„Po Wielkiej Wojnie. Nowa Europa 1918-1923” – międzynarodowa wystawa plenerowa na pl. Piłsudskiego w Warszawie
13.08.2020
Wydarzenia sprzed 100 lat mają niebagatelne znaczenie dla współczesnej Europy, której przypuszczalnie nie znalibyśmy w obecnym kształcie, gdyby nie bohaterstwo polskich wojsk, powstrzymujących rozprzestrzenienie się rewolucji bolszewickiej na inne kraje w Europie – mówił minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński podczas inauguracji międzynarodowej wystawy plenerowej Po Wielkiej Wojnie. Nowa Europa 1918–1923 przygotowanej przez Europejską Sieć Pamięć i Solidarność we współpracy z międzynarodowym gronem historyków. Wystawę można oglądać na Pl. Piłsudskiego w Warszawie.
Minister kultury podkreślał, że Bitwa Warszawska jest bardzo ważnym punktem na mapie tworzenia polskiej tożsamości narodowej. Warto też pamiętać o międzynarodowej pomocy, którą otrzymała wtedy Polska, m.in. o ponad 20 milionach naboi z magazynów węgierskiej armii wysłanych na pomoc walczącym w obronie Warszawy.
Jak to możliwe, że narody, które przed 1914 rokiem mogły jedynie marzyć o odzyskaniu lub utworzeniu własnego państwa, cztery lata później współdecydowały o swoim losie na arenie międzynarodowej? Co oznaczał koniec Wielkiej Wojny i jakie jego długofalowe skutki odczuwamy do dziś? Jakie są ścieżki dziejowe poszczególnych krajów? Jak długo kształtowały się granice i organizacje państwowe? To tylko niektóre pytania, na które próbują odpowiedzieć twórcy wystawy “Po Wielkiej Wojnie” – mówił prof. Gliński.
Podkreślał, że w latach 1918-1923 roku walka o utrzymanie wolności dla wielu narodów wiązała się z wielkim wysiłkiem. Ekspozycja pokazuje rozmaitość doświadczeń roku 1918 i jego następstw. Jest w niej więc miejsce na różne punkty widzenia, różne interpretacje i oceny poszczególnych zjawisk, faktów i postaci, a także na indywidualne opowieści osób, które żyły w tamtym okresie.
Wystawa „Po Wielkiej Wojnie. Nowa Europa 1918-1923” została pokazana po raz pierwszy w czeskiej Pradze w październiku 2018 r., przy okazji 100 rocznicy zakończenia I wojny światowej. Następnie gościła m.in. w Bośni i Hercegowinie, Francji, Niemczech, na Słowacji. Jej polska prezentacja odbywa się w roku okrągłej rocznicy 100-lecia Bitwy Warszawskiej, mającej doniosłe znaczenie dla przebiegu procesu ustanawiania granic, polskiej drogi do niepodległości i powstrzymania marszu Armii Czerwonej na Zachód, grożącego rozlaniem się rewolucji bolszewickiej na wiele krajów europejskich. Wojna polsko-bolszewicka oraz sama bitwa mają do dziś fundamentalne znaczenie dla polskiej tożsamości oraz pamięci. Unikatowy charakter wystawy, uwzględniający różne punkty widzenia i różne narracje, pozwala spojrzeć na Bitwę Warszawską z szerszej, europejskiej perspektywy. Ukazuje jej znaczenie w kontekście międzynarodowym, co pozwala na lepsze zrozumienie jej wagi i roli w procesie kształtowania się ładu europejskiego po pierwszej wojnie światowej.
– Chcemy pokazać, że konsekwencje niektórych zjawisk sprzed 100 lat odczuwamy do dziś. Poprzez zestawienie różnych interpretacji procesów, które rozegrały się w naszym regionie po Wielkiej Wojnie, możemy zaprezentować także odmienne wrażliwości poszczególnych narodów i różnorodność obrazów tego konfliktu utrwalonych w zbiorowej pamięci. – mówi prof. Jan Rydel, koordynator strony polskiej w Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność (ENRS), a prof. Barbara Kirshenblatt-Gimblett, jedna z konsultantek scenariusza wystawy, dodaje: – Wystawa przywołuje ważne wydarzenia sprzed 100 lat, uzmysławiając nam, dlaczego są one istotne dla zrozumienia nie tylko II wojny światowej, ale także współczesnej Europy Środkowo-Wschodniej.
Wystawa, w ramach której prezentowanych jest ponad 200 materiałów archiwalnych – zdjęć, map, dokumentów, zapisów dźwiękowych, indywidualnych wspomnień – jest efektem
2-letniej pracy twórczej wieloosobowego międzynarodowego zespołu ekspertów naukowych i historyków z 20 krajów świata. Jest to projekt realizowany przez Europejską Sieć Pamięć i Solidarność, międzynarodową inicjatywę tworzoną przez Polskę, Niemcy, Rumunię, Słowację, Węgry, Gruzję i Albanię, której celem jest dokumentowanie i upowszechnianie wiedzy o negatywnych skutkach systemów totalitarnych w Europie w XX wieku. Projekt stanowi też jeden z międzynarodowych elementów Wieloletniego Programu Rządowego „Niepodległa 2017-2022”.
Więcej informacji na temat projektu, ekspertów zaangażowanych w przygotowanie wystawy oraz jej międzynarodowej trasy można znaleźć pod adresem: www.enrs.eu/afterthegreatwar.
