Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu - Archiwum

[[jQueryInclude?preset=slides]]

Na zdjęciu rodziny osób uhonorowanych, które odebrały odznaczenia. Fot. Danuta Matloch

fot. Danuta Matloch

fot. Danuta Matloch

fot. Danuta Matloch

fot. Danuta Matloch

fot. Danuta Matloch

 

Komisaryczny prezydent okupowanej Warszawy Julian Kulski wraz z żoną Eugenią oraz jej siostrą Zofią Zembrzuską zostali wyróżnieni odznaczeniami From the Depths dla Sprawiedliwych im. Edwarda Mosberga. Odznaczenia te przyznawane są Polakom, którzy ratowali Żydów w czasie II wojny światowej. Po ceremonii wręczenia odznaczeń odbyła się europejska premiera filmu „Destination Unknown” („Cel nieznany”). W uroczystości, która odbyła się 19 sierpnia w warszawskiej Kinotece wzięli udział m.in. wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński, przedstawiciele Kongresu USA oraz wicemarszałek Knessetu Yehiel Hilik Bar. Odznaczenia w imieniu uhonorowanych odebrali członkowie rodziny. 

"Wiele nazwisk wciąż pozostaje nieznanych"

Wicepremier Piotr Gliński w kontekście znaczenia nagrody From The Depths podkreślił, że "wydobywa ona z mroków historii tych Polaków, którzy nie zostali dotychczas zauważeni, odznaczeni chociażby przez Instytut Yad Vashem, a którzy w czasie wojny, w bardzo istotny, bo systemowy sposób pomagali przeżyć Holokaust polskim obywatelom pochodzenia żydowskiego".

- Wiele nazwisk wciąż pozostaje nieznanych. Historia rodziny Kulskich, historia polskich bohaterów, którzy każdego dnia udowadniali swój heroizm, wciąż czeka na to, aż zostanie opowiedziana - powiedział minister kultury prof. Gliński.

Wyróżnieni odznaczeniami From the Depths im. Edwarda Mosberga

Zofia z Soleckich Zembrzuska – ur. 21 V 1915 r. w Brnie na Morawach  – zm. 28 III 1982 r. w Warszawie. Pielęgniarka chirurgiczna pracująca w Warszawskim Szpitalu Praskim p.w. Przemienienia Pańskiego. Ukrywała w swoim mieszkaniu znanego lekarza ze Lwowa, dr. Leona Katznera (dr Jan Łoziński), z którym pracowała w tymże szpitalu.

Eugenia z Soleckich Kulska – ur. 8 VIII 1899 r. w Mielcu - zm. 10 VIII 1995 r. w Warszawie. Żona Julian S. Kulskiego, przedwojennego wiceprezydenta Warszawy. W czasie okupacji prowadziła gospodarstwo ogrodnicze w Baniosze pod Warszawą, tam dała schronienie Annie Katzner (Zofii Łozińskiej) oraz znalazła miejsce dla jej córki i zięcia.

Julian Spitosław Kulski – ur. 5 XII 1892 r. w Warszawie – zm. 18 VII 1976 w Warszawie. Żołnierz legionów, uczestnik wojny polsko-sowieckiej, przedwojenny wiceprezydent Warszawy, zastępca i przyjaciel Stefana Starzyńskiego. W czasie okupacji pełni podwójną rolę – administratora, który podlega okupantowi oraz prezydenta miasta, współpracującego z podziemiem.

Tysiące obywateli pochodzenia żydowskiego dzięki działaniom Kulskiego uzyskało fałszywe tożsamości i miejsce zatrudnienia w strukturach miejskich. Był pierwszym zwierzchnikiem Ratusza, który odwiedził zwierzchnika Gminy Żydowskiej w getcie.

Edward Mosberg – patron odznaczeń 

Ocalaly z Holocaustu Edward Mosberg (92 lata) urodził się w Krakowie, a obecnie mieszka w New Jersey. Przyczynił się do pogłębienia dialogu pomiędzy Żydami i Polakami oraz niestrudzenie pracował nad promowaniem edukacji o Holocauście na całym świecie. Edward Mosberg jest jednym z ostatnich żyjących, którzy przeżyli Płaszów i Mathausen. W momencie, w którym wybuchła II wojna światowa Mosberg miał 13 lat. W 1941 roku jego rodzina została zesłana do getta w Krakowie, a jeszcze wcześniej jego ojciec został pojmany i słuch o nim zaginął. W 1943 r. getto zostało ”zlikwidowane" - jego matka trafiła do Auschwitz, gdzie została zamordowana. Dzieci zesłano do Płaszowa, a stamtąd do licznych niemieckich, nazistowskich obozów koncentracyjnych, w tym Mathausen. Przez wiele miesięcy we włoskim sanatorium walczył z gruźlicą. Pomimo tego, dziewiętnastolatek przysiągł sobie żyć pełnią życia - ponownie nawiązał kontakt z Cesią Storch, dziewczyną z Krakowa, która żyła w barakach obozowych z jego siostrami. Mając ukończoną jedynie 7 klasę i 10 dolarów w kieszeni, w 1951 roku Edward przybył do Nowego Jorku wraz ze swoją nową narzeczoną, zamieszkując w Harlemie wraz z ich osiemnastomiesięczną córką (później mieli jeszcze dwie córki i sześcioro wnucząt). Mosberg, zanim odniósł sukces w branży deweloperskiej, był zatrudniony w 3 różnych miejscach jednocześnie, m.in. zszywał książeczki kieszonkowe zarabiając 50 centów za godzinę. Dziś Edward Mosberg przemawia na całym świecie, edukując i pielęgnując pamięć o Holocauście.