejskimi instytucjami. Od 2020 r. realizuje program rezydencji artystyczno-teoretycznych oraz Sympozjum Rzeźby Współczesnej.

Pomimo położenia z dala od głównych miejskich arterii, Centrum Rzeźby Polskiej organizuje w swej siedzibie ważne wystawy problemowe oraz monograficzne przeglądy sztuki. Jest również organizatorem jednego z najstarszych w Polsce przeglądów „młodej” sztuki – orońskiego Triennale Młodych, organizowanego nieprzerwanie od 1992 roku.

W ostatnich latach w Orońsku odbyły się wystawy sławnych artystów: Xawerego Dunikowskiego (2011), Magdaleny Abakanowicz (2013 i 2019), Józefa Brandta (2015), sir Anthony’ego Cragga (2016), Henry’ego Moore’a (2018) czy Petera Johanssona (2020). W ramach prezentacji zewnętrznych wystawy CRP pokazywane są nie tylko w Polsce, ale i w Europie, m.in. Berlinie, Budapeszcie i Rydze.