Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu - Archiwum

List wicepremiera, ministra kultury prof. Piotra Glińskiego

Szanowni Państwo,

zgromadziliśmy się dzisiaj, towarzysząc w ostatniej drodze zmarłemu 14 kwietnia 2020 roku śp. Januszowi Wasylkowskiemu - dramaturgowi, pisarzowi i publicyście, nade wszystko wytrawnemu znawcy i niestrudzonemu popularyzatorowi dziejów i kultury Lwowa. Zmarły był bez wątpienia postacią nietuzinkową, a Jego życiorysem i dokonaniami można by obdzielić co najmniej kilka osób. Dość wspomnieć, że dopiero jako człowiek dojrzały mógł się w pełni poświęcić swym największym pasjom: kolekcjonerstwu leopolianów, studiom nad dziedzictwem artystyczni m Lwowa, nade wszystko zaś - opiece nad spuścizną kulturową Miasta Zawsze Wiernego.

Janusz Wasylkowski urodził się we Lwowie w 1933 roku. W 1944 roku, zmuszony wyrokami Historii, opuścił swą małą ojczyznę. We Wrocławiu ukończył studia polonistyczne, podczas których związał się ze studencką sceną teatralną i z powodzeniem rozpoczął karierę dramatopisarską. W 1961 roku przeniósł się do Warszawy, gdzie poświęcił się dziennikarstwu; kierował również Teatrem Rozrywki w TVP oraz Teatrem „Buffo”. Janusz Wasylkowski był autorem szeregu publikacji sztuk teatralnych, wierszy, monografii historycznych, zbiorów aforyzmów i reportaży. W jego bogatym dorobku pisarskim szczególne miejsce zajmują publikacje o tematyce lwowskiej.

Jako szczególną powinność i prawdziwą pasję Janusz Wasilkowski traktował społeczną działalność na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego Lwowa - Miasta, które samo się nie obroni. Od 1982 r. był jednym z organizatorów podziemnego zespołu Historii Lwowa działającego przy parafii pw. Św. Trójcy na Solcu w Warszawie, czynnie uczestniczył w jego pracach. W 1991 roku powołał do życia Instytut Lwowski oraz rozpoczął wydawanie „Rocznika Lwowskiego”, Ów naukowo-artystyczny periodyk od ponad ćwierćwiecza stanowi zasadnicze forum debaty nad dziedzictwem Lwowa oraz sposobami jego zachowania dla potomności. Czasopismo odegrało z pewnością kluczową rolę utrwalenia pamięci o polskim dziedzictwie kulturowym Grodu nad Pełtwią.

Za wieloletnią działalność w sferze ochrony i popularyzacji dziedzictwa Lwowa Janusz Wasilkowski został uhonorowany Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Otrzymał również Złotą Odznakę Związku Ziem Wschodnich w Londynie, medal „Pro memoria”, wyróżnienie honorowe Nagrody literackiej im. Władysława Reymonta (za zasługi dla ocalenia pamięci Lwowa), odznaczenie „Polonia Mater nostra est” oraz nagrodę IPN „Kustosz Pamięci Narodowej”.

W imieniu własnym oraz licznych pracowników Ministerstwa, którzy przez lata mieli zaszczyt współpracować ze śp. Januszem Wasylkowskim, pragnę prosić Rodzinę i Bliskich Zmarłego o przyjęcie wyrazów głębokiego współczucia. Odszedł Lwowianin wierny frazie Zbigniewa Herberta:

i jeśli Miasto padnie a ocaleje jeden
on będzie niósł Miasto w sobie po drogach
wygnania
on będzie Miasto.

Cześć Jego pamięci!

Wicepremier, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego
prof. dr hab. Piotr Gliński

 

---

 

Janusz Wasylkowski

Urodził się w 1933 r. we Lwowie. Udział w życiu kulturalnym rozpoczął w latach pięćdziesiątych XX w. podczas studiów na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Wrocławskiego jako współzałożyciel Teatrzyku Satyry „Ponuracy”. Jego twórczość sceniczna rozpoczęła się również we Wrocławiu. Pierwszą sztuką była komedia Wszystko przepadło (1957) wystawiona w przemyskim Teatrze Fredreum. W późniejszych latach powstały kolejne utwory, m.in.: Początek komedii (1961), Węzeł rodzinny i Upalny dzień (1963), Ten trzeci (1965), Dyptyk katastroficzny (1975), Królewski błazen (1984), Trzasnęło nas po fajrancie (1985). W latach 1972-1974 Janusz Wasylkowski był kierownikiem artystycznym Teatru Rozrywki TVP, dla którego zrealizował 45 spektakli, a w latach 1987-1988 kierował Teatrem „Buffo”.

Szczególnie ważną i owocną sferą działalności Janusza Wasylkowskiego była popularyzacja historii oraz dziedzictwa Lwowa i Kresów Wschodnich. Od 1982 r. uczestniczył w pracach podziemnego zespołu „Historii Lwowa” (działającego pod opieką ks. prof. Marka Kiliszka przy parafii Św. Trójcy na Solcu w Warszawie). W 1990 r. powołał do życia Instytut Lwowski, a w 1991 r. wydał pod swoją redakcją pierwszy tom Rocznika Lwowskiego. Dotychczas ukazało się jego 21 tomów. Na łamach tego periodyku publikowane były teksty nie tylko autorów krajowych, ale również twórców i badaczy polskich zamieszkałych na Ukrainie.

Za wieloletnią działalność w sferze ochrony i popularyzacji dziedzictwa Lwowa został odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Otrzymał również Złotą Odznaką Związku Ziem Wschodnich w Londynie, medal „Pro memoria”, wyróżnienie honorowe Nagrody literackiej im. Władysława Reymonta (za wszelkie zasługi dla ocalenia pamięci Lwowa), odznaczenie „Polonia Mater nostra est” oraz nagrodę „Kustosz Pamięci Narodowej”.

Janusz Wasylkowski zmarł 14 kwietnia 2020 r. w wieku 87 lat.