Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu - Archiwum

Troje funkcjonariuszy Wydziału Kryminalnego Komendy Wojewódzkiej Policji w Krakowie zostało uhonorowanych za odnalezienie i zabezpieczenie arcydzieła Maksymiliana Gierymskiego „Zima w małym miasteczku”. Odznaki „Zasłużony dla Kultury Polskiej” policjantom wręczył wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński podczas uroczystości, która odbyła się w 8 stycznia 2018 r. w krakowskich Sukiennicach, oddziale Muzeum Narodowego w Krakowie.

- Okoliczności odnalezienia tego dzieła były dramatyczne – opowiadał podczas uroczystości w Sukiennicach wicepremier, minister kultury prof. Piotr Gliński. - Nasza policja w sposób profesjonalny, nie lekceważąc informacji, choć nie była ona uwiarygodniona, podjęła działania, które dosłownie w ciągu kilku dni doprowadziły do tak wspaniałego odkrycia. Obraz wymaga konserwacji, ale jest w stanie lepszym, niż się spodziewaliśmy, wiedząc, że leżał zrolowany blisko 70 lat.

W ceremonii uczestniczyli także: zastępca Komendanta Wojewódzkiego Policji w Krakowie inspektor Robert Strzelecki oraz dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie dr hab. Andrzej Betlej.

Obraz w czasie wojny zrabowano z Sukiennic

Funkcjonariusze Wydziału Kryminalnego KWP doprowadzili do odnalezienia i zabezpieczenia obrazu Maksymiliana Gierymskiego „Zima w małym miasteczku”, który został zrabowany w czasie II wojny światowej z Sukiennic. W grudniu 1939 r. został skonfiskowany przez Kajetana Mühlmana - specjalnego pełnomocnika ds. zabezpieczenia dzieł sztuki w Generalnym Gubernatorstwie, który osobiście wybrał go do dekoracji swojego gabinetu. Gdy w lutym 1945 r. pracownicy krakowskiego muzeum weszli do spalonego już pokoju Mühlmanna, obrazu w nim nie było. Uznano więc, że strawił go pożar i już nigdy nie będzie zdobił sali wystawowej Sukiennic.

Dzieło szybko odnalezione i zabezpieczone

20 listopada 2017 r. małopolska policja otrzymała sygnał, że obraz Gierymskiego znajduje się w rękach prywatnych. Dzieło już po 5 dniach zostało odnalezione i zabezpieczone. Sprawa obrazu Maksymiliana Gierymskiego to bezprecedensowy przykład sprawnych i skutecznych działań funkcjonariuszy Wydziału Kryminalnego małopolskiej policji, których świadomość i wrażliwość na tematykę polskich strat wojennych jest nie do przecenienia. Od początku sprawa prowadzona była we współpracy z Wydziałem Strat Wojennych w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Dzięki niezwłocznym działaniom podjętym przez funkcjonariuszy małopolskiej policji obraz „Zima w małym miasteczku” mógł zostać zaprezentowany podczas poniedziałkowej uroczystości w Sukiennicach - miejscu skąd, jak sądzono, zaginął bezpowrotnie.

Jedna z najważniejszych odnalezionych strat wojennych

W wyniku współpracy policyjnych koordynatorów z resortem kultury udaje się odnaleźć na terenie kraju coraz więcej dzieł zaginionych w wyniku II wojny światowej. W ciągu ostatnich dwóch lat zabezpieczono 15 dzieł sztuki, a zaprezentowane podczas uroczystości płótno Gierymskiego jest jednym z najważniejszych odnalezionych dzieł malarstwa polskiego, utraconego w wyniku II wojny światowej.

„Zima w małym miasteczku”, olej na  płótnie ( 75,5 x 128 cm), sygnowany  "M. Gierymski 72", został namalowany na zamówienie Rudolfa Lepke z Berlina. Gierymski otrzymał za to dzieło mały złoty medal oraz 500 frydrychsdorfów na XLVIII wystawie Akademii w Berlinie w 1872 roku. W roku 1895 „Zima…” należała do Eduarda L. Behrensa z Hamburga. W 1938 roku MNK zakupiło dzieło do swoich zbiorów  za 11000 zł i prezentowało go w Sukiennicach.