Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu - Archiwum

Największe projekty obchodów

Akcja „Niepodległa do hymnu” połączyła wszystkich Polaków. W Poznaniu, na Śnieżce, czy w lodowatej wodzie Jeziora Dywickiego - cała Polska dołączyła do akcji. Mazurek Dąbrowskiego wybrzmiał w kilkuset miejscach w Polsce i na świecie, a uczestniczyło w nim ok. 250 000 osób. Głównym kulturalnym wydarzeniem obchodów był Koncert dla Niepodległej na Stadionie PGE Narodowy, transmitowany przez 5 stacji telewizyjnych i radiowych. Koncert oglądało ponad 7 000 000 osób. Przygotowaliśmy również ofertę rodzinnego, wspólnego i radosnego świętowania. 11 listopada na Krakowskim Przedmieściu odbył się Festiwal Niepodległa. Na trzech scenach na uczestników czekały liczne koncerty, pokazy taneczne, warsztaty artystyczne, strefa dla dzieci, rekonstrukcje historyczne i pokazy zabytkowych aut i powozów konnych. W Festiwalu uczestniczyło ok. 300 000 osób.

Wybrane projekty ogólnopolskie

Z okazji setnej rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę w instytucjach kultury w całej Polsce, muzeach, filharmoniach, teatrach, galeriach sztuki, zorganizowano wiele projektów umożliwiających świętowanie tej rocznicy w przeróżne sposoby. Według danych MKiDN, frekwencja w tych instytucjach wyniosła ponad 135 000. Wśród wydarzeń ciesiących się szczególnym zainteresowaniem były projekty realizowane przez czołowe polskie instytucje kultury, takie jak: Muzeum Narodowe w Warszawie (wystawa „Krzycząc: Polska!Niepodległa1918”), Muzeum Narodowe w Krakowie (wystawy „Niepodległość. Wokół myśli historycznej Józefa Piłsudskiego” oraz „Stanisław Wyspiański”), Muzeum Łazienki Królewskie (wystawa „Blask orderów w 100-lecie odzyskania niepodległości”), Zamek Królewski w Warszawie (wystawa „Znaki Wolności. O trwaniu polskiej tożsamości narodowej”), Muzeum Sztuki w Łodzi (obchody Roku Awangardy), Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku (wystawy „Milion zza oceanu. Amerykanie polskiego pochodzenia w Armii USA w czasie drugiej wojny światowej”, „Pancerne Skrzydła”, „Rzeźby przedstawiające Ojców polskiej Niepodległości”).

Warto także wspomnieć o kilku innych projektach przygotowanych przez instytucje MKIDN:

Polskie Wydawnictwo Muzyczne – „100 na 100. Muzyczne Dekady Wolności” – projekt, który  zakłada utrwalenie i upowszechnienie w międzynarodowym obiegu kulturowym najnowszego dziedzictwa muzyki polskiej – 100 najważniejszych starannie wyselekcjonowanych dzieł literatury muzycznej. W ramach projektu 11 listopada 2018 roku odbyło się 11 koncertów w Polsce i 11 koncertów na świecie. W Polsce koncertów z cyklu Muzyczne Dekady Wolności wysłuchali melomani z Katowic, Białegostoku, Olsztyna, Łodzi, Rzeszowa, Szczecina, Poznania, Wrocławia, Warszawy, Krakowa i Gdańska. Za granicą koncerty odbyły się w Chicago, Frankfurcie nad Menem, Kopenhadze, Londynie, Lwowie, Mediolanie, Melbourne, Nowym Jorku, Paryżu, Tokio i Wiedniu.

Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych – zorganizowało wystawę „11 listopada z Historią w ożywionych obrazach”, która była wydarzeniem edukacyjno-patriotycznym oraz ogólnopolskie pokazy filmowe cyklu „Polska Niepodległa – Historia w ożywionych obrazach”.

Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych – Archiwa Rodzinne Niepodległej – projekt pozyskania od osób prywatnych archiwaliów, które są zabezpieczane poprzez ich cyfrowe odwzorowanie lub przejęcie oryginałów do państwowego zasobu archiwalnego. W efekcie tych działań powstaje narodowa kolekcja niepodległościowa udostępniona w specjalnie przygotowanym portalu internetowym. Zakłada się, że repozytorium to ukaże dążenia niepodległościowe, walkę narodowowyzwoleńczą, lata odbudowy i organizacji państwa polskiego, pracę zawodową, artystyczną, społeczną i polityczną, a także życie codzienne obywateli. Portal będzie dostępny on-line, a zamieszczone w nim archiwalia będą mogły być wykorzystywane w celach poznawczych, hobbystycznych czy naukowo-badawczych.

Narodowy Instytut Dziedzictwa – „100 Pomników Historii” - projekt przewiduje przeprowadzenie procedury uznania za Pomnik Historii kolejnych 40 zabytków. Zabytki nieruchome będące pomnikami historii mają wybitną wartość historyczną, naukową i artystyczną o znaczeniu ponadregionalnym, mają szczególne znaczenie dla polskiego dziedzictwa kulturowego, utrwalone są w świadomości społecznej i stanowią źródło inspiracji dla kolejnych pokoleń.

Europejskie Centrum Solidarności – „Nić. Sploty wolności” - wystawa czasowa tkanin z motywami narodowymi z czasu zaborów, okresu międzywojennego, II wojny światowej, czasów komunistycznych i powstania Solidarności. Podkreśla rolę wysiłków pojedynczych osób, które wykonywały codzienne gesty na rzecz wspólnoty narodowej. Wystawie towarzyszą warsztaty dla dzieci i młodzieży, łączące edukację plastyczną z edukacją historyczno-społeczną, a także wykłady dla dorosłych z udziałem darczyńców Archiwum ECS.

Wybrane projekty regionalne.

W ramach Programu Wieloletniego „Niepodległa” w 2018 roku dofinansowano 285 projektów samorządowych instytucji kultury i organizacji pozarządowych. To świętowanie w całej Polsce, w atrakcyjnej, angażującej formie, odwołujące się do lokalnego dziedzictwa danych społeczności. O powszechnej chęci świętowania świadczyć może liczba złożonych wniosków (a więc planowanych wydarzeń) – łącznie ponad 3 tys. Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny w dniach 10-12 listopada występował z koncertami „A to Polska właśnie”, w których uczestniczyło w sumie ok. 3800 osób. Specjalny program pieśni patriotycznych z projekcją multimedialną przygotował Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca „Mazowsze” w dwóch koncertach dla ok. 1400 widzów. Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce włączyło się do wspólnych uroczystości poprzez wystawę planszową „Granice Rzeczypospolitej 1918-1945”, którą w dniach 10-12 listopada zwiedziło 2661 osób. W Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu zorganizowano trzy wystawy „Ogólnopolska Wystawa Kolekcjonerska – Brzeg dla Niepodległej”, „Historia Polski według Komiksu”, Husaria i broń wschodnia – historia oręża polskiego” oraz koncert „Niepodległa” w wykonaniu młodzieży artystycznej z Brzeskiego Centrum Kultury – frekwencja w tym muzeum wyniosła ponad 6000 osób.

W kilkudziesięciu szkołach muzycznych I i II stopnia organizowane były wydarzenia artystyczne związane z obchodami. Zespół Państwowych Szkół Muzycznych w Szczecinie zrealizował szkolny projekt „Nasza Niepodległa”, w ramach którego zorganizowano „Szkolne Kino Niepodległej”, wystawy „Wielcy Polacy XX wieku”, debatę oxfordzką „Bilans 100 lat niepodległości”, koncerty „Pieśni Niepodległej”, przedstawienie słowno-muzyczne „Naszej Niepodległej”.

Wybrane projekty międzynarodowe

Setna rocznica odzyskania niepodległości to również promocja polskiego dziedzictwa za granicą. W ramach Programu Wieloletniego „Niepodległa” w 2018 roku realizowanych jest niemal 300 wydarzeń zagranicznych, np. wystawa polskiej awangardy w Centre Pompidou w Paryżu, azjatycka trasa koncertowa orkiestry Sinfonia Varsovia z solistką Anne Sophie Mutter pod dyrekcją Krzysztofa Pendereckiego czy wystawa „The ABCs of Polish Design” na festiwalu Vienna Design Week.

