Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu - Archiwum

[[jQueryInclude?preset=slides]]

fot. Danuta Matloch

fot. Danuta Matloch

fot. Danuta Matloch

fot. Danuta Matloch

fot. Danuta Matloch

Będziński Teatr Dzieci Zagłębia im. Jana Dormana będzie współprowadzony przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, powiat będziński oraz miasto Będzin. Trójstronne porozumienie w tej sprawie podpisali 16 lipca br. w Będzinie: wicepremier, minister kultury prof. Piotr Gliński, starosta będziński Arkadiusz Watoła oraz członek zarządu powiatu będzińskiego Rafał Pietrzyk przy kontrasygnacie skarbnika zarządu powiatu będzińskiego Tomasza Zydka i wiceprezydenta Będzina Rafała Adamczyka. Teatr nadal pozostanie w rejestrze instytucji kultury prowadzonym przez miasto Będzin.

Teatr Dzieci Zagłębia im. Jana Dormana w Będzinie odgrywa w swoim regionie ogromną rolę, kultywując tradycję i podtrzymując dziedzictwo polskiej sztuki teatralnej. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego podjął decyzję o współprowadzeniu teatru, aby zapewnić możliwość pełnego wykorzystania potencjału artystycznego tej instytucji, jej stabilnego rozwoju oraz istotnego zwiększenia możliwości twórczych.

Finansowanie

Zgodnie z umową od 2018 roku minister kultury przekazywać będzie Teatrowi Dzieci Zagłębia środki w formie dotacji podmiotowej w wysokości nie mniejszej niż 520 000 zł rocznie. Powiat na działania Teatru przekazywać będzie rocznie nie mniej niż 750 000 zł, natomiast miasto Będzin nie mniej niż 980 000 zł rocznie.

Działalność Teatru Dzieci Zagłębia

Teatr Dzieci Zagłębia to lalkowy teatr dla dzieci, założony przez Jana Dormana, artystycznie wykształconego nauczyciela, który w najtrudniejszym okresie Polski powojennej zajął się tworzeniem spektakli dla małych widzów, docierając do gmin i miasteczek Śląska i Zagłębia. Swoją działalność teatralną Dorman rozpoczął w 1945 roku, prowadząc wraz z żoną Janiną Międzyszkolny Teatr Dziecka w Sosnowcu, przekształcony później w Eksperymentalny Teatr Dzieci. Ostatecznie placówka przeniesiona została w 1950 roku do Będzina, a 1 kwietnia 1951 roku otrzymała dzisiejszą nazwę Teatru Dzieci Zagłębia, którym Dorman kierował nieprzerwanie do 1978 roku. Dopiero dziesięć lat po jego śmierci, w 1996 roku, teatr przyjął imię i patronat swego znakomitego założyciela i twórcy.

Artystyczny dorobek Jana Dormana to ponad czterdzieści lat pracy teatralnej w roli nie tylko dyrektora teatru i reżysera, ale również scenografa, aktora i dramaturga. Jego autorskie spektakle, inspirowane rytuałem dziecięcej zabawy, odwołujące się do gry skojarzeń i wyobraźni dzieci, posługujące się w nowatorski sposób lalkami, maskami i znakiem plastycznym, rozwijające wrażliwość, percepcję i kreatywność małych odbiorców, stały się przełomowym krokiem w kierunku reformy teatru lalkowego. Dorman odrzucił techniki iluzjonistyczne, zrezygnował z parawanu będącego do tej pory głównym elementem przedstawienia. Jego aktorzy stali się pełnoprawnymi bohaterami spektakli wraz z animowaną przez nich lalką. Dormanowskie eksperymenty sceniczne, połączone z głęboko podmiotowym traktowaniem dziecka, jako uczestnika przedstawienia i współtwórcy sztuki, równoległe prowadzenie działań o charakterze artystycznym, pedagogicznym i społecznym, wytyczyły kierunki dalszego rozwoju artystycznego widowisk dziecięcych i wyznaczyły początek nowej estetyki teatru lalkowego w Polsce.

Przez lata na scenie będzińskiego teatru Dorman zrealizował 59 przedstawień. Zaprezentował nowatorskie sztuki dla dzieci i młodzieży („Krawiec Pan Niteczka”, „Koziołek Matołek”, „Szczęśliwy Książę”, „Krzesiwo”), które zarówno kształtowały wrażliwość dziecięcą, jak i pobudzały wyobraźnię innych reżyserów teatralnych. Zrealizował też ambitny repertuar adresowany do dorosłego widza.
Do najważniejszych jego inscenizacji należą m.in.: „Która godzina?” Z. Wojciechowskiego, „Szczęśliwy książę” wg Wilde’a, adaptacje „Hamleta” Szekspira i „Kubusia Fatalisty” Diderota oraz jego własne teksty: „Kaczka i „Hamlet” oraz „Konik”.

Dzięki Dormanowi Teatr Dzieci Zagłębia przez lata uchodził za jedną z najbardziej awangardowych scen polskich dla dzieci i młodzieży, oraz jedną z najlepszych scen dziecięcych w kraju i na świecie, wpisując się w kanon najważniejszych zjawisk artystycznych w kulturze Śląska i Zagłębia drugiej połowy
XX wieku. Krytyk teatralny Tadeusz Kudliński przyrównał Teatr Dzieci Zagłębia do teatru Tadeusza Kantora i teatru Jerzego Grotowskiego, czyli potraktował go jak teatr głęboko autorski i reformatorski, oparty na artystycznych poszukiwaniach, nowych formach i niecodziennych metodach pracy.