„Zamoyski ocalony” – w Muzeum Narodowym w Warszawie prezentacja zakupionych przez MKIDN rzeźb Augusta Zamoyskiego
17.05.2019
„Cieszę się, że tak szybko arcydzieła Augusta Zamoyskiego trafiają na sale wystawowe, by pod okiem wybitnych specjalistów-konserwatorów nie tylko zachwycać nas swym kunsztem, lecz również, przy okazji prac konserwatorskich, uchylić nam rąbka tajemnicy warsztatu pracy konserwatora muzealnego” – napisał wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego, prof. Piotr Gliński do uczestników wernisażu prac Augusta Zamoyskiego, jednego z najważniejszych polskich rzeźbiarzy XX wieku. List odczytała wiceminister kultury Wanda Zwinogrodzka.
Prof. Gliński podkreślił, że pokaz konserwatorski dzieł Augusta Zamoyskiego to święto kończące wieloletnie starania Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego wraz z Muzeum Narodowym w Warszawie oraz Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie o pozyskanie tej wyjątkowej kolekcji. Powrót dzieł Zamoyskiego do Polski to spełnienie testamentu artysty.
Kolekcja prezentowana od czwartku w Muzeum Narodowym w Warszawie stanowi przegląd twórczości Augusta Zamoyskiego - począwszy od jego pierwszych prac, które powstały jeszcze w rodzinnym majątku artysty w Jabłoniu na Lubelszczyźnie, po ostatnie dzieło będące jednocześnie projektem nagrobka rzeźbiarza". "Właśnie z tego powodu nazwa dzisiejszej prezentacji - +Zamoyski ocalony+, wydaje się być tak adekwatna dla ukoronowania naszych wspólnych wysiłków, by dziś móc razem cieszyć oczy pracami artysty. Warto zaznaczyć, że wolą samego Augusta Zamoyskiego było, aby jego kolekcja pozostała w nierozproszonym stanie, dzięki czemu możemy prześledzić ścieżkę twórczego rozwoju oraz jego burzliwą biografię rozpiętą między Europą a Brazylią, gdzie mieszkał i pracował w czasie wojny i później podczas swojej wieloletniej emigracji" - napisał szef resortu kultury.
Podziękował też dyrektorom i zespołom Muzeum Narodowego w Warszawie oraz Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie za przygotowanie tej ważnej ekspozycji. „Szczególnie pragnę podziękować pani Ewie Ziembińskiej, pani Joannie Lis, pani Annie Lipie oraz pani Maryli Śledzianowskiej. Oddzielne podziękowania kieruje do pana Andrzeja Wata. Ponadto pozwolę sobie podziękować za szczególne zaangażowanie w sfinalizowanie tego przedsięwzięcia pracownikom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego - pani Justynie Kowal z Departamentu Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych, oraz niestety już śp. Dyrektorowi tego Departamentu, panu Jackowi Milerowi” – napisał prof. Gliński.
Kolekcja rzeźb Zamoyskiego (1893–1970) trafiła do zbiorów MNW dzięki staraniom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Muzeum Narodowego w Warszawie oraz Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie. Wszystkie działania MKiDN na terenie Francji, prowadzące do odzyskania kolekcji, były czynnie wspierane przez pracowników Ministerstwa Spraw Zagranicznych, szczególnie Konsulatu Rzeczpospolitej Polskiej w Lyonie. Negocjowana od kilku lat umowa zakupu rzeźb i praw autorskich do spuścizny artystycznej rzeźbiarza została podpisana 15 stycznia 2019 r. w Ambasadzie Rzeczypospolitej Polskiej w Paryżu. Pod koniec marca rzeźby trafiły do Muzeum Narodowego w Warszawie.
W trakcie prezentacji kolekcji odczytano również list od marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego, który ocenił, że dzieła Zamoyskiego stanowią "ważną część naszego narodowego dziedzictwa".
Uczestniczący w pokazie ambasador Francji w Polsce Pierre Levy przyznał, że wystawa ma dla niego "szczególne znaczenie, ponieważ Zamoyski spędził niemal 30 lat we Francji". "Uosabiał on to, co we Francji lubię najbardziej, taką Francję otwartą, ziemię bardzo gościnną, gdzie artyści z całego świata zbierali się, by pracować i kochać swobodnie, wnosząc swoją twórczą energię w takie mityczne miejsca jak Montparnasse i Maisons-Laffitte, gdzie wymieniali się doświadczeniami, pasjami, nie zapominając także o krajach, które opuścili" - podkreślił ambasador.
Kurator pokazu Ewa Ziembińska, która jest kustoszem Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego, oddziału MNW powiedziała, że dzięki pracy i zaangażowaniu wielu osób twórczość jednego z najznakomitszych rzeźbiarzy polskich XX wieku zostanie na nowo odkryta. Podkreśliła, że to "wielkie święto rzeźby i Muzeum Narodowego w Warszawie".
Prezentowana w MNW kolekcja składa się z 93 rzeźb. Są to prace pochodzące ze wszystkich okresów twórczości Augusta Zamoyskiego – od najwcześniejszych, powstałych jeszcze w jego rodzinnym Jabłoniu, po rzeźby z ostatnich lat życia (m.in. "Zmartwychwstanie", które przygotowywał na swój nagrobek w Saint-Clar-de-Riviere). Obok dzieł rzeźbiarskich do kolekcji należy 12 rysunków i szkiców przygotowawczych, a także kilka rzeźb uczniów Zamoyskiego. Kolekcja będzie dostępna w Muzeum Narodowym w Warszawie do 25 sierpnia. Ekspozycji będzie towarzyszył otwarty dla publiczności pokaz konserwatorski na żywo.
Po trzech miesiącach odrestaurowane rzeźby trafią do Muzeum Literatury, gdzie od 17 października publiczność będzie mogła oglądać je na wystawie "August Zamoyski. Myśleć w kamieniu", poszerzonej o znajdujące się w zbiorach ML bogate archiwum rzeźbiarza.
