Πολωνία στην Ελλάδα

Στις 25 Μαρτίου 1821, την ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, ο μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός, ανήρτησε συμβολικά την επαναστατική σημαία στην Μονή της Αγίας Λαύρας στα Καλάβρυτα. Έτσι ξεκίνησε ο ελληνικός απελευθερωτικός αγώνας, γνωστός ως Ελληνική Επανάσταση.

Ο αγώνας των Ελλήνων για την απελευθέρωση από τον οθωμανικό ζυγό αντιμετωπίστηκε με ένα κύμα συμπάθειας στην Ευρώπη εκείνης την εποχής, όπου οι νέοι μεγάλωναν σύμφωνα με το νέο δόγμα του Χούμπολτ, δίνοντας προσοχή στις κλασικές σπουδές και στην αρχαία κληρονομιά. Αυτό εναρμονίστηκε με την πολιτική διάθεση σε πολλές χώρες, όπου, μετά την ήττα του Ναπολέοντα Βοναπάρτη το 1815, οι υποστηρικτές των φιλελεύθερων, δημοκρατικών και εθνικών ιδεών αναγκάστηκαν να ζήσουν σε μια βαριά ατμόσφαιρα των απόλυτων μοναρχιών, που επανήλθαν μετά το Συνέδριο της Βιέννης και λειτουργούσαν με εξαιρετικά συντηρητικές αρχές. Υπό αυτές τις συνθήκες σε όλη την Ευρώπη, γεννήθηκε το κίνημα του φιλελληνισμού, των Φίλων της Ελλάδας, οι οποίοι οργάνωναν συγκεντρώσεις χρημάτων για τον εφοδιασμό των επαναστατικών στρατευμάτων και την βοήθεια στα θύματα των τουρκικών διώξεων (μία από τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις χρημάτων πραγματοποιήθηκε στη Βαρσοβία το 1822), αλλά ταυτόχρονα ξεκίνησαν και με τα όπλα στα χέρια να βοηθήσουν την Ελλάδα.

Ανάμεσα στους μαχόμενους Φιλέλληνες, οι Πολωνοί ήταν λιγότεροι από τους Γερμανούς ή τους Γάλλους, αλλά είχαν πολύ μεγαλύτερη αξία στις μάχες, επειδή η πλειοψηφία των Πολωνών εθελοντών δεν ήταν ενθουσιώδεις φοιτητές, αλλά βετεράνοι του στρατού του Ναπολέοντα, οι οποίοι δεν μπορούσαν να βρουν την θέση τους στο στρατό του Βασιλείου της Πολωνίας, διοικούμενου από τον Ρώσο μεγάλο δούκα Κωνσταντίνο. Περιπλανήθηκαν σε διάφορες χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής, συμμετέχοντας σε όλες τις εξεγέρσεις και επαναστάσεις κατά του καθεστώτος της Μεγάλης Συμμαχίας. Δεν θα μπορούσαν να λείψουν και από την Ελλάδα.

Περιγραφές των πολεμικών επιτευγμάτων των Φιλελλήνων στην Ελλάδα στα έτη 1821-1829 δημοσιεύονταν εκείνη την εποχή σε εφημερίδες υψηλής κυκλοφορίας και τα απομνημονεύματα τους στις χώρες της Ευρώπης. Ο Γάλλος Ρεμπώ,  ο Γερμανός Έλστερ, ο Ελβετός Fornesy είναι μερικά μόνο ονόματα από μια μεγάλη ομάδα συγγραφέων που κατέγραφαν τα γεγονότα και τα ονόματα των ευρωπαίων εθελοντών αγωνιζόμενων για την Ελλάδα. Ήταν πάνω από 1.200, σήμερα γνωρίζουμε τα ονόματα άνω των 600, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 50 Πολωνών.

Γνωρίζουμε δεκάδες ονόματα Πολωνών στρατιωτών, όμως τα στοιχεία τους, που αντιγράφηκαν από διαβατήρια, εκθέσεις και συχνότερα από προφορικές αναφορές Ελλήνων, Γάλλων και Γερμανών, που δεν είναι εξοικειωμένοι με την πολωνική γλώσσα και ορθογραφία, καθιστούν την έρευνα εξαιρετικά δύσκολη. Μερικές φορές, ακόμα και όταν το όνομα μπορεί εύκολα να προσδιοριστεί ως πολωνικό - για παράδειγμα ο Jan Dąbrowski, είναι αδύνατο να συνδυαστεί με συγκεκριμένο γνωστό πρόσωπο.

