Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu - Archiwum

Artyści ludowi z niecodzienną pasją i przywiązaniem do rodzimych tradycji, chronią od zapomnienia dawne zwyczaje, obrzędy, muzykę, pieśni, gwarę, regionalne stroje, rękodzieło czy sztukę wyobrażeniową. Dzięki nim przetrwało bogactwo niepowtarzalnych elementów dziedzictwa kulturowego, charakterystyczne dla konkretnych regionów naszego kraju – zaznaczył wicepremier Piotr Gliński.

Minister kultury podkreślił także wagę przekazywania lokalnej tradycji z pokolenia na pokolenie i jej nieocenionej roli dla naszego niemeaterialnego dziedzictwa kulturowego.

Cieszy mnie fakt, że autentyczna twórczość muzyczna znalazła swoich młodych kontynuatorów - młodzież wywodzącą się z dużych miast w Polsce, która fascynuje się muzyką tradycyjną polskiej wsi. Przejmuje i uczy się od mistrzów umiejętności i stylu wykonania dawnych pieśni, muzyki czy tańca. Dla tych młodych ludzi jesteście państwo wyjątkowymi wzorami – napisał w liście wicepremier.

Piotr Gliński podkreślił, że wspieranie twórczości ludowej należy do priorytetowych działań Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Bezpośrednio do tej dziedziny kultury adresowane są zwłaszcza programy „Kultura ludowa i tradycyjna” oraz „Etno Polska”. Dotacja Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu na Nagrodę im. Oskara Kolberga w 2021 r. wyniosła 300 tys. zł. Przekazano ją w ramach dotacji podmiotowej dla Instytutu Muzyki i Tańca. Z czego na nagrody dla laureatów przeznaczono kwotę 112 tys. zł.
 

Laureaci 46. edycji Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej”

Laureatów 46. edycji Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” wyłoniła komisja konkursowa. W tegorocznej edycji wyróżnienia przyznano w siedmiu kategoriach. Laureaci reprezentują 13 regionów z 9 województw kraju:

Kategoria I – dla twórców z dziedziny plastyki i folkloru muzyczno-tanecznego

Wanda Majtyka (Popowice, Ziemia Wieluńska, woj. łódzkie) – śpiewaczka solistka, autorka scenariuszy widowisk teatru wiejskiego, instruktorka zespołów w Ożarowie, wykonawczyni plastyki, ozdób z papieru i rekwizytów obrzędowych.

https://www.youtube.com/watch?v=QFbYrQiX050

Henryk Marszał (Przewrotne, pogranicze Lasowiaków i Rzeszowiaków, woj. podkarpackie) – skrzypek i trębacz, wieloletni prymista i kierownik kapeli „Przewrotniacy”, przekazuje tradycje muzyczne młodym wykonawcom.

https://www.youtube.com/watch?v=Kj7DGc0c6IQ

Stanisława Mąka (Rożdżałów, Chełmskie, woj. lubelskie) – uprawia malarstwo i rzeźbę w drewnie, wykonuje plastykę obrzędową i tradycyjne formy ludowego zdobnictwa regionu chełmskiego.

https://www.youtube.com/watch?v=VCCCtVip13g

Genowefa Pabich (Krobia, Kurpie, woj. mazowieckie) – wycinankarka z Puszczy Zielonej, wykonuje też tkaniny, palmy, bukiety z papieru, kierce, przekazuje umiejętności młodemu pokoleniu.

https://www.youtube.com/watch?v=LH6N1HlyDQQ

Bernarda Rość (Szaciłówka, Białostocczyzna, woj. podlaskie) – tkaczka z Podlasia, wykonuje tkaniny dekoracyjne techniką dwuosnowową, o tradycyjnym wzornictwie tematycznym, prowadzi warsztaty w pracowni tkackiej Szlaku Rękodzieła Ludowego Podlasia.

https://www.youtube.com/watch?v=lz77YcEV47E

Kategoria II - dla „Mistrza tradycji”