A także:

Głosy gór w Nowym Jorku – 14 listopada w nowojorskiej Carnegie Hall wystąpili Janusz Olejniczak, Sebastian Karpiel-Bułecka, znakomici muzycy z Atom String Quartet, Neo Quartet pod dyrekcją Macieja Mosia. W programie koncertu przygotowanego przez Teatr Wielki-Operę Narodową publiczność usłyszała czerpiące z gór kompozycje m.in. Karola Szymanowskiego, Wojciecha Kilera i Henryka Mikołaja Góreckiego. Całość dopełniła projekcja zdjęć Mieczysława Karłowicza. Koncert przyjęto owacją na stojąco!

Koncert NOSPR i Szymona Nehringa w złotej sali Musikverein w Wiedniu - wiedeńska publiczność 17 listopada wysłuchała Uwertury do opery „Halka” Stanisława Moniuszki, jednego z najważniejszych XIX-wiecznych polskich kompozytorów oraz – flagowy już dla tegorocznych uroczystości rocznicowych – Koncert fortepianowy a-moll op. 17 Ignacego Jana Paderewskiego, którego prawykonanie miało miejsce 20 stycznia 1889 roku w Wiedniu.

Wystawa „Młoda Polska. Polish Fin de Siècle Art” w Göteborgu - we współpracy z Muzeum Narodowym w Warszawie i Instytutem Adama Mickiewicza, otwarto przekrojową wystawę poświęconą sztuce polskiej z przełomu XIX i XX wieku, przede wszystkim okresu Młodej Polski. Prezentowanych jest na niej ponad 60 dzieł autorstwa słynnych polskich artystów twórców, takich jak Olga Boznańska, Józef Chełmoński, Jacek Malczewski, Józef Mehoffer, Edward Okuń, Wojciech Weiss, Witold Wojtkiewicz i Stanisław Wyspiański. Wystawę można oglądać do 17 marca 2019 roku.

“Quarks, Elephants & Pierogi: Poland in 100 Words”- publikacja, która składa się z serii 100 ilustracji i artykułów pisanych w języku angielskim, skierowanych do czytelników zagranicznych oraz osób polskiego pochodzenia mieszkających za granicą. Ma na celu w ciekawy, nowoczesny i atrakcyjny sposób pokazać bogactwo języka polskiego w kontekście polskiej kultury, historii i tradycji.

SFTEW słucha cała Ameryka od Puerto Rico po Alaskę - Stories from The Eastern West to anglojęzyczna seria słuchowisk, która ma za zadanie opowiedzieć odbiorcom zagranicznym najważniejsze i najciekawsze historie z Polski i Europy Środkowo-Wschodniej.

W latach 2017-2021 zrealizowanych zostanie w sumie ok. 400 zagranicznych projektów kulturalnych. Na swoją kolej w tym roku czekają jeszcze m.in. dwa wyjątkowe projekty:

„Paderewski Cycle" – konkurs w Stanach Zjednoczonych na musical inspirowany postacią i dorobkiem Ignacego Jana Paderewskiego. Między 28 listopada a 6 grudnia w czterech miastach Stanów Zjednoczonych Nowym Orleanie, Los Angeles, Albuquerque i Nowym Jorku prezentowane będą prace „work-in-progress” siedmiu jednoaktowych musicali o Paderewskim.

Hymne a la Pologne – uroczysty koncert z okazji 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości 2 grudnia 2018 w paryskiej katedrze św. Ludwika, należącej do kompleksu Pałacu Inwalidów. Program koncertu został w całości poświęcony Polsce. Orchestre Pasdeloup, najstarsza francuska orkiestra symfoniczn,  zagra pod batutą Jerzego Maksymiuka. Koncertowi towarzyszyć będzie wystawa multimedialna poświęcona setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Celem ekspozycji „1918–1921. Polskie wojny o niepodległość” jest przedstawienie – głównie francuskiej publiczności – na czym polegała istota walk o odtworzenie państwa polskiego po formalnej deklaracji niepodległości w 1918 r., która bynajmniej nie kończyła wojny o granice i byt odradzającej się Polski.