Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu - Archiwum

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego wyszło naprzeciw oczekiwaniom poszukiwaczy zabytków, zmieniając rozporządzeniem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego wzory wniosków oraz pozwoleń na poszukiwanie ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych. Najważniejsze zmiany dotyczą wprowadzenia osobnych wniosków na poszukiwanie zabytków i prowadzenie badań archeologicznych. Ponadto od 23 sierpnia br. wnioskodawcy mogą zawiadamiać urząd konserwatorski o rozpoczęciu poszukiwań drogą elektroniczną. 

- Po 1 stycznia 2018 r. kilkukrotnie wzrosła liczba wydawanych pozwoleń na poszukiwania zabytków. Liczę, że uproszczenie procedury uzyskiwania pozwoleń zachęci kolejne osoby do legalnego poszukiwania zabytków. Cieszę się z dobrej i konstruktywnej współpracy ze środowiskiem poszukiwaczy, nie tylko w pracy nad projektem rozporządzenia, ale i w dyskusji nad głębszą zmianą w zakresie regulacji dotyczących poszukiwania zabytków. Liczę, że konsultacje środowiskowe, prowadzone przez Polski Związek Eksploratorów, pozwolą na wypracowanie dalszych zmian legislacyjnych, które pogodzą działalność prawdziwych pasjonatów historii z potrzebą właściwego zabezpieczenia dziedzictwa archeologicznego, którego zachowanie powinno być przedmiotem troski wszystkich zainteresowanych – powiedziała wiceminister kultury Magdalena Gawin, Generalny Konserwator Zabytków.

Podstawową zmianą Rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 sierpnia 2018 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich i badań konserwatorskich przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków albo na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz robót budowlanych, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków, a także badań archeologicznych i poszukiwań zabytków (Dz. U. z 2018 r., poz. 1609) jest wprowadzenie z inicjatywy Generalnego Konserwatora Zabytków osobnych wniosków na poszukiwanie zabytków i prowadzenie badań archeologicznych.

Nowy wniosek o wydanie pozwolenia na poszukiwanie zabytków będzie musiał zawierać, oprócz wskazania wnioskodawcy i osób kierujących poszukiwaniami zabytków albo samodzielnie prowadzących te poszukiwania, wskazanie miejsca poszukiwań poprzez podanie numerów działek ewidencyjnych i oznaczenie ich na mapie. Uproszczenie to zostało wprowadzone na wniosek przedstawicieli Polskiego Związku Eksploratorów. Nowością jest również załączanie mapy topograficznej w skali 1:10 000 lub większej, która pozwoli właściwemu konserwatorowi zabytków sporządzić załącznik do pozwolenia z zaznaczonym obszarem poszukiwań oraz ewentualnie z wyznaczoną strefą zakazu prowadzenia poszukiwań z uwagi na ochronę zabytków archeologicznych na danym terenie.

Rozporządzenie doprecyzowuje i usprawnia również wykonywanie obowiązków informacyjnych związanych z poszukiwaniem zabytków. Pozwolenie może obecnie wprowadzać warunek:

1) zawiadomienia wojewódzkiego konserwatora zabytków o terminie rozpoczęcia i zakończenia wskazanych w pozwoleniu poszukiwań zabytków przynajmniej 2 dni przed dniem rozpoczęcia poszukiwań oraz

2) przekazania wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków przez osobę kierującą poszukiwaniami zabytków imion i nazwisk osób biorących udział w poszukiwaniach zabytków przynajmniej 2 dni przed dniem rozpoczęcia poszukiwań.

Jednocześnie wychodząc naprzeciw postulatom środowiska poszukiwaczy, wprowadzono znaczące uproszczenie polegające na możliwości elektronicznego zawiadamiania urzędu konserwatorskiego w ww. zakresie (np. poprzez wiadomość e-mail). Właściwy adres e-mail powinien być podany przez wojewódzkiego konserwatora zabytków w Biuletynie Informacji Publicznej. Ewentualny obowiązek zgłaszania przez osobę kierującą poszukiwaniami zabytków imion i nazwisk osób biorących udział w poszukiwaniach pozwoli uniknąć ewentualnych wątpliwości, co do legalności ich udziału w razie ewentualnej kontroli.

Zgodnie z polskim prawem, poszukiwanie ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych, w tym zabytków archeologicznych, przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych i technicznych oraz sprzętu do nurkowania jest dozwolone. Wymaga jednak uprzedniego uzyskania pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków, właściwego dla miejsca poszukiwań. Osoba poszukująca zabytków musi pamiętać o obowiązkach wynikających z ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Zgodnie z przepisami zabytki archeologiczne są własnością Skarbu Państwa, dlatego ewentualna umowa sprzedaży wydobytych zabytków archeologicznych jest nieważna.