Poljska u Crnoj Gori

Kada se 1918. godine ponovo rađala nezavisna Poljska, njeno postojanje ugrozila je sovjetska Rusija, koja je, proklamujući samoopredjeljenje naroda, u stvari željela da svijetu nasiljem nametne komunističku totalitarnu ideologiju. Poljska je predstavljala prvu etapu na putu daljih osvajanja.

Ipak, za budućnost ne samo Poljske, nego i cijele Evrope presudna je bila pobjednička Varšavska bitka poljske vojske u avgustu 1920. godine. Bitka je značila ne samo poraz Crvene armije, nego i zaustavljanje sovjetizacije naroda Evrope oružanim širenjem svjetske „proleterske revolucije“. Tada je poljska vojska svojom odlučnošću i dosljednošću, zahvaljujući talentu vrhovnog zapovjedništva, spasila Evropu od obnove ratnog vihora. Njeni gubici u poljsko-boljševičkom ratu 1919-1920. bili su, s obzirom na tadašnje prilike, visoki: 100 hiljada umrlih, poginulih i nestalih i još toliko ranjenih.

Odbijanje napada boljševičke vojske na poljsku prijestonicu imalo je prelomni značaj za jačanje nezavisne Poljske i drugih novonastalih narodnih država centralne Evrope. Ono je odložilo mogućnost propasti versajskog sistema i Evropi pružilo šansu za pokušaj mirne međunarodne egzistencije.

Varšavska bitka u sebi nosi univerzalnu poruku o obavezi suprotstavljanja diktaturama i o efikasnosti žrtvovanja za obranu slobode.

Engleski diplomata, član Međusavezničke misije u Varšavi i svjedok događaja u avgustu 1920. godine, lord Edgar Vinsent D’Abernon, u knjizi koju je naslovio „Osamnaesta odlučujuća svjetska bitka: Varšava 1920.“ (The Eighteenth Decisive Battle of the World: Warsaw, 1920), bitku je prokomentarisao riječima: „Savremena istorija civilizacije poznaje malo događaja koji imaju veći značaj od bitke kod Varšave 1920. godine. Ne poznaje, pak, nijedan, koji je tako potcijenjen“.