Polska w Argentynie

Specjalnie na to wydarzenie przyjechały z Polski główna specjalistka ds. koordynacji projektów promocyjnych i wydawniczych Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP Ewa Witkowska oraz autorka książki dr Danuta Drywa.

Książka „POSELSTWO RP W BERNIE. PRZEMILCZANA HISTORIA” opowiada mało znaną historię pomocy udzielanej Żydom w czasie II wojny światowej przez rząd RP na uchodźstwie za pośrednictwem grupy polskich dyplomatów, zwanej Grupą Ładosia od nazwiska ówczesnego Ambasadora Polski w Szwajcarii Aleksandra Ładosia. Warto przytoczyć słowa autorki, która w trakcie spotkania zaznaczyła, że charakterystyczne dla działalności polskich dyplomatów w okupowanej przez Niemców Europie było to, że nie wszystkie poczynania Aleksandra Ładosia, jak i innych pracowników Poselstwa RP w Bernie można uznać za zgodne z międzynarodowym kodeksem dyplomatycznym. Jednak czas wojny, jak i sytuacja, w jakiej znalazło się poselstwo polskie i uciekający przed śmiercią uchodźcy, czasami wymuszały zastosowanie metod z pogranicza legalności.

Ambasador Aleksandra Piątkowska odczytała list napisany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP Jarosława Sellina do uczestników wydarzenia. W liście Minister Sellin zauważył, że placówka berneńska była świadomie wybranym narzędziem w działaniach ratunkowych, pomocowych oraz informacyjnych prowadzonych, przez polski rząd w Londynie. Minister Sellin przypomniał, że dr Danuta Drywa jako jedna z pierwszych opisała otoczony największą tajemnicą obszar działalności ambasadora Aleksandra Ładosia i jego ludzi, jakim było wsparcie dla tajnych negocjacji, których celem było wykupienie pod koniec 1944 r. z rąk Heinricha Himmlera pozostających przy życiu Żydów. Jak podkreślił, dzięki wnikliwym badaniom materiałów archiwalnych autorka przedstawiła nieocenione i szerzej nieznane zasługi polskich dyplomatów w ratowanie europejskich Żydów w czasie II wojny światowej. Poprzez fabrykowanie paszportów, głównie paragwajskich, ale też innych krajów Ameryki Środkowej i Południowej, w tym Argentyny, udało się ocalić od Holocaustu znaczącą grupę europejskich Żydów. Zakończył swój list, pisząc, że historia działalności polskiego poselstwa w Bernie to historia polskiego bohaterstwa i polskiego wkładu w ratowanie tych, których życie było najbardziej zagrożone. To historia, z której jako Polacy jesteśmy dumni i o której chcemy szeroko opowiadać. Dlatego tak ważne jest tłumaczenie takich publikacji, jak książka dr Drywy, na inne języki i udostępnianie ich czytelnikom w innych krajach.

Otwarcie książki zawsze jest spotkaniem z kulturą, a otwarcie takiej, jak ta, z powodu której się tu spotkaliśmy, jest ponadto kultywowaniem pamięci, powiedział Deputowany Roy Cortina, gospodarz wydarzenia. Zauważył również, że książka i film „Polmission. Tajemnice paszportów” to dwa elementy o znaczącej wartości historycznej dla rekonstrukcji pamięci. Wspomniał również, że wątki tej historii wielokrotnie sięgają Buenos Aires, jak choćby w przypadku nieocenionej działalności Stefana Ryniewicza, który po wojnie prowadził Klub Polski w Buenos Aires i zdobywał środki dla Polonii oraz kierowanego przez siebie ośrodka, a także żydowskich organizacji, które powstawały w Argentynie w celu niesienia pomocy humanitarnej w tak trudnym czasie.

Film dokumentalny „Polmission. Sekrety paszportów” w reżyserii Jacka Papisa, wyprodukowany przez Instytut Pamięci Narodowej ukazuje międzynarodową sieć dyplomatów zaangażowanych w ratowanie Żydów, a przede wszystkim przedstawia losy tych, którym udało się przeżyć dzięki południowoamerykańskim paszportom. Głównymi bohaterami są ocaleni lub ich potomkowie, co sprawia, że ​​film jest także dokumentalnym zapisem niezwykłych historii osobistych, z których każda nadawałaby się na osobną super produkcję. Dokument ujawnia także międzynarodowość tej akcji, w której uratowano nie tylko polskich Żydów. Oprócz ocalałych film przedstawia także historyków i badaczy, którzy próbują odkryć prawdę, zmierzyć się z niewyjaśnionymi dotąd problemami i odpowiedzieć na najbardziej palące pytania.

Dokument można obejrzeć na kanale YouTube Polskiego Instytutu Kultury w Hiszpanii.

Zaprezentowanie książki dr Danuty Drywy „POSELSTWO RP W BERNIE. PRZEMILCZANA HISTORIA” oraz projekcji filmu dokumentalnego „Polmission. Tajemnice paszportów” w Legislaturze zaproponował deputowany Roy Cortina, trzeci Wiceprezydent Legislatury i Prezes Komisji Kultury, któremu Ambasada RP w Buenos Aires dziękuje za organizację wydarzenia. 

Zdjęcia Legislatura CABA