Pełnomocnik Rządu
do Spraw Polityki Demograficznej

Marzena Machałek urodziła się 29 sierpnia 1960 r. we Wrocławiu. W 1992 r. ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Wrocławskim, a także studia podyplomowe z nadzoru pedagogicznego oraz organizacji i zarządzania. W latach 80. zaangażowana w działalność „NSZZ Solidarność”. Od lat związana z edukacją i samorządem terytorialnym.

Pracowała w szkole podstawowej jako nauczyciel języka polskiego. Pełniła funkcję zastępcy burmistrza do spraw polityki społecznej w Kamiennej Górze, była Dolnośląskim Wicekuratorem Oświaty.

Od 2006 r. nieprzerwanie sprawuje mandat posła na Sejm RP.

Od początku swojej pracy parlamentarnej zasiadała w komisjach i podkomisjach zajmujących się między innymi sprawami oświaty i samorządu terytorialnego.

Od V kadencji Sejmu RP była członkiem sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży. Pracowała w sejmowych podkomisjach stałych i nadzwyczajnych.

W VI i VII kadencji Sejmu pracowała w Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz w Podkomisji stałej ds. finansów samorządowych, w której była przewodniczącą.

W VIII kadencji Sejmu RP była wiceprzewodniczącą sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, członkiem Podkomisji stałej do spraw jakości kształcenia i wychowania, jak i członkiem Podkomisji stałej do spraw ekonomiki edukacji i nauki.

Od listopada 2016 r. przewodniczyła również Podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia rządowych projektów ustaw wprowadzających reformę oświatową.

23 października 2020 r. została powołana na Pełnomocnika Rządu do spraw wspierania wychowawczej funkcji szkoły i placówki, edukacji włączającej oraz kształcenia zawodowego.

 

---

 

Edukacja sprzyjająca powstawaniu rodzin

Streszczenie wystapienia

Każde dziecko, każdy uczeń są tak samo ważny, dlatego system oświaty powinien zapewniać każdemu dziecku i każdemu uczniowi coraz lepsze warunki do harmonijnego rozwoju oraz zdobywania wiedzy i umiejętności niezbędnych do samodzielnego i satysfakcjonującego życia w dorosłości.

Wsparcie w rozwoju powinno być udzielone jak najwcześniej po rozpoznaniu takiej potrzeby, jak najbliżej dziecka i jego rodziny. Od 2005 r. dzieci, u których stwierdzono niepełnosprawność obejmowane są wczesnym wspomaganiem rozwoju (WWR). Są to zintegrowane działania profilaktyczne, diagnostyczne i terapeutyczne mające na celu stymulowanie funkcji odpowiedzialnych za rozwój psychomotoryczny i komunikację małego dziecka, u którego występują dysfunkcje rozwojowe. Około 66,5 tys. dzieci z niepełnosprawnością obejmowanych jest w systemie oświaty wczesnym wspomaganiem rozwoju dziecka (rok szkolny 2021/2022), a ponad 51 tys. dzieci zarówno ze stwierdzoną niepełnosprawnością, jak i zagrożonych niepełnosprawnością oraz ich rodzin korzysta z pomocy oferowanej w 305 wiodących ośrodkach koordynacyjno-rehabilitacyjno-opiekuńczych (WOKRO), utworzonych w Rządowym programie „Za życiem”.

Szczególne wsparcie jest konieczne w sytuacji, gdy rodzi się dziecko z niepełnosprawnością lub zagrożone niepełnosprawnością. Wtedy potrzebne jest skoordynowane wsparcie ze strony nie jednego, ale wielu sektorów – ochrony zdrowia, rodziny i polityki społecznej oraz edukacji. Tę międzysektorową współpracę trzeba wzmocnić, ułatwić rodzinom dostęp do aktualnych informacji o ofercie wsparcia blisko miejsca zamieszkania, zapewnić im wsparcie psychologiczne i doradztwo. Rodziny powinny ukierunkowywane w tym jak skutecznie wspierać rozwój swojego dziecka w codziennych sytuacjach i korzystać z form wsparcia możliwych w różnych sektorach, w sposób podmiotowy – uwzględniający priorytety danej rodziny.

Ministerstwo Edukacji i Nauki, we współpracy z innymi resortami, uczelniami, praktykami i samorządami, podjęło działania ukierunkowane na wprowadzenie systemowych rozwiązań w tym zakresie, będących kontynuacją działań realizowanych programu. Na zlecenie MEiN w 2021 r. został opracowany nowy, zintegrowany model wczesnego wspomagania rozwoju dziecka i wsparcia rodziny wraz ze standardami jego realizacji. Model ten zakłada kompleksowe działania wspierające, skierowane do rodzin oczekujących narodzin lub wychowujących dziecko od urodzenia do rozpoczęcia obowiązku szkolnego, zagrożone opóźnieniami  w rozwoju lub niepełnosprawnością. Działania te są ukierunkowane na tworzenie warunków do optymalnego rozwoju małego dziecka i zapewnienia włączania społecznego. Kompleksowość oznacza całościową , długoterminową i spersonalizowana pracę z dzieckiem oraz pomoc jego rodzinie w koordynacji działań międzyresortowych. Jednocześnie nacisk położony jest na na współpracę i zaangażowanie rodzin, jako najbardziej  „efektywnych terapeutów” swoich dzieci, co zapewni szeroki i kompleksowy system wsparcia terapeutycznego.

