Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu - Archiwum

Doświadczanie kultury i czynny udział w jej tworzeniu to jedne z najistotniejszych potrzeb człowieka. Ich zaspokojenie jest nie tylko źródłem przyjemności czy rozrywki, lecz przede wszystkim fundamentalną formą udziału w życiu wspólnoty i kluczowym budulcem tożsamości. Dlatego zapewnienie dostępności zasobów kultury i wydarzeń kulturalnych osobom z niepełnosprawnościami jest ważnym wyzwaniem oraz naszą odpowiedzialnością. Naszym celem jest umożliwienie partycypacji w kulturze grupie niestety często z niej wykluczonej - powiedział wiceminister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu, Jarosław Sellin.

W konferencji prasowej, która odbyła się w czwartek 10 czerwca na Dziedzińcu Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, wzięli również udział: Sekretarz Stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej, Przewodnicząca Rady Dostępności Małgorzata Jarosińska – Jedynak, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej, Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych Paweł Wdówik, Prezes Zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Krzysztof Michałkiewicz, Wiceprezes Zarządu Fundacji Kultura bez Barier Robert Więckowski, Dyrektor Centrum Projektów Europejskich dr Leszek Jan Buller oraz dyrektor Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie Paweł Jaskanis.

MKDNiS, jako strategiczny partner krajowy programu „Kultura bez barier”, będzie go realizować we współpracy z liderem projektu – PFRON, krajowym partnerem pozarządowym – Fundacją Kultury bez Barier oraz partnerem ponadnarodowym – Kompetenzzentrum für Kulturelle Bildung im Alter und Inklusion.

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych już od 30 lat realizuje zadania ustawowe o charakterze stałym i istotnie wpływającym na aktywność zawodową oraz rehabilitację społeczną osób z niepełnosprawnościami. Wśród priorytetów Funduszu istotną rolę odgrywa dostępność ze względu na to, że jej zapewnienie umożliwia niezależne życie i pełny udział we wszystkich jego sferach oraz warunkuje mobilność. (…) Kultura w życiu człowieka pełni ważną rolę, między innymi poznawczą, kreacyjną, ale też kompensacyjno-rehabilitacyjną. W życiu osób z niepełnosprawnościami aktywne uczestnictwo w kulturze jest jednym ze skuteczniejszych sposobów ich społecznego usamodzielnienia. Potrzeba zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami możliwości pełnego udziału w życiu kulturalnym oraz dostępu do instytucji kultury przyświecała nam, gdy planowaliśmy działania w ramach prezentowanego dzisiaj programu – powiedział prezes PFRON, Krzysztof Michałkiewicz.

Projekt „Kultura bez barier” finansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014-2020. Granty, na łączną kwotę niemal 20 mln zł, zostaną przekazane instytucjom kultury z całej Polski, wyłonionym w konkursie wniosków.

Myśląc o dostępności, często skupiamy się na barierach architektonicznych, jednak niemniej istotne są również tzw. działania miękkie, dzięki którym wszyscy odbiorcy powinni czuć się do udziału w kulturze na równi zaproszeni. Organizatorzy wydarzeń kulturalnych i pracownicy instytucji kultury muszą potrafić profesjonalnie przyjąć gości z niepełnosprawnością i zapewnić im maksymalnie komfortowy i możliwie pełny odbiór kultury i sztuki. Szereg instytucji kultury już dysponuje odpowiednimi zasobami, dzięki którym osoby z niepełnosprawnościami mogą bez przeszkód korzystać z ich oferty. Powszechność tego rodzaju rozwiązań, szczególnie w mniejszych ośrodkach i instytucjach, jest jednak nadal niewystarczająca - powiedział wicepremier Sellin.

Beneficjenci programu zrealizują projekty, w których planowanie i realizację włączani będą przedstawiciele organizacji zrzeszających osoby z niepełnosprawnościami i społeczności lokalnych, dzięki czemu nie tylko będą one odpowiadały na ich realne potrzeby, lecz także pozwolą na tworzenie schematów współpracy i sieci kontaktów na przyszłość. Przyczyni się to także do wzrostu kompetencji oraz świadomości potrzeb osób z niepełnosprawnościami wśród pracowników instytucji kultury.

Środki z programu będą mogły zostać wykorzystane przez instytucje kultury na szereg działań i rozwiązań umożliwiających szersze udostępnienie oferty kulturalnej osobom z niepełnosprawnościami, jak np. organizację warsztatów edukacyjnych, przygotowanie specjalnych ścieżek zwiedzania, audiodeskrypcje obiektów i przedstawień, obecność przewodników oprowadzających w Polskim Języku Migowym, dotykowe tyflografiki, modele 3D, opisy obiektów w języku uproszczonym czy wdrażanie projektowania uniwersalnego w przestrzeni instytucji. Program nie obejmie natomiast dostępności architektonicznej budynków. Regulamin konkursu powstanie z udziałem środowiskowych ekspertów w zakresie dostępności kultury. Nabór wniosków o granty planowany jest na początek 2022 r.

Trwałym efektem programu „Kultura bez barier” będzie również model organizowania wydarzeń kulturalnych w taki sposób, by były one dostępne dla jak najszerszej publiczności. Model będzie mógł być wdrażany w polskich bibliotekach, domach kultury, teatrach, galeriach, muzeach i innych instytucjach kultury – także tych, które nie wezmą udziału w programie.

Program „Kultura bez barier”

• Realizowany przez PFRON (lider), MKDNiS (strategiczny partner krajowy), Fundację Kultury bez Barier (krajowy partner pozarządowy), Kompetenzzentrum für Kulturelle Bildung im Alter und Inklusion (partner ponadnarodowy)

• Czas realizacji – lata 2021-2023

• Cel programu – poprawa dostępności oferty polskich instytucji kultury dla osób z niepełnosprawnościami

• Budżet - 25 119 600,00 zł, w tym kwota 23 685 270,84 zł pochodzi z Europejskiego Funduszu Społecznego

• W ramach programu na drodze konkursu instytucjom kultury z całej Polski zostanie przyznanych 100 grantów na łączną kwotę niemal 20 mln zł

• W planowanie i realizację projektów beneficjentów programu włączane będą organizacje zrzeszające osoby z niepełnosprawnościami i przedstawiciele lokalnych społeczności

• W ramach programu przy udziale wszystkich interesariuszy (organizacji zrzeszających osoby z niepełnosprawnościami, lokalnych społeczności, przedstawicieli instytucji kultury) opracowany zostanie model zapewniania dostępności wydarzeń kulturalnych, który będzie mógł być powszechnie wdrażany w przyszłości.