Στην επιστημονική ομάδα που εργάζεται για την ιστορία του πολωνικού φιλελληνισμού, με επικεφαλής την καθηγήτρια Μαρία Καλινόφσκα από το Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας, έρευνα για τους πολωνούς στρατιωτικούς στην Ελληνική Επανάσταση διεξάγεται από τον καθηγητή Γκοστσίβιτ Μαλινόφσκι από το Πανεπιστήμιο του Βρότσλαβ. Πριν από μερικά χρόνια αποκατέστησε την ταυτότητα του πιο σημαντικού Πολωνού Φιλέλληνα, ο οποίος σκοτώθηκε στη Μάχη του Πέτα στις 4.07.1822 και ήταν διοικητής της 2^ου λόχου του Τάγματος των Φιλελλήνων. Οι ξένες πηγές τον αναφέρουν ως Cav. Mierzivvcki, Mierzewsky, Merziewski, Merziefsky, Mirziewsky, Mirzefski, Mirzewski, Mirszewski, Mizewsky, Miziefski, Miziewski, Marziefsky, Morzafskis και η πολωνική λογοτεχνία ως Mierziewski, Mierzewski, ακόμη και Międzyrzecki. Ενώ στα βιογραφικά των στρατιωτών της εποχής του Ναπολέοντα είναι γνωστός εδώ και χρόνια ο Φραντσίσεκ Μιεζεγιέφσκι (Franciszek Mierzejewski), γεννημένος στις 22 Οκτωβρίου 1786 στη Βαρσοβία, γιος του Φραντσίσεκ (Franciszek) και της Μαγδαλένα Γκουτκόφκα (Magdalena Gudkowska). Στις 26.09.1807 υπηρετούσε στον 2^ο λόχο του 1^ου συντάγματος ελαφρύ ιππικού της αυτοκρατορικής φρουράς, στις 11.06.1809 υπαξιωματικός, την 1.01.1811  υπαξιωματικός του 5^ου λόχου, στις 15.01.1812 λοχίας (maréchal des logis) του 3^ου λόχου, στις 4.11.1813 à la suite, στις 04.11.1814 αναχώρησε για τη νήσο Έλβα. Επέστρεψε με τον Ναπολέοντα στη Γαλλία την 1η Μαρτίου 1815, στις 22.05.1815 ανθυπολοχαγός του 1^ου συντάγματος του ελαφρύ ιππικού. Συμμετείχε στις εκστρατείες του 1808-15: Wagram (5-6.07.1813), Vitebsk (26-27.07.1812), Możajsk (5-7.09.1812), Berezyna (26-29.1812), Lützen (2.05.1813), Bautzen (20-21.05.1813), Δρέσδη (26-27.08.1813), Λειψία (16-19.10.1813), Hanau (30-31.10.1813), Brienne (29.01.1814) , Montmirail (11.02.1814), Chateau-Thierry (12.02.1814), Laon (9-10.03.1814), Arcis-sur-Aube (20-21.03.1814), Ligny (16.06.1815), Βατερλώ (18.06.1815). Στις 15.05.1815 του απονεμήθηκε ο Σταυρός του Ιππότη του Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής [αρ. 35319] για την συμμετοχή του στη μάχη του Weissenfelds / Lützen στις 2.05.1813, όπου πήρε αιχμάλωτο τον γιο του Πρώσου στρατηγού Blücher. Έφυγε από τον γαλλικό στρατό την 1η Οκτωβρίου 1815 και πήγε στην Πολωνία. Στον στρατό του Βασιλείου της Πολωνίας, δεν έλαβε επιβεβαίωση του βαθμού του αξιωματικού και δεν δέχτηκε την υποβάθμιση σε υπαξιωματικό.

Εδώ τελειώνει η βιογραφία του, γραμμένη από τους ειδικούς της εποχής του Ναπολέοντα, οι οποίοι δεν ήξεραν ποια ήταν η περαιτέρω μοίρα του στρατιώτη. Σήμερα μπορούμε να συνεχίσουμε τη βιογραφία του. Μετά το 1815, ο Μιεζεγιέφσκι εγκατέλειψε ξανά τη χώρα του. Ταξίδεψε στη Νότια Αμερική, όπου συμμετείχε στον αγώνα για την ανεξαρτησία των ισπανικών αποικιών, με επικεφαλής τον Σιμόν Μπολιβάρ. Στη συνέχεια επέστρεψε στην Ευρώπη και συμμετείχε στις εξεγέρσεις της ιταλικής Καρμποναρίας στο Βασίλειο των Δύο  Σικελιών (1820) και στο Πεδεμόντιο (1821). Μετά την αποτυχία τους ήρθε στην Ελλάδα, όπου, ως λοχαγός, συμμετείχε στη δημιουργία τακτικού στρατού από Φιλέλληνες εθελοντές. Πέθανε ηρωικά μαζί με δώδεκα άλλους Πολωνούς συντρόφους του στη Μάχη του Πέτα, όταν πολεμώντας από την οροφή της εκκλησίας του χωριού κάλυπτε την υποχώρηση εκτεθειμένου αποσπάσματος των Φιλελλήνων, λόγω προδοσίας, σε επίθεση από υπεράριθμες τουρκικές δυνάμεις.

Για τον εορτασμό της Επανάστασης του 1821, η Εταιρεία για τον Ελληνισμό και Φιλελληνισμό παρουσίασε 10 τιμητικά μετάλλια για τη μνήμη των διακεκριμένων Φιλελλήνων. Σε ένα από αυτά υπάρχει το ορθώς χαραγμένο όνομα: Franciszek Mierzejewski, και ένα πορτρέτο αξιωματικού του ελαφρύ ιππικού εκείνης της εποχής. Μετά από σχεδόν 200 χρόνια λήθης, ο Φραντσίσεκ Μιεζεγιέφσκι (Franciszek Mierzejewski), αξιωματικός του ελαφρύ ιππικού, ήρωας της  Ελληνικής Επανάστασης, ανέκτησε την ακεραιότητα της βιογραφίας του.