Poljska u Crnoj Gori

Rano ujutru, 1. septembra 1939. vojska Njemačkog Rajha prešla je poljsko-njemačku granicu. Poljska vojska pružala je oružani otpor dok je čekala reakciju svojih saveznika. 3. septembra 1939. Francuska i Velika Britanija objavile su rat Njemačkom Rajhu, ali nisu preduzele konkretna vojna dejstva. Tragična sudbina Poljske zapečaćena je 17. septembra 1939. godine, kada je Sovjetski Savez napao Poljsku sa istoka.

Napad Njemačkog Rajha i Sovjetskog Saveza bio je posljedica pakta Ribentrop-Molotov koji su potpisale obe totalitarne države i čiji je tajni protokol zapravo podijelio Srednju Evropu na tzv. sfere uticaja.

1.septembra 1939. u 4.45 vojska Njemačkog Rajha započela je sprovođenje operacije „Vajs”. Ta šifra je označavala napad na Poljsku na frontu dugom 1600 km. Simbol otpora prvog dana rata postao je vojni magacin Vesterplate koji je poljska vojska branila nedjelju dana. Komandanti Njemačkog Rajha koristili su u toj kampanji do tad nepoznatu taktiku munjevitog rata (tzv. Blickrig). Usljed brojčane i tehnološke nadmoći vojske Njemačkog Rajha, poljske trupe su bile prinuđene da se povuku dublje na kopno još u prvim danima rata. Ipak, zahvaljujući naporima poljskih vojnika, planovi vezani za trajanje operacije „Vajs“ nisu bili u potpunosti ostvareni.

Jedinice Poljske vojske žestoko su odolijevale okupatoru. Najveći sukob za vrijeme invazije bila je bitka na Bzuri, koja je trajala do 22. septembra. Iako se završila porazom, primorala je Njemački Rajh da promijeni plan djelovanja i odgodila kapitulaciju Varšave, do koje je došlo 28. septembra 1939. Posljednje poljske trupe položile su oružje 6. oktobra 1939. Ipak, pojedine vojne jedinice nastavile su da pružaju otpor i sprovode akcije protiv okupatora. Primjer za to je Specijalni odred Poljske vojske pod komandom majora Henrika Dobžanjskog "Hubala", koji je postojao sve do sredine 1940. godine.

17. septembra 1939. godine Poljsku je napao njen drugi susjed - Sovjetski Savez. U vrijeme napada sovjetske vojske poljska vlada je i dalje boravila na teritoriji države, a vojne trupe su se i dalje borile s Njemačkim Rajhom. Potreba za vojnim otporom na istočnoj granici dodatno je oslabila poljsku vojsku i zapečatila njen poraz u odbrambenom ratu 1939. godine.

Njemačkom Rajhu i Sovjetskom Savezu nije bilo dovoljno teritorijalno osvajanje Poljske, već su sprovodili i uništenje intelektualne elite i postepeno uništenje poljske nacije.

Kao rezultat njemačkog bombardovanja još u prvim satima rata stradalo je mnogo civila. Njemački Rajh je dosljedno sprovodio plan uništenja poljske inteligencije u okviru tzv. Intelligenzaktion i akcije AB (Außerordentliche Befriedungsaktion). Na poljskoj teritoriji okupatori su započeli masovno istrebljenje stanovništva koje je trajalo do kraja Drugog svjetskog rata 1945. godine. Njemački Rajh je sproveo i program masovnog istrebljenja jevrejskog življa. Za razliku od okupiranih zemalja Zapadne Evrope, u okupiranoj Poljskoj za pomoć Jevrejima prijetila je smrtna kazna.

Na teritoriji Sovjetskog Saveza Poljaci su masovno hapšeni i deportovani. U radnim logorima bili su izgladnjivani i prisiljeni na ropski rad u tragičnim životnim i higijenskim uslovima i stalnoj opasnosti od kriminalnih zatvorenika.

Izgubljen odbrambeni rat Poljske 1939. nije okončao otpor u zemlji i inostranstvu. U zemlji su stvorene strukture najveće podzemne države u okupiranoj Evropi sa vlastitim oružanim snagama, parlamentom, pravosuđem i tajnim obrazovanjem. Poljska vojska je obnovljena i nastavila je da funkcioniše u Francuskoj i Velikoj Britaniji tako što je učestvovala u borbama na svim evropskim i afričkim frontovima. Nakon napada Njemačkog rajha na SSSR 22. juna 1941. i potpisivanja sporazuma Sikorski-Majski osnovane su Poljske oružane snage u SSSR-u. Poljaci su značajno doprinijeli savezničkoj pobjedi i kraju Drugog svjetskog rata. Nažalost, 1945. godina Poljskoj nije donijela slobodu. Posle dogovora na konferenciji u Jalti došlo je do podjele Evrope. Izraz "gvozdena zavesa" koji je Čerčil upotrebio u Fultonu definisao je posljeratnu podelu Evrope i porobljavanje Poljske i drugih zemalja koje su se našle u sovjetskoj sferi uticaja. Poljska je u potpunosti povratila suverenitet tek nakon 1989. godine.