Podwójnie wolne - wystawa z okazji 100. rocznicy uzyskania przez Polki praw wyborczych
28.11.2018
Przyznanie kobietom czynnych i biernych praw wyborczych na podstawie dekretu Naczelnika Państwa z 28 listopada 1918 roku, stawiało Polskę w szeregu najbardziej demokratycznych i nowoczesnych państw Europy – powiedziała wiceminister kultury prof. IH PAN Magdalena Gawin otwierając wystawę „Podwójnie wolne. Prawa polityczne kobiet 1918” przed Pałacem Tyszkiewiczów-Potockich w Warszawie. Wystawa przypomina, że w 1918 roku Polki wraz z niepodległą ojczyzną nie tylko odzyskały wolność, ale również uzyskały prawa obywatelskie.
- Spotkaliśmy się, żeby uczcić stulecie praw politycznych kobiet. Dokładnie 100 lat temu ukazał się dekret Naczelnika Państwa, który uznawał, że wszyscy obywatele odrodzonej RP, którzy ukończyli 21 rok życia, będą brali udział w wyborach parlamentarnych Był to pierwszy akt, który w pewnym sensie ukształtował prawodawstwo równości kobiet i mężczyzn o powiedziała wiceminister Gawin. - Tego dnia wolna Polska została na zawsze połączona z ideą równości obywateli wobec prawa.
Wiceminister kultury przypomniała również, że Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego we wrześniu 2018 roku umieściło projekt ordynacji wyborczej na liście krajowej Pamięci Świata UNESCO.
O wystawie
Wystawa pokazuje historie różnych środowisk kobiecych – chrześcijańskich demokratek, feministek i rewolucjonistek, których wieloletnia działalność na rzecz nie tylko równych praw, ale także odzyskania przez Polskę niepodległości doprowadziła do przyznania Polkom praw wyborczych w roku 1918.
Niezwykłe losy działaczek, polskich patriotek i sufrażystek, mogłyby stać się gotowym scenariuszem dla niejednego filmu. Instytut Pileckiego – współorganizator wystawy – chce przypomnieć, że ich dorobek i życiorysy stanowią integralną część historii Polski.
Wystawa będzie dostępna przed Pałacem Tyszkiewiczów-Potockich w Warszawie przy Krakowskim Przedmieściu 32 do 20 grudnia. Każdy z odwiedzających będzie mógł, dzięki specjalnie zaprojektowanej instalacji, zrobić sobie „zdjęcie z sufrażystkami”.
Pamiątką z wystawy będą pocztówki z biogramami bohaterek układające się w plakat z cytatem Józefa Piłsudskiego o prawach wyborczych Polek.
Akcja społeczna
26 stycznia 1919 r. w pierwszych wolnych wyborach II Rzeczpospolitej wzięło udział ponad 70 procent uprawnionych do głosowania, można zatem zakładać, że zdecydowana większość polskich kobiet – nasze babcie i prababcie – udały się do urn wyborczych, żeby po raz pierwszy w historii oddać swoje głosy w demokratycznych wyborach. Aby uczcić ich pamięć Instytut Pileckiego zainicjował wyjątkową akcję społeczną, zapraszając wszystkich, którzy mają stare zdjęcia swoich prababć i znają ich losy do podzielenia się nimi. Od 28 listopada 2018 r. do 26 stycznia 2019 r. Instytut będzie zbierał zdjęcia i opowieści o babciach i prababciach, które pracownicy Instytutu zeskanują i zostanie z nich stworzona dodatkowa część wystawy o kobietach, która będzie jeździć po całej Polsce i Europie.
Zdjęcia i opowieści można wysyłać na adres prababcie@instytutpileckiego.pl
Prawa kobiet
W XIX wieku Polki nie tylko odgrywały główną rolę w wychowaniu patriotycznym dzieci i młodzieży, lecz także włączały się aktywnie w życie publiczne. W latach 90. zaczęły się kształtować środowiska sufrażystek, które miały trójzaborowy charakter, popularyzowały hasła równych praw kobiet oraz prawa głosu. Do najważniejszych należały chrześcijańskie Zjednoczone Koło Ziemianek (ZKZ) oraz postępowy Związek Równouprawnienia Kobiet Polskich (ZRKP). Na początku XX wieku w otoczeniu Józefa Piłsudskiego pojawiła się grupa socjalistycznych działaczek niepodległościowych, tworzących Organizację Bojową Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). Wszystkie trzy środowiska spotkały się później na froncie I wojny światowej, w walce o wolną, niepodległą Polskę.
Dekret z 1918 roku wyrażał wolę Piłsudskiego, świadomego zasług kobiet na polu kultury i działalności społecznej oraz patriotycznego zaangażowania z lat wojny. Powrót Polski na polityczną mapę Europy połączony został z narodzinami świadomych swych praw polskich obywatelek.
