Nie żyje Ryszard Bugajski. Odszedł wybitny polski reżyser
08.06.2019
- To niespodziewana i przykra strata dla polskiej kultury. Ryszard Bugajski był wybitnym polskim reżyserem, scenarzystą, ale także pedagogiem, nauczycielem – powiedział wicepremier, minister kultury prof. Piotr Gliński o zmarłym twórcy. Reżyser takich filmów jak „Przesłuchanie”, „Generał Nil”, „Układ zamknięty” oraz „Zaćma” zmarł w wieku 76 lat w piątek, 7 czerwca br., w Warszawie.
- Pamiętamy jego filmy bardzo silnie związane z polską historią, z tymi najważniejszymi być może fragmentami tej historii, ukazujące niezwykłych ludzi i bohaterów, jak „Generał Nil” czy „Przesłuchanie”, ukazujące ten straszliwy czas stalinowski, czas okupacji sowieckiej w Polsce. W zasadzie „Generał Nil” to także historia zemsty i morderstwa politycznego na przywódcy polskiej armii podziemnej" – podkreślił prof. Gliński.
Wicepremier przypomniał także „Układ zamknięty”, który jako jeden z nielicznych pokazuje nieformalne, nielegalne, rozbijające Polskę sieci uwikłań gospodarczo-politycznych z okresu III RP.
- Bugajski był wybitnym polskim reżyserem. Tym bardziej jego odejście jest niepowetowaną stratą dla polskiej kultury – powiedział minister kultury.
Ryszard Bugajski
Urodził się 27 kwietnia 1943 w Warszawie. Był absolwentem filozofii na Uniwersytecie Warszawskim oraz Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi (1973). Zanim zadebiutował wspólnie z Januszem Dymkiem pełnometrażowym filmem fabularnym „Kobieta i kobieta” (1979), współpracował z Krzysztofem Zanussim przy realizacji „Iluminacji” (1972) oraz Danielem Szczechurą przy powstawaniu animacji – „Hobby” (1968) i „Desant” (1986), a także nakręcił kilka dokumentów, m.in. „Maraton” (1971) i „Smak muzyki” (1976).
W roku 1982 nakręcił słynne „Przesłuchanie”, uznane przez władze za najbardziej antykomunistyczny film w historii PRL-u. Film został przeznaczony do likwidacji, a pozbawiony możliwości wykonywania zawodu reżyser zdecydował się na emigrację – wyjechał do Kanady, gdzie nakręcił fabularny „Clearcut” (1991) oraz odcinki popularnych seriali, m.in. „Alfred Hitchcock przedstawia” i „The Twilight Zone”. Kopię „Przesłuchania”, które opowiada o niewinnej piosenkarce poddanej w więzieniu brutalnym przesłuchaniom udało się ocalić, i w stanie wojennym film ukazał się w nielegalnym obiegu na kasecie wideo. Oficjalna premiera filmu odbyła się dopiero na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni w 1989 roku. „Przesłuchanie” zostało także docenione na festiwalach w Chicago, Belgradzie oraz Cannes, gdzie rolę Krystyny Jandy uznano za najlepszą kreację żeńską.
W 1995 roku reżyser nakręcił w Polsce „Graczy – film utrzymany w konwencji political fiction, rozgrywający się w czasie kampanii prezydenckiej Lecha Wałęsy – „Graczy”. Dwa lata później powrócił na stałe do kraju i przez kilka lat był głównym reżyserem „Wiadomości” w Programie 1 Telewizji Polskiej. W 2009 roku w filmie "Generał Nil" (nagrody m.in. w Chicago, Hanowerze, Houston) udanie zrekonstruował ostatnie lata życia legendarnego dowódcy Kedywu Armii Krajowej generała brygady Augusta Emila Fieldorfa ps. „Nil”, a cztery lata później zrealizował „Układ zamknięty”(2013) – opartą na prawdziwych wydarzeniach historię właścicieli świetnie prosperującej firmy, którzy – wskutek zmowy skorumpowanych urzędników – zostali pokazowo zatrzymani pod zarzutem działania w zorganizowanej grupie przestępczej.
W swoim ostatnim filmie „Zaćma”, nakręconym w 2016 r., powrócił do lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku, powiadając o ostatnich latach życia Julii Brystigerowej – osławionej funkcjonariuszki Urzędu Bezpieczeństwa zwanej „Krwawą Luną”, która pod koniec życia zbliżyła się do środowiska skupionego wokół Zakładu dla Niewidomych w Laskach i zmarła jako żarliwa katoliczka.
Ryszard Bugajski zmarł 7 czerwca 2019 r. w Warszawie.
