Perła polskiego baroku u pijarów w Krakowie
19.12.2019
Historia mówi z tych ścian, z tego miejsca – powiedział wicepremier, minister kultury prof. Piotr Gliński podczas wizyty w kościele pw. Przemienienia Pańskiego w Krakowie, w którym można od dziś podziwiać barokowe malowidła autorstwa Andrzeja Radwańskiego. Polichromie odrestaurowano w ramach realizacji projektu „Perła polskiego baroku – rewaloryzacja nowo odkrytych, unikatowych polichromii w krypcie kościoła Pijarów w Krakowie oraz odtworzenie historycznych galerii w Kolegium Pijarskim w celu udostępnienia zabytkowych wnętrz i poszerzenia działalności kulturalnej”. Projekt został dofinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-20.
Wicepremier prof. Piotr Gliński, zwiedzając odrestaurowaną kryptę w kościele pw. Przemienienia Pańskiego, zwrócił uwagę na kunszt osób, dzięki którym polichromie Andrzeja Radwańskiego zostały przywrócone:
Nasi wspaniali historycy sztuki i konserwatorzy potrafią robić takie cuda, a ja się cieszę, że my możemy takie wspaniałe realizacje finansować.
Minister kultury dodał, że w ostatniej perspektywie aż 140 projektów europejskich było finansowanych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego – „Perła polskiego baroku” jest właśnie jednym z nich.
Efekt mówi sam za siebie – freski i polichromie stwarzają wrażenie niesamowicie ekspresyjnych, naturalnych – podkreślił wicepremier Gliński. – To malarstwo najwyższej próby pojawiło się ponownie w miejscach, gdzie do niedawna były białe ściany.
Kościół pijarski pw. Przemienienia Pańskiego to dzieło architektów Kacpra Bażanki i Franciszka Placidiego. Upiększony pracami malarzy, m.in. Franza Ecksteina i Andrzeja Radwańskiego, jest ostatnim monumentalnym dziełem budownictwa sakralnego Krakowa czasów nowożytnych. Zachowane dokumenty i prace konserwatorskie potwierdzają, że klasztor pijarów wzniesiony w pierwszej połowie XVIII w. skrywa w swoich podziemiach elementy starszej zabudowy: budynki mieszkalne i gospodarcze z 1 połowy XIV w.
W 2013 r. dokonano zaskakującego odkrycia – w dolnym kościele ujawniono barokowe malowidła. Dzięki badaniom historycznym dzisiaj już wiemy, że w 1733 r. dolny kościół konsekrowano jako kaplicę Świętych Schodów z relikwiami męczenników i partykułami Krzyża Świętego. Na szczycie schodów znajdował się ołtarz Więzienia Jezusowego, a pod nimi grota Grobu Pańskiego. Kaplicę otaczają katakumby, w których znajdują się trumny zmarłych duchownych i świeckich. Od końca XIX w. krypta była używana jako kaplica przedpogrzebowa. W 1907 r. wystawiono w niej trumnę Stanisława Wyspiańskiego. Przez ostanie lata miejsce to było znane jako galeria pn. „Krypta u Pijarów”, a w czasie Triduum Paschalnego – z ciekawych instalacji Grobu Pańskiego.
Część dawnego klasztoru pijarskiego, zwana Klasztorkiem, położonego po prawej stronie kościoła, zakupiona w 1875 r. przez Władysława Czartoryskiego, stała u początków Muzeum Czartoryskich.
Dzięki realizacji projektu „Perła polskiego baroku – rewaloryzacja nowo odkrytych, unikatowych polichromii w krypcie kościoła Pijarów w Krakowie oraz odtworzenie historycznych galerii w Kolegium Pijarskim w celu udostępnienia zabytkowych wnętrz i poszerzenia działalności kulturalnej” przeprowadzony został generalny remont wnętrza krypty i wszystkich podziemnych pomieszczeń Kolegium, a także konserwacja krypty, zwiększenie powierzchni wystawienniczych oraz przede wszystkim – odsłonięcie i konserwacja zabytkowej, pochodzącej z I połowy XVIII w. polichromii w krypcie kościoła, która stanowi jedno z ważniejszych odkryć dokonanych w ostatnich latach w Krakowie.
Więcej informacji o projekcie na www.krypta.piiarzy.pl
