Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu - Archiwum

Kolekcja artystyczna Stanisława Augusta Poniatowskiego -ostatniego króla I Rzeczpospolitej - była niezwykła, zawierała ponad 2000 obrazów, 700 rzeźb, 80000 rycin i rysunków. Losom tej wyjątkowej królewskiej kolekcji dzieł sztuki poświęcona jest tegoroczna edycja projektu Muzeum Utracone, którego projekcja odbyła się 19 maja w Muzeum Łazienki Królewskie.

Stanisław August Poniatowski był wielkim mecenasem sztuki, a najcenniejsze z posiadanych dzieł chciał zgromadzić w Pałacu na Wyspie w Łazienkach Królewskich, które symbolizują jego wizję „republiki marzeń”. Po zakończeniu działań wojennych wiele z dzieł sztuki, gromadzonych przez króla, zaginęło. Wciąż poszukujemy ponad 160 zabytków z kolekcji m.in.: portretów malowanych przez Ferdynanda Bola „Młodzieniec w kapeluszu” i „Portret młodej kobiety”; „Widok otwartego maneżu” Filipa Wouwermana i „Wiązanka kwiatów i gniazdo ptasie” Jana van Huysuma. Zaginione są także płótna Huberta Roberta „Mieszkanie wśród ruin”, Pierre’a Danloux „Dziewczynka z lalką” i „Chłopiec z piłką” oraz para konnych portretów pędzla włoskiego malarza Francesco Casanovy.

Sukcesem ostatnich lat było odnalezienie w 2015 roku, pochodzącej z kolekcji Stanisława Augusta, rzeźby „Diana„ Jeana Antonia Houdona, która dzięki działaniom MKiDN wróciła do Pałacu na Wyspie. Popiersie znajdowało się w kolekcji od końca XVII wieku i zaginęło z Łazienek Królewskich w trakcie okupacji w 1940 roku. Wraz z 56 obrazami z Muzeum Narodowego w Warszawie, wywiezione zostało do Krakowa, gdzie mieściła się kwatera główna Generalnego Gubernatora Hansa Franka. Od tamtej chwili miejsce przechowywania bezcennej rzeźby pozostawało tajemnicą. Popiersie udało się odnaleźć dopiero w wiedeńskim domu aukcyjnym, gdzie zostało zgłoszone na licytację przez prywatnego kolekcjonera.

Popularyzacja wiedzy na temat dóbr kultury utraconych przez Polskę w czasie wojny, to główny cel współrealizowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego projektu Muzeum Utracone. Projekt ten wpisuje się w działania restytucyjne MKiDN, ponieważ warunkiem skuteczności poszukiwań jest obecnie zbudowanie kręgu zainteresowanych, którzy w przypadku odnalezienia poszukiwanego zabytku poinformują o tym odpowiednie organy. Zazwyczaj informacje przekazywane w ten sposób dotyczą obiektów, które przechowywane są w miejscach niedostępnych osobom postronnym i są tym bardziej cenne.

Projekt Muzeum Utracone powstał w 2009 roku w Ad Artis – Fundacji Sztuki SAR i od razu znalazł się na liście wieloletnich projektów Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Muzeum Utracone, w ciągu 9 lat istnienia, zyskało uznanie fachowców i specjalistów (UNESCO, dyrektorzy największych Muzeów w Polsce, NIMOZ, Archiwa Państwowe, Biblioteka Narodowa itp.) ze względu na swoje walory edukacyjne.