Maria Grzegorek (Juszczyna, Żywieckie, woj. śląskie) – mistrzyni tradycji, bibułkarka, gawędziarka i poetka, przekazuje rodzinne tradycje wytwarzania kwiatów, wieńców, ozdób choinkowych z bibułki i papieru, od 30 lat prowadzi warsztaty dla dzieci i nauczycieli.

https://www.youtube.com/watch?v=HX6Ezzx1vtQ

Kategoria III – dla twórców za pisarstwo ludowe

Andrzej Dziedzina Wiwer (Szczawnica, Pieniny, woj. małopolskie) – autor utworów literackich gwarą szczawnicką, poezji i prozy, góralskich gawęd i legend, artykułów popularyzujących etnografię górali pienińskich.

https://www.youtube.com/watch?v=lfSLm0jbVs0

Kategoria IV  - dla badaczy, naukowców i animatorów

Barbara Brylak-Załuska (Nowy Sącz, woj. małopolskie) – badaczka kultury ludowej Karpat, etnograf, folklorystka, autorka publikacji, ekspozycji muzealnych, koncepcji wystawienniczych w muzeach skansenowskich Polski południowej, wykładowczyni seminariów folklorystycznych. Konsultuje i animuje społeczny ruch regionalny w Małopolsce.

https://www.youtube.com/watch?v=6GhO28olN78      

Jolanta Danak-Gajda (Łańcut, woj. podkarpackie) – etnograf, muzykolog, dziennikarka Polskiego Radia Rzeszów popularyzująca muzykę ludową, artystów, zespoły regionalne na antenie lokalnej i ogólnopolskiej, autorka artykułów i wydawnictw płytowych z muzyką ludową, jurorka konkursów i festiwali folklorystycznych.

https://www.youtube.com/watch?v=h5_mVbiFgPk

Kategoria V – dla kapel ludowych

Orkiestra Dęta ze Zdziłowic (Zdziłowice Długie, Roztocze, woj. lubelskie)

https://www.youtube.com/watch?v=aDKB2YuP5DQ

Kategoria VI – dla zespołów folklorystycznych

Zespół Śpiewaczo-Obrzędowy „Blinowianki” (Blinów, Roztocze Zachodnie, woj. lubelskie)

https://www.youtube.com/watch?v=43YvLVnNROU

Zespół „Gościszowianie” (Gościszów, woj. dolnośląskie)

https://www.youtube.com/watch?v=tPjte1xdwts

Kategoria VII – dla instytucji i organizacji zasłużonych w opiece i upowszechnianiu kultury ludowej:

Fundacja „Dziedzictwo Nasze” (Węgorzewo, Mazury, woj. warmińsko-mazurskie)

https://www.youtube.com/watch?v=3DuiUDxcoIc

Po raz pierwszy w historii została przyznana również nagroda specjalna dla wyróżniającego się ucznia wskazanego przez laureata Nagrody Kolberga w kategorii „Mistrz tradycji”. Tę nagrodę otrzymała Barbara Wandzel - wykonawczyni żywieckiej plastyki dekoracyjnej i obrzędowej z bibuły i papieru, która jest też kontynuatorką umiejętności twórczych Marii Grzegorek.

O nagrodzie im. Oskara Kolberga

Nagroda im. Oskara Kolberga to najstarsze i najważniejsze wyróżnienie w dziedzinie kultury tradycyjnej w Polsce. Zostało ustanowione w 1974 roku. Jego patronem jest Oskar Kolberg - polski etnograf, folklorysta i kompozytor.

Wyróżnienie corocznie trafia do artystów tworzących w dziedzinach ludowych sztuk plastycznych i rękodzieła, literatury, śpiewu, muzyki instrumentalnej i tańca oraz organizatorów przedsięwzięć artystycznych upowszechniających folklor i sztukę ludową, animatorów, mistrzów, naukowców, badaczy, dokumentalistów, którzy gromadzą i przekazują przyszłym pokoleniom wiedzę o kulturze ludowej.

Organizatorem Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” jest Minister Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Konkurs oraz gala realizowane są przez Instytut Muzyki i Tańca we współpracy z Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu i jego oddziałem – Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze.