Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu - Archiwum

[[jQueryInclude?preset=slides]]

fot. Danuta Matloch

fot. Danuta Matloch

fot. Danuta Matloch

fot. Danuta Matloch

fot. Danuta Matloch

fot. Danuta Matloch

fot. Danuta Matloch

fot. Danuta Matloch

fot. Danuta Matloch

fot. Danuta Matloch

fot. Danuta Matloch

fot. Danuta Matloch

 

- Obiekty wpisane na Polską Listę Krajową Programu UNESCO "Pamięć Świata" stają się znakiem rozpoznawczym polskości - powiedział wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński podczas uroczystości wręczenia certyfikatów wpisu na tę listę. Wydarzenie z udziałem m.in. wiceminister kultury Magdaleny Gawin odbyło się 28 września w Belwederze. Podczas uroczystości nastąpiło otwarcie wystawy przygotowanej we współpracy z instytucjami przechowującymi uhonorowane wpisem egzemplarze. Odwiedzający będą mogli obejrzeć wystawę "Pamięć Polski. Dokumenty Niepodległej" prezentującą eksponaty z listy w Belwederze w dniach 29 i 30 września. 

„Znak rozpoznawczy polskości”

Wicepremier Piotr Gliński zwrócił uwagę, że wśród uhonorowanych obiektów znajdują się m.in. pierwodruki, autografy "tak ważnych dla ówczesnych Polaków powieści, jak Przedwiośnie Stefana Żeromskiego czy Trylogia Henryka Sienkiewicza".

- Wiele z obiektów ma wymiar symboliczny, jak np. Traktat Pokojowy z Rygi 1921 r. chociaż nie spełniał on być może wszystkich oczekiwań Polaków w owym czasie. Po raz pierwszy na listę trafiły obiekty przechowywane obecnie poza granicami naszego kraju, akta adiutantury generalnej naczelnego wodza z tzw. archiwum belwederskiego, które znajduje się w Instytucie Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku, akta wydziału narodowego polskiego z Muzeum Polskiego w Chicago oraz uchwała Sejmu Królestwa Polskiego z 1831 r. w sprawie wprowadzenia barw narodowych z Biblioteki Polskiej w Paryżu – powiedział minister kultury

Prof. Gliński zapewnił, że MKiDN "przykłada dużą wagę do zachowania dokumentacyjnego dziedzictwa dla przyszłych pokoleń".

- Nie tylko w pełni popieramy, lecz również aktywnie wspieramy wszelkie działania związane z jego ochroną oraz popularyzowaniem wiedzy obejmującej tematykę dokumentacyjno-archiwalną. Dlatego jako minister kultury i dziedzictwa narodowego niezwykle poważnie traktuję zadania wzmocnienia pozycji archiwów państwa jako głównego depozytariusza tego dziedzictwa, w którym zapisana jest nasza historia, tożsamość, a także wartości, w które wierzymy" - podkreślił.

Wicepremier wyraził także przekonanie, że dzięki wpisowi na Polską Listę Krajową Programu UNESCO "Pamięć świata" obiekty będą nie tylko podlegały jeszcze większej ochronie, ale stają się także "znakiem rozpoznawczym polskości, przyczyniając się do szerzenia wiedzy nt. historii Polski i Polaków".

Unikatowe pomniki polskiego dziedzictwa dokumentacyjnego

Co dwa lata Polska Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata zyskuje kolejne wyjątkowe obiekty przechowywane w archiwach, bibliotekach, muzeach i instytutach. Każdy z nich niesie doniosłe znaczenie dla dziejów, kultury i tożsamości naszego kraju. Trzecia edycja Listy została poświęcona zachowanym do dzisiaj świadectwom dążeń niepodległościowych Polaków oraz odradzającego się państwa polskiego po 123 latach niewoli. Obchodzona w tym roku setna rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości skupiła uwagę członków Komitetu na tym właśnie kontekście. Dlatego wpisami uhonorowano obiekty, które ukazują całe spektrum tamtych wydarzeń i stanowią unikatowe pomniki polskiego dziedzictwa dokumentacyjnego przechowywanego w instytucjach w kraju i za granicą. Wśród aktualnie wyróżnionych przez Komitet Krajowy obiektów znalazły się:

 

1. Józef Pawlikowski, Czy Polacy wybić się mogą na niepodległość? pierwodruk z 1800 r. Miejsce przechowywania: Biblioteka Narodowa w Warszawie.

2. Stefan Żeromski, Przedwiośnie – rękopis oprawny, autograf (ok. 1921–1924 r.). Miejsce przechowywania: Biblioteka Narodowa w Warszawie.

3. Towarzystwo Naukowe Krakowskie jako korzenie Polskiej Akademii Umiejętności 1815-1872-1918. Miejsce przechowywania: Archiwum Nauki Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie.

4. Uchwała połączonych Izb Sejmowych w sprawie wprowadzenia kokardy narodowej z 7 lutego 1831 r. Miejsce przechowywania: Towarzystwo Historyczno-Literackie, Biblioteka Polska w Paryżu.

5. Henryk Sienkiewicz, Trylogia. Autografy powieści: Ogniem i mieczem, Potop, Pan Wołodyjowski (1882-1888). Miejsce przechowywania: Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu.

6. Dekret Rady Regencyjnej z dnia 31 października 1918 r. o opiece nad zabytkami sztuki i kultury. Miejsce przechowywania: Archiwum Akt Nowych.

7. Afisz „Rada Regencyjna do Narodu Polskiego!” z 11 listopada 1918 r. Miejsce przechowywania: Biblioteka Narodowa w Warszawie.

8. Zespół akt Naczelny Komitet Narodowy (1914-1920). Miejsce przechowywania: Archiwum Narodowe w Krakowie.

9. Dokumentacja Polskiej Organizacji Wojskowej (1914-1920). Miejsce przechowywania: Wojskowe Biuro Historyczne Centralne Archiwum Wojskowe.

10. Akta Wydziału Narodowego Polskiego (1917-1918). Miejsce przechowywania: Muzeum Polskie w Ameryce i Muzeum Romantyzmu w Opinogórze.

11. Akta Adiutantury Generalnej Naczelnego Wodza (1918-1922). Miejsce przechowywania: Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce.

12. Dokumenty Powstania Wielkopolskiego (1918-1919). Miejsce przechowywania: Archiwum Państwowe w Poznaniu i Muzeum Historii Miasta Poznania, Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu.

13. Atlas, mapa i rękopisy Eugeniusza Romera związane z jego działalnością w procesie kształtowania granic Polski (1916-1920). Miejsce przechowywania: Biblioteka Jagiellońska w Krakowie.

14. Traktat pokoju miedzy Polską a Rosją i Ukrainą, podpisany w Rydze 18 marca 1921 r. Miejsce przechowywania: Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

15. Akt pamiątkowy objęcia Górnego Śląska przez rząd Rzeczypospolitej Polskiej podpisany 16 lipca 1922 roku w Katowicach. Miejsce przechowywania: Archiwum Państwowe w Katowicach.

16. Plakaty z okresu wojny polsko-bolszewickiej (1919-1920). Miejsce przechowywania: Muzeum Plakatu w Wilanowie, Oddział Muzeum Narodowego w Warszawie. 

17. Film Polonia Restituta (1928 r.). Miejsce przechowywania: Narodowe Archiwum Cyfrowe i Filmoteka Narodowa - Instytut Audiowizualny.

18. Polska jednostka monetarna - ZŁOTY - zespół monet, ich prób oraz wzorów banknotów ([1919] 1924). Miejsce przechowywania: zbiory Narodowego Banku Polskiego.

19. Dokumenty związane z budową portu w Gdyni (1921-1927). Miejsce przechowywania: Archiwum Akt Nowych i Muzeum Miasta Gdyni.

20. Dokument powszechnej ordynacji wyborczej z 28 listopada 1918 r. 

21. Archiwum Eissa - jedno z największych zbiorów dokumentujących działania ratunkowe polskiej dyplomacji na rzecz zagrożonych Zagładą Żydów. 

 

Program UNESCO Pamięć Świata

Program Pamięć Świata powstał z inicjatywy UNESCO w 1992 r. Jego celem jest utrwalanie wielowiekowego dziedzictwa dokumentacyjnego ludzkości, nie tylko poprzez podejmowanie działań na rzecz jego ochrony, ale też upowszechnianie wiedzy o nim i jak najszersze udostępnianie społeczeństwu.

W wyniku prac Polskiego Komitetu Programu UNESCO Pamięć Świata, w skład którego wchodzą przedstawiciele największych polskich bibliotek, archiwów oraz środowisk naukowych, a któremu dziś przewodniczy Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych dr Wojciech Woźniak, w 2014 r. powstała Polska Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata.

Tegoroczne wydarzenie, które odbywa się między 28 a 30 września 2018 r., zostało objęte patronatem narodowym Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości 1918-2018.