Odpowiednie wsparcie dla rodzin wychowujących dzieci oraz samych uczniów powinno być zapewnione w sposób ciągły na kolejnych etapach edukacyjnych, aż po wejście na rynek pracy. Proces dydaktyczny i wychowawczy powinien być spersonalizowany, zindywidualizowany, by zapewnić możliwość rozwinięcia potencjału każdego dziecka. Indywidualne podejście do dzieci i uczniów nie zakłada jednak odejścia od budowania wspólnoty szkolnej. Dobrze zorganizowana edukacja ma potencjał, aby rozwijać szkołę, proces uczenia na wielu obszarach i na wielu poziomach oraz być wsparciem dla rodziny w wypełnianiu jej opiekuńczej i wychowawczej funkcji.

Wyboru rodzaju szkoły dla swojego dziecka dokonują rodzice i mają do tego pełne prawo. Ok.  60% rodziców dzieci ze zróżnicowanymi potrzebami edukacyjnymi wybiera dla swojego dziecka placówkę ogólnodostępną. Ponad 30% populacji uczniów doświadcza trudności, które wymagają pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Dlatego polska szkoła jest zróżnicowana pod względem potrzeb uczniów. Niezależnie jednak od rodzaju szkoły do jakiej uczęszcza dziecko – ogólnodostępnej, integracyjnej, specjalnej – istotne jest, aby dziecko otrzymało edukację wysokiej jakości. Właśnie dlatego rozpoczęliśmy pilotaż specjalistycznych centrów wspierających edukację włączającą, które mają być swego rodzaju pomostem współpracy pomiędzy szkołą ogólnodostępną i specjalną.

Mając na uwadze różnice regionalne w dostępie do specjalistów, MEiN podjęło również działania związane z uruchomieniem bezpłatnych studiów podyplomowych, m.in. w zakresie doradztwa rodzinnego, wczesnego wspierania rodziny i wspomagania komunikacji językowej uczniów. Przywrócono także możliwość uzyskania kwalifikacji do prowadzenia zajęć Wychowanie do życia w  rodzinie w szkołach podstawowych, poprzez ukończenie kursu kwalifikacyjnego prowadzonego przez placówki doskonalenia nauczycieli.

Chcielibyśmy, aby dzieci, uczniowie oraz ich rodziny byli otoczeni troską i otrzymywali możliwie szybką i efektywną pomoc, jeśli zaistnieje taka konieczność. Pragniemy także, aby nauczyciele w trakcie bieżącej pracy wcześnie rozpoznawali potrzeby i oczekiwania uczniów, podążali za ich możliwościami, pomagali rozwijać talenty i  zainteresowania, kształtowali postawy prospołeczne, prozdrowotne i  prorodzinne. Stąd, aby odpowiedzieć na potrzeby współczesnej szkoły wdrożyliśmy standardy zatrudniania nauczycieli specjalistów w przedszkolach i  szkołach ogólnodostępnych i integracyjnych. Ich rolą jest nie tylko praca z  konkretnym uczniem, ale także nauczycielami, właśnie po to, aby wspierać ich w prowadzeniu procesu nauczania-uczenia się, który uwzględniać będzie zróżnicowane potrzeby uczniów. W kierunkach polityki oświatowej na obecny rok szkolny zostało wskazane wspieranie wychowawczej roli rodziny m.in. poprzez właściwą organizację i realizację zajęć edukacyjnych wychowanie do życia w rodzinie.

Aktualnie trwają przygotowania do rozpoczęcia działań edukacyjnych wśród młodzieży szkół ponadpodstawowych, będących zadaniem 5.5. programu kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za życiem” na lata 2022 – 2026. Zadanie to ma na celu pomoc młodzieży szkół ponadpodstawowych w przygotowaniu się do podjęcia przyszłych ról małżeńskich i rodzicielskich, przygotowanie do odpowiedzialnego rodzicielstwa oraz kształtowanie postawy akceptacji życia człowieka od poczęcia do naturalnej śmierci.

Ufamy, że projektowane zmiany znacząco zmienią polską szkołę, która będzie coraz bardziej przyjaznym miejscem dla uczniów i ich rodzin, a dla dydaktyków – inspirującym miejscem pracy.