Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu - Archiwum

– Za maestrię w opanowaniu rozmaitych odmian nowelistyki, świetne operowanie językiem, a wreszcie konsekwencję, z jaką od wielu już lat portretuje współczesnych biednych ludzi, skrzywdzonych i poniżonych, czyniąc to w sposób subtelny i pogłębiony – brzmi uzasadnienie werdyktu jury w składzie: Maciej Urbanowski (przewodniczący), Włodzimierz Bolecki, Wojciech Chmielewski, Janusz Drzewucki, Irena Makarewicz, Krzysztof Masłoń i Mateusz Matyszkowicz.

Nagroda wręczona została podczas uroczystości, która odbyła się w środę 3 kwietnia w Pałacu Rzeczypospolitej. W liście skierowanym do jej organizatorów i uczestników  Prezydent RP Andrzej Duda napisał: – Świadectwem żywotności prozy Marka Nowakowskiego jest również to, że nie tylko nie brakuje, lecz wraz z upływem czasu przybywa w literaturze polskiej pisarzy, dla których jego twórczość jest inspiracją. Rozwijając podobne techniki narracji, przenoszą w kolejne epoki ten zawsze aktualny sposób przedstawiania bohaterów i zdarzeń, którego wzorzec stworzył patron Nagrody. Kontynuatorami „linii Nowakowskiego” są właśnie autorzy honorowani tym laurem.

Laureat dziękując za przyznaną nagrodę, powiedział: – Lista osób którym należy się moja wdzięczność jest bardzo długa - od najbliższych po wielu, wielu ludzi, których spotkałem. Część z nich jest dziś tutaj. Tak jak Marek Nowakowski. Jego obecność jest tu szczególnie mocna. Bez tej obecności wielu nie miałoby potrzeby niezależności wewnętrznej i wolności, w której istnienie tak trudno uwierzyć, tak jak i trudno uwierzyć w to, że jest możliwa i że ma sens płacenie za nią.

Rafał Wojasiński (ur. w 1974 r.) to prozaik, dramatopisarz, szef działu prozy w kwartalniku literackim „Wyspa”. Autor wielokrotnie nagradzanych utworów prozatorskich, między innymi: Złodzieja ryb, Starej i Olandy, a także licznych słuchowisk dla Teatru Polskiego Radia. Nowela filozoficzna Stara została zrealizowana w Teatrze Polskiego Radia w adaptacji Waldemara Modestowicza oraz przetłumaczona na francuski, angielski, bułgarski i hiszpański. Laureat z zawodu jest nauczycielem pracującym w placówce wychowania pozaszkolnego. Wykłada literaturę na Uniwersytetach Trzeciego Wieku.

– Sam Marek Nowakowski patronował debiutanckiej książce naszego laureata, Złodziejowi ryb, wydanej 15 lat temu – powiedział Maciej Urbanowski przewodniczący jury, w laudacji wygłoszonej podczas uroczystości wręczenia Nagrody. – W często potem przywoływanym wstępie do tego tomu Nowakowski określał Wojasińskiego mianem „dzikiego pisarza” i chwalił go między innymi za drapieżność, za to, że „wyszarpuje z materii życia parujące ochłapy”, łączy „podpatrzone z życia z wyobraźnią”, ma nieomylny słuch, a „chropawe, często grubo ciosane elementy, słowa, zdania, opisy, dialogi, tworzą zwartą, dramatyczna kompozycję [jego] opowiadań”. Nowakowski dostrzegał także, że pisarstwo Wojasińskiego nie jest tylko opisem „pełzactwa przyziemnego z całym inwentarzem przyziemnych ludzkich działań”, ale jest w nim również metafizyka, „niespodziewanie bowiem realność przechodzi tu w sferę wyższą”, a  bohaterowie „po swojemu wadzą się z Bogiem”.

Słowa te, zdaniem przewodniczącego jury, dowodzą nie tylko uznania naszego Patrona dla Rafała Wojasińskiego, uznania, którego by nie było chyba bez poczucia pewnego pokrewieństwa z własną twórczością, ale są one bardzo celną charakterystyką także późniejszej twórczości autora Złodzieja ryb, w tym wyróżnionej dzisiaj Olandy.

Każdy laureat nagrody, której mottem są słowa „nie jesteśmy znikąd”, otrzymuje statuetkę przedstawiającą postać Marka Nowakowskiego, osadzoną w kostce miejskiego bruku, projektu Macieja Aleksandrowicza, artysty wyczulonego na specyfikę miejsc i przestrzeni publicznej.

Oprócz statuetki i listu gratulacyjnego do Rafała Wojasińskiego trafiła również nagroda pieniężna ufundowana przez Bibliotekę Narodową ze środków przekazanych przez Mecenasa Nagrody – International Paper, jednego z największych światowych producentów papieru.

Więcej o Nagrodzie i laureatach jej poprzednich edycji