In order to ensure the highest quality of our services, we use small files called cookies. When using our website, the cookie files are downloaded onto your device. You can change the settings of your browser at any time. In addition, your use of our website is tantamount to your consent to the processing of your personal data provided by electronic means.
Back

Dan ustavnosti 3. maj

03.05.2024

Ustav koji je Sejm Republike Poljske (kasnije nazvan Veliki Sejm) usvojio 3. maja 1791. godine u Varšavi bio je prvi moderni ustav u Evropi i drugi u svijetu.

Dan ustavnosti

Tvorci ustava, crpeći inspiraciju iz političke misli i filozofije evropskog prosvjetiteljstva i američkog ustava usvojenog 1787. godine, vjerovali su da moć služi dobrobiti cijele nacije, a ne samo interesima privilegovanih klasa. Ustav je imao za cilj da pokrene dalje reforme u cilju jačanja države. Akcije koje se preduzimaju u odbrani Poljske, kojoj prijete susjedi, danas su primjer odgovornosti svjesnih predstavnika društvenih elita. Konačna podjela Poljske od strane Austrije, Pruske i Rusije 1795. godine dovela je do gubitka njene nezavisnosti. Satvorci Trećemajskog ustava, Ignaci Potocki i Hugo Kolontaj, ocijenili su mnogo godina kasnije da je to bila "posljednja volja i zavjet Otadžbine koja blijedi".

Proslavljanje Trećemajskog ustava bilo je zabranjeno tokom podjela Poljske. Nakon sticanja nezavisnosti poslije Prvog svjetskog rata, godišnjica Ustava 3. maja je 1919. godine priznata kao državni praznik. Za vrijeme njemačke i sovjetske okupacije, Dan ustavnosti 3. maj bio je zabranjen. Nakon Drugog svetskog rata, komunističke vlasti u Varšavi su imale za cilj da eliminišu proslavu 3. maja zbog pozivanja na tradiciju poljske nezavisnosti i njihovog nacionalno-katoličkog karaktera. Dugi niz godina nije bilo državnih proslava u vezi sa godišnjicom Trećemajskog ustava, a svaki pokušaj obilježavanja tog praznika obično je završavao pritvaranjima i maltretiranjima. Godine 1990., nakon pada komunizma i povratka suvereniteta Poljske, vraćena je predratna tradicija i 3. maj je ponovo proglašen državnim praznikom.

{"register":{"columns":[